Cảnh báo hóc xương cá ở người cao tuổi

Hóc xương cá hình răng cưa hơn 2cm ở thực quản

Mới đây, Khoa Tai - Mũi - Họng, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 tiếp nhận bệnh nhân N.T.V (57 tuổi, Hà Nội) nhập viện trong tình trạng nuốt vướng vùng cổ, vẫn sinh hoạt bình thường, không ho hay đi ngoài ra máu, không sốt.

Trước khi nhập viện 1 tuần bệnh nhân ăn cá, sau ăn 5 hôm thấy sốt nhẹ, đau vùng cổ và ngực, ăn uống khó.

Dị vật xương cá hình răng cưa hơn 2cm (Ảnh: BVCC)

Các bác sĩ đã nội soi thực quản cho bệnh nhân bằng ống mềm dưới gây tê xác định dị vật xương cá cách cung răng 2cm, đã tiến hành lấy dị vật xương cá qua nội soi nhưng do mảnh xương có kích thước lớn, hình thái phức tạp và đã được 5 ngày nên không gắp được, nghi ngờ có thủng thực quản.

Các bác sĩ đã dùng dụng cụ nội soi tai mũi họng lấy dị vật nhưng do dị vật cứng, đã 1 tuần nên gắp rất khó khăn, nguy cơ chảy máu và thủng thực quản có thể xảy ra khi lấy dị vật. E kíp đã sáng tạo dùng dụng cụ cứng, khỏe của bộ phẫu thuật tiêu hóa bóp gãy mảnh xương để gắp ra làm hạn chế tối đa nguy cơ chảy máu và thủng thực quản.

Sau 45 phút đã lấy thành công dị vật, kiểm tra không chảy máu, không thủng thực quản. E kíp tiếp tục kiểm tra xuống phái dưới thực quản đến tâm vị không còn dị vật, đặt ống xông (sonde) dạ dày. Sau phẫu thuật, bệnh nhân được tiếp tục theo dõi nguy cơ thủng thực quản thứ phát và điều trị tại khoa Phẫu thuật ống tiêu hóa. Bệnh nhân ổn định ra viện ngày thứ 6.

TS.BS Nguyễn Tài Dũng, Khoa Tai - Mũi - Họng (B9), Bệnh viện Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 cho biết: "Hóc dị vật đường ăn uống là một cấp cứu Tai Mũi Họng thường gặp ở người lớn và trẻ em, ở người lớn thường gặp nhiều hơn. Nếu không được điều trị sớm, kịp thời dễ gây nên các biến chứng sớm nguy hiểm, dễ tử vong. Ở trẻ em dị vật đa số là đồng xu, mảnh đồ chơi, sau mới đến thức ăn.

Ở người lớn thường là xương cá, xương gà, mảnh thức ăn. Các tổn thương nếu không lấy kịp thời có thể áp xe quanh thực quản, nặng có thể làm thủng thực quản. Trường hợp xương nằm ở vị trí sát quai động mạch chủ sẽ rất nguy hiểm có thể nguy hiểm đến tính mạng khi gắp xương".

Không tự chữa hóc xương cá bằng các "mẹo" dân gian

Theo TS.BS Nguyễn Tô Hoài, Khoa Phẫu thuật Ống tiêu hóa, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, trong những trường hợp cấp cứu nuốt dị vật đường tiêu hoá, xương cá là dị vật thường gặp nhất. Trong đó, nhiều trường hợp nạn nhân không biết đã nuốt dị vật. Nếu di chuyển xuống theo đường tiêu hoá, các dị vật như xương cá, tăm xỉa răng hoặc các vật sắc nhọn có thể xuyên thủng ruột ra ổ bụng hoặc tạo ổ nhiễm trùng trong ổ bụng, lồng ngực.

Bác sĩ Hoài cũng khuyến cáo cần thận trong khi ăn những đồ ăn có xương, đặc biệt là những bệnh nhân đang trong giai đoạn làm răng giả không ăn nhai được như bình thường được để tránh nguy cơ nuốt phải dị vật.

Các bác sĩ tiến hành lấy dị vật xương cá

Bên cạnh đó, trong hoặc sau bữa ăn, nhất là đang ăn các loại thức ăn có xương cứng và sắc, nếu thấy đau đột ngột ở họng, ngực, bụng thì người dân nên nghĩ đến khả năng đã nuốt phải xương.

Khi đã biết nuốt phải dị vật, người bệnh cần đến cơ sở y tế ngay để được điều trị kịp thời và hiệu quả. Người bệnh đừng cố nuốt thêm thức ăn, uống nước cho "trôi" vì có nguy cơ tổn thương ống tiêu hóa dẫn tới nhiễm trùng và biến chứng nguy hiểm.

Các bác sĩ khuyến cáo người dân cần chú ý ăn, uống đúng cách, không được nằm khi ăn hoặc uống bất cứ loại gì. Đặc biệt, người cao tuổi nên ăn miếng nhỏ và gập cổ khi nuốt, không được ngửa cổ; không xem tivi, đọc báo... làm mất tập trung khi đang ăn; Tránh dùng các thuốc an thần, gây ngủ ngoài chỉ định.

Nhiều người khi bị hóc xương cá thường dùng tay để móc họng, nuốt cục cơm nóng, uống nước. Tuy nhiên, các bác sĩ chuyên khoa tai mũi họng cho biết, cách làm này rất nguy hiểm, bởi dễ khiến xương cá trôi sâu hơn hoặc đâm vào làm tổn thương, có thể gây thủng thực quản.

Nếu chẳng may bị hóc xương cá, người dân không nên cố nuốt mà hãy cố gắng nôn oẹ càng sớm càng tốt; Chú ý không móc họng vì sẽ gây nôn nhiều, có thể gây phù nề hoặc khiến khó thở.

Khi cho người cao tuổi ăn uống, người chăm sóc nên hỗ trợ bằng cách lọc thịt riêng, xương riêng, không nên để xương thịt lẫn lộn hay lẫn xương trong canh rau. Đối với các món ăn làm từ cá thì nên gỡ kỹ xương, kiểm tra thật kỹ lượng thức ăn trước khi cho người cao tuổi ăn, nên chọn cá ít xương dăm tránh gây hóc xương cho họ.