Những làn khói trắng “tử thần” – Bài 3: Tràn lan nguồn cung thuốc lá

Chỉ cần nhắn tin cho shop online trên Facebook, ngay lập tức bạn sẽ được tư vấn rất nhiệt tình, nhanh chóng, để mua về những bao thuốc ngoại chẳng biết từ đâu mà có

Bài liên quan

Những làn khói trắng “tử thần” - Bài 2: Thuốc lá - kẻ giết người thầm lặng

Những làn khói trắng “tử thần” - Bài 1: Luật nói… khói bay!

Phát động cuộc thi vẽ tranh cổ động về phòng, chống tác hại của thuốc lá

Trao giải báo chí Vành khuyên xanh 2018 về "Phòng chống tác hại thuốc lá"

Thuốc lá ngoại “tung hoành”

Theo Báo cáo tài chính Tổ hợp Công ty mẹ - Công ty con Thuốc lá Sài Gòn năm 2018, cho thấy thuốc lá nội cũng có được doanh thu rất cao, tăng qua từng năm. Song song với hàng nội, hàng ngoại cũng tỏ ra không hề lép vế, thậm chí còn có những cách thức mua bán được xem là “hợp” với thời đại công nghệ hiện nay.

Chỉ cần gõ từ khóa “thuốc lá ngoại” trên mạng sẽ xuất hiện rất nhiều kết quả tương ứng với các địa chỉ mua bán khác nhau. Phổ biến nhất vẫn là trên trang mạng xã hội Facebook, các nhóm đến các trang đều rất rôm rả, tạo nên thị trường thuốc lá ngoại vô cùng sôi động, muôn màu muôn vẻ. Nhóm (Group) là nơi mọi người bàn luận về mùi vị, về sự ngon, dở của từng loại thuốc lá nhưng trên hết vẫn là các hoạt động mua bán với một hình thức đặc trưng theo kiểu thanh lí “còn 1, 2 bao ai lấy nốt không?”. Một nhóm có thể từ mấy chục đến mấy trăm, thậm chí là mấy ngàn thành viên, và chỉ cần trả lời 1, 2 câu hỏi là bất cứ ai cũng có thể tham gia, tự do buôn bán, trao đổi về thuốc lá.

Các trang (page) mức độ tương tác, trả lời khách hàng cũng rất mau lẹ, nhiệt tình, thậm chí có nhận ship COD trên toàn quốc. Tuy chỉ là thị trường online nhưng quy mô rất rộng, dễ dàng giao dịch, mua sắm về cho mình nhiều sản phẩm từ hãng thuốc lá ngoại khác nhau. Thế nhưng, có rất ít người quan tâm đến chất lượng thực sự ra sao, nguồn gốc thế nào, giấy tờ chứng minh sự hợp pháp của các bao thuốc lá ngoại đó. Ấy vậy, nhiều người vẫn vô tư sử dụng, đôi khi còn trở thành khách “ruột” của 1 shop online nào đó. Không thể biết một ngày có bao nhiêu giao dịch thành công và cũng không biết có bao nhiêu người dưới 18 tuổi vẫn thoải mái mua chúng, mặt hàng ngoại chẳng rõ nguồn gốc ấy vẫn cứ “đắt như tôm tươi”, mặc sức “tung hoành”.

Trang mua sắm trực tuyến Shopee cũng từng có những shop rao bán thuốc lá ngoại như vậy (nay không còn nữa)

Đã có thời điểm trước đây, ngay cả trang mua sắm Shopee cũng có những đối tác rao bán thuốc lá ngoại trên đó. Các shop này từng cung cấp rất nhiều mặt hàng thuốc lá ngoại khác nhau, đều có địa chỉ, số điện thoại cụ thể, duy chỉ có nguồn gốc, chứng từ về các bao thuốc là chưa được xác thực rõ ràng.

Thị trường thuốc lá lậu sôi động

Trong buổi tọa đàm “Vấn nạn buôn lậu thuốc lá - Những vấn đề đặt ra”, diễn ra vào cuối năm 2018 đã chỉ ra: Tỷ lệ thuốc lá lậu chiếm gần 20% thị phần, gây thất thu cho ngân sách Nhà nước 10.000 tỷ đồng/năm.

Theo số liệu thống kê của Tổng Cục Quản lý thị trường (Bộ Công thương), trong 4 năm thực hiện Chỉ thị số 30/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ về việc tăng cường đấu tranh chống buôn lậu thuốc lá, lực lượng quản lý thị trường cả nước đã kiểm tra trên 37.578 lượt, xử lý 24.502 vụ vi phạm, tịch thu hơn 5,8 triệu bao thuốc lá các loại.

Từ năm 2014 đến 2018, ngành Hải quan đã bắt 1.033 vụ, 153 đối tượng, số lượng thuốc lá gần 3 triệu bao, xử lý hành chính hơn 800 vụ, xử lý hình sự có 1 vụ, số đối tượng xử lý hình sự có 18 đối tượng.

Theo số liệu từ Bộ đội Biên phòng qua các năm như sau: Năm 2016, thu giữ được gần 1 triệu bao; năm 2017, gần 2,7 triệu bao, tính đến thời điểm tháng 8/2018 là 2 triệu bao.

Trong khi đó, chợ An Lạc (TP HCM) và khu vực phố Hàng Mành (Hà Nội) là những điểm nóng của thuốc lá lậu.

Những con số trên đã cho thấy tình trạng buôn lậu thuốc lá đang diễn ra cực kì phức tạp, khó lường với tần suất cao và số lượng hàng rất “khủng”. Thuốc lá lậu không chỉ ảnh hưởng tiêu cực tới thị trường, gây ra những khó khăn, thách thức đối với cơ quan chức năng mà còn làm gia tăng thêm số người hút thuốc lá. Bởi, khi đó chúng có thể đáp ứng được mọi nhu cầu về mùi vị, sở thích của nhiều người, phục vụ riêng cho từng “gu” khác nhau mà giá thành lại “mềm” hơn so với hàng “chuẩn”.

Thế nên, mặc cho những bao thuốc lá lậu đó chưa hề được kiểm soát, bảo đảm chất lượng vệ sinh an toàn hay các cảnh báo về sức khỏe cũng chẳng có nhưng nó cứ “ngang nhiên” thách thức pháp luật, đi “ngầm” và cả công khai đến tay người tiêu dùng.

Phớt lờ những quy định

Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá đã quy định rõ không được phép bán cho người dưới 18 tuổi. Thế nhưng thực tế, rất nhiều trường hợp các em học sinh vẫn còn mặc nguyên đồng phục cứ vô tư mua thuốc lá và phì phèo, nhả khói “thể hiện” với chúng bạn.

Vẫn còn mặc nguyên áo trắng đồng phục, trên cổ còn đeo khăn quàng đỏ, thế nhưng không hiểu vì sao các em học sinh này vẫn có được những điếu thuốc lá để “học đòi” phì phèo?

Cô chủ cửa hàng tạp hóa trên đường Hoàng Hoa Thám (TP HCM) lý lẽ: “Ừ, thì biết là không được bán cho người dưới 18 tuổi nhưng giờ chúng nó nói mua cho bố, cho ông cũng đâu thể không bán được. Mà có bán cũng đâu sao, cửa hàng nào chả vậy, đâu chỉ mình chỗ tôi, có bị ai nhắc nhở hay cấm đoán gì đâu”.

Ngoài việc bán không đúng cho độ tuổi theo quy định của pháp luật thì khoảng cách tối thiểu để được phép bán thuốc lá cũng bị phớt lờ đi. Cụ thể, trong phạm vi 100 mét tính từ ranh các địa điểm đã bị cấm trong quy định thì không được phép bán thuốc lá. Tuy nhiên, trong “vùng cấm” đó tại nhiều bệnh viện, trường học,…thuốc lá vẫn được bầy bán tràn lan, vô tội vạ.

Từ hình thức mua online đến các cửa hàng tạp hóa đều dễ dàng, thuận tiện, từ lậu đến ngoại đều tấp nập, bất cứ ai cũng có thể “tậu” thuốc lá cho mình. Chính vì dễ dàng, thuận tiện, có những nguồn cung đa dạng như vậy nên lượng người hút thuốc lá ở nước ta vẫn luôn nằm trong top của thế giới là một điều tất yếu!?

(Còn nữa)