Hai sản phụ bị đột quỵ được kịp thời cứu sống

Ngày 24/2, các bác sĩ Bệnh viện Đa khoa Trung ương Cần Thơ vừa cứu sống liên tiếp 2 trường hợp sản phụ bị đột quỵ, trong đó một sản phụ nguy kịch.

Trường hợp thứ nhất, sản phụ N. T. H. T (sinh năm 1989, địa chỉ ở Cần Thơ) được tuyến trước chuyển đến Bệnh viện Đa khoa Trung ương Cần Thơ vào lúc 20h51 ngày 12/2/2023 với tình trạng yếu 1/2 người trái.

Trước đó, bệnh nhân có tiền sử đái tháo đường thai kỳ (tuần thứ 25). Khi thai 39 tuần, sản phụ khám thai định kỳ theo hẹn, các bác sĩ phát hiện huyết áp tăng rất cao nên đề nghị nhập viện điều trị tại địa phương. Sau phẫu thuật lấy thai ngày thứ 4 bệnh nhân đột ngột yếu 1/2 người trái và được chuyển đến Bệnh viện Đa khoa Trung ương Cần Thơ điều trị với chẩn đoán nhồi máu não bán cầu phải.

Sau khi được cấp cứu, điều trị nội khoa tích cực kết hợp tập vật lý trị liệu sản phụ N. T. H. T đã tỉnh, tiếp xúc tốt, sinh tồn ổn định

Bệnh nhân tiến triển nhanh, yếu dần nửa người bên trái (sức cơ tay trái 0/5, sức cơ chân trái 0/5) được xử trí cấp cứu, kiểm soát huyết áp và chuyển khoa Đột quỵ theo dõi và điều trị.

Bệnh nhân được điều trị nội khoa tích cực kết hợp tập vật lý trị liệu vận động có trợ giúp với chẩn đoán: Nhồi máu não bán cầu phải do hẹp nặng đoạn cuối động mạch cảnh trong phải và hẹp nặng động mạch não giữa phải.

Trường hợp thứ hai, thai phụ T. T. C (sinh năm 1985, địa chỉ ở Bạc Liêu) được tuyến trước chuyển đến Bệnh viện Đa khoa Trung ương Cần Thơ vào lúc 0h34 ngày 17/2/2023 với tình trạng lơ mơ, huyết áp tăng cao (200/100mmHg), mạch nhanh, liệt 1/2 người trái, liệt VII trung ương trái, thai 28 tuần.

Được biết, do chu kỳ kinh nguyệt không ổn định nên bệnh nhân không biết đang mang thai, không khám thai định kỳ. Gần đây, thai phụ có những dấu hiệu bất thường như buồn nôn, chóng mặt nên đi khám và phát hiện mang thai ở tuần thứ 28-29. Cùng ngày nhập viện, thai phụ đột ngột lơ mơ, cơn co giật, nói khó, được gia đình chuyển đến bệnh viện địa phương cấp cứu sau đó chuyển Bệnh viện Đa khoa Trung ương Cần Thơ điều trị. Kết quả kiểm tra ghi nhận, bệnh nhân có xuất huyết não vùng thái dương phải, thai sống trong lòng tử cung khoảng 28-29 tuần.

Bệnh nhân được điều trị kiểm soát huyết áp, hội chẩn các chuyên khoa đánh giá nguy cơ và quyết định phẫu thuật cấp cứu lấy thai trước để đảm bảo an toàn sức khỏe cho cháu bé khi thai phụ đang diễn tiến dần hôn mê. Các bác sĩ đã phẫu thuật thành công đón 1 bé trai nặng 1.500gr, suy hô hấp được đặt nội khí quản và chuyển đến Bệnh viện Nhi đồng Cần Thơ điều trị tiếp.

Sau khi được cấp cứu, điều trị nội khoa tích cực kết hợp tập vật lý trị liệu sản phụ T. T. C đã tỉnh, tiếp xúc tốt, sinh tồn ổn định

Sau phẫu thuật, bệnh nhân được chuyển khoa Đột quỵ điều trị nội khoa tích cực, thở máy, kháng sinh, chống phù não, tình trạng bệnh nhân cải thiện dần. Tình trạng hiện tại, bệnh nhân tỉnh, dấu hiệu sinh tồn ổn định, đã ngưng máy thở và đang được điều trị, chăm sóc tại khoa Đột quỵ.

Tình trạng bé lúc tiếp nhận tại Bệnh viện Nhi đồng Cần Thơ: Tri giác lừ đừ, thở rên rỉ, thở nhanh, co lỏm ngực, da tím tái, suy hô hấp nặng, trương lực cơ và phản xạ kém. Bằng năng lực chuyên môn và sự điều trị tích cực của các bác sĩ khoa Sơ sinh Bệnh viện Nhi đồng Cần Thơ, tình trạng sức khỏe hiện tại của bé cải thiện tốt, đã ngưng thở máy xâm lấn, được nuôi ăn qua sonde dạ dày, tiêu sữa tốt.

TS.BS Hà Tấn Đức trưởng khoa Đột quỵ bệnh viện thông tin: Tai biến mạch máu não trong thai kì là một bệnh cảnh đặc thù. Thống kê cho thấy, tỉ lệ bị tai biến mạch máu não của thai phụ lên đến 30/100.000, tức là gấp 3 lần so với những phụ nữ cùng tuổi không mang thai. Trong đó, giai đoạn 3 tháng cuối thai kì và thời kì hậu sản là những giai đoạn có nguy cơ cao nhất.

Có nhiều cơ chế giải thích cho sự gia tăng đột biến này, như sự thay đổi huyết động học của hệ tim mạch, sự thay đổi của các yếu tố đông máu, độ nhớt máu, rối loạn chức năng lớp biểu mô, viêm nhiễm trong thai kì…

Các biến chứng của thai kì như tiền sản giật, sản giật, hội chứng HELLP, huyết khối tĩnh mạch, tăng đông, thuyên tắc ối, bệnh cơ tim chu sinh… cũng được chứng minh là yếu tố nguy cơ của tai biến mạch máu não ở thai phụ bên cạnh các yếu tố nguy cơ truyền thống của dân số chung.

Các dấu hiệu của tai biến mạch máu não ở thai phụ cũng tương tự như ở người không mang thai. Một khiếm khuyết thần kinh cấp tính mới xuất hiện mà không giải thích được là dấu chỉ mạnh gợi ý đến tai biến mạch máu não. Các dấu hiệu thường gặp là đột ngột chóng mặt mất cân bằng, nhìn mờ một bên mắt, méo miệng, yếu/liệt tay chân, nói đớ, đau đầu dữ dội, lú lẫn, hôn mê.

Việc điều trị tai biến mạch máu não trên thai phụ cũng đặc ra rất nhiều thách thức khi phải cân bằng tính mạng của người mẹ và cả của thai nhi. Việc lựa chọn sẽ do đánh giá của bác sĩ, trên cơ sở cân nhắc giữa lợi ích và nguy cơ, thời gian bị tai biến, vị trí, phạm vi tổn thương, tuổi của thai nhi.