Chính sách “cấp cứu” doanh nghiệp: Từ chủ trương tới thực tế còn khá xa

Chính sách hỗ trợ chưa đi vào thực tiễn

Trong văn bản gửi Thủ tướng Chính phủ, UBND TP Hà Nội, Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa TP Hà Nội (HANOISME) Mạc Quốc Anh đánh giá, đại dịch Covid-19 diễn ra từ đầu năm 2020 đến nay đợt thứ tư, đã tác động rất tiêu cực đến sự phát triển kinh tế xã hội nói chung, trong đó khu vực doanh nghiệp nhỏ và vừa chịu ảnh hưởng rất nặng nề (số doanh nghiệp này chiếm 98,2%).

Theo ông Mạc Quốc Anh, tác động của dịch Covid-19 đã khiến các doanh nghiệp gặp rất nhiều khó khăn, phần lớn là không tiêu thụ được sản phẩm đầu ra, thiếu nguyên vật liệu đầu vào, không tiếp cận được nguồn vốn ngân hàng, phát sinh các chi phí thực hiện chống dịch, khó khăn trong việc đảm bảo nguồn thu nhập cho người lao động...

Ông Mạc Quốc Anh - Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa TP Hà Nội (HANOISME)

Tuy nhiên, các doanh nghiệp cũng đánh giá, trong bối cảnh dịch Covid-19, Chính phủ đã có phản ứng rất nhanh nhạy, với các chính sách toàn diện về tài khoá, tiền tệ, bảo hiểm. Dù các chính sách được đánh giá là hữu ích, nhưng vẫn còn khoảng cách khá xa từ chủ trương tới triển khai thực tế, đòi hỏi cần có các giải pháp để các chính sách hỗ trợ đi nhanh hơn vào cuộc sống.

Cụ thể, Chính phủ cũng đã trình Quốc hội thông qua nghị quyết cắt giảm 30% thuế thu nhập doanh nghiệp cho các doanh nghiệp chủ yếu thuộc quy mô vừa và nhỏ, có doanh số dưới 200 tỷ đồng/năm để thực hiện giảm trong năm 2020...

"Có thể nói đây là hệ thống các gói giải pháp, chính sách khá đồng bộ, chưa từng có ở Việt Nam. Tuy nhiên trong năm qua do tình hình Covid-19, các doanh nghiệp khó có lợi nhuận nên chính sách này chưa đi vào thực tiễn của họ", ông Mạc Quốc Anh đánh giá.

Đồng thời, các chính sách hỗ trợ và sự đồng hành của Chính phủ trong bối cảnh Covid-19 được các doanh nghiệp đánh giá cao, nhất là các chính sách tài khoá như việc giãn, hoãn thuế giá trị gia tăng, thuế thu nhập, tiền thuê đất, nới lỏng về tín dụng của các ngân hàng.

Kết quả cho thấy một số chính sách như gia hạn thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế giá trị gia tăng nhìn chung dễ tiếp cận hơn cả. Việc vay lãi suất 0% trả lương cho người lao động được đánh giá là chính sách khó tiếp cận nhất.

Bên cạnh đó, việc ban hành các chính sách trên đã kịp thời cổ vũ, động viên tinh thần đối với cộng đồng doanh nghiệp, nhất là khối nhỏ và vừa.

Tuy nhiên, các doanh nghiệp cho rằng, một số chính sách hỗ trợ người lao động, đa phần họ không được hưởng lợi vì các điều kiện hỗ trợ đi kèm khó thực hiện như số lượng lao động nghỉ việc, doanh thu...

Trong khi đó, các văn bản sửa đổi và hướng dẫn, chỉ mở rộng đối tượng chứ không thay đổi điều kiện bảo đảm để nhận được hỗ trợ. Đây là một trong những lý do khiến chính sách chưa phù hợp với thực tế, chưa đi vào cuộc sống.

Đề xuất loại bỏ bớt thủ tục nhận hỗ trợ

Trên cơ sở đó, HANOISME kiến nghị lãnh đạo thành phố Hà Nội cho phép thành lập Tổ vắc xin doanh nghiệp, "cafe" doanh nhân để kịp thời tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp; tạo nguồn vắc xin tiêm cho cán bộ công nhân viên phục vụ sản xuất, nhất là công ty xuất khẩu, liên quan đến tiến độ giao nhận hàng hóa.

Doanh nghiệp mong Chính phủ, các Bộ, ngành rà soát, loại bỏ các thủ tục để họ hiểu và làm ngay

Trong tình hình khó khăn do Covid-19 đã gây ảnh hưởng không nhỏ đến sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, HANOISME đề xuất Chính phủ cho giảm thuế đất hàng năm phải nộp của năm 2021, để bù đắp cho họ những tháng phải ngừng sản xuất kinh doanh của năm 2020-2021.

Hơn nữa, trong bối cảnh ngân sách khó khăn, thu không đủ chi, doanh nghiệp cũng không thể kỳ vọng vào các gói hỗ trợ lớn như một số nước phát triển. Tuy vậy, doanh nghiệp mong Chính phủ, các Bộ, ngành rà soát, loại bỏ các thủ tục để họ hiểu và làm ngay, nhằm tạo điều kiện cải thiên môi trường đầu tư kinh doanh nhất là trong lĩnh vực đất đai, mặt bằng sản xuất tạo cơ hội tăng quy mô sản xuất.

Đồng thời, HANOISME kiến nghị thành phố Hà Nội hỗ trợ cho doanh nghiệp trong xúc tiến thương mại, cần đổi mới công tác này được thiết thực hơn như thu hút đoàn vào và thành lập phòng trưng bày sản phẩm chủ lực của thành phố để doanh nghiệp bạn vào tham quan đặt hàng.

Bên cạnh đó, HANOISME cũng kiến nghị Ngân hàng Nhà nước sớm có chỉ đạo để rà soát những khó khăn của doanh nghiệp bị ảnh hưởng bởi đại dịch Covid-19. Trên cơ sở đó, với các khoản nợ đến kỳ hạn phải trả gốc và lãi, cho phép các doanh nghiệp có hợp đồng và lịch sử trả nợ tốt, đúng hạn, đến kỳ trả nợ được đề xuất khoanh lại đến tháng 6/2022 mà không bị phạt, đưa vào nhóm nợ xấu, để họ có thời gian phục hồi.

Cùng với đó, Ngân hàng Nhà nước nghiên cứu, cho phép tiếp tục thực hiện chính sách cơ cấu nợ vay, giãn nợ vay đối với khoản nợ phát sinh trong năm 2020-2021 và không chuyển nhóm nợ cho đến hết 31/12/2021; chỉ đạo hệ thống ngân hàng giảm từ 3 đến 5% lãi suất cho vay; cơ cấu lại thời hạn trả nợ; giữ nguyên nhóm nợ; cho vay mới để doanh nghiệp bổ sung vốn lưu động khôi phục hoạt động sản xuất kinh doanh.

Hơn nữa, Ngân hàng Nhà nước cần mở rộng đối tượng được giảm 2% lãi suất cho vay trực tiếp, cho vay gián tiếp không chỉ cho doanh nghiệp nhỏ và vừa mà thêm doanh nghiệp trong các ngành bị tác động trực tiếp nặng nề bởi dịch bệnh như hàng không, du lịch, khách sạn, vận tải…

Ngoài ra, Ngân hàng Nhà nước cũng cần ban hành cơ chế hỗ trợ lãi suất cho khoản vay tín dụng trong năm 2021-2023 để giúp các doanh nghiệp giải quyết thanh khoản, duy trì nguồn lực để hoạt động và phát triển (tương tự như gói hỗ trợ của Chính phủ cho Vietnam Airlines).

Trong bối cảnh dịch bệnh, HANOISME còn đề xuất các việc thanh kiểm tra có thể tạm hoãn, lùi lại để doanh nghiệp tập trung và nguồn lực sản xuất. Việc thanh tra, kiểm tra là cần thiết tuy nhiên tại thời điểm khó khăn này và dịch diễn biễn ngày càng phức tạp thì chưa phù hợp.