Bài 5: Tự đặt "biển cấm" trong ý thức mỗi người...

Để văn hóa ứng xử là “tài sản quý” trao truyền cho con cháu... TTTĐ - Hà Nội là nơi hội tụ, kết tinh, lan tỏa những giá trị đặc sắc, vừa có nét riêng vừa mang tính dân ...

Bài 2: Ứng xử nơi công cộng - hành động sao cho đẹp? TTTĐ - Mới đây, câu chuyện về hàng loạt cây xanh ở Hà Nội bị đóng đinh, nhiều TikToker ăn mặc phản cảm để quay ...

Bài 3: Ứng xử mùa nắng nóng sao cho "mát người, mát dạ" TTTĐ - Những ngày nắng nóng gay gắt như hiện nay thì tìm nguồn không khí làm dịu mát là rất cần thiết. Dù vậy, ...

Bài 4: Xếp hàng - chuyện không nhỏ TTTĐ - Chuyện xếp hàng chờ đến lượt, người đến sau chờ người tới trước tưởng chừng đơn giản, hóa ra vẫn là một việc ...

"Chuyện nhỏ" mà không nhỏ

Có lẽ với một số người, vứt rác không đúng giờ giấc, quy định chỉ là chuyện nhỏ. Chính vì thế, không khó để chúng ta bắt gặp các đống rác lớn, bốc mùi hôi thối xung quanh các khu vực ao, hồ, cầu cống, trên nhiều con đường, trong những khu ngõ. Không chỉ rác thải sinh hoạt chưa được phân loại tại nguồn mà ngay cả rác thải xây dựng cũng được đổ thẳng ra đường phố, gây khó khăn cho việc thu dọn…

Đặc biệt cứ chỗ nào ghi biển "Cấm đổ rác" kèm theo dòng chữ rất gay gắt "Ai đổ rác bắt được phạt 500.000 - 3.000.000 đồng..." thì lại càng nhiều rác. Chắc hẳn, do lời nhắc nhở kia không có hiệu lực, chưa ai bị xử phạt vì vứt vài túi rác nên hành động đó vẫn diễn ra thường xuyên. Thậm chí, ở một số nơi, người bị bắt gặp vứt rác còn "sửng cồ", lớn tiếng mắng lại những người đi "bắt gian".

Những hình ảnh phản ánh thói quen xấu, hành vi thiếu văn hóa của một số người tại Hà Nội

Dọc các tuyến phố nhỏ trong nội thành như: Hoàng Như Tiếp (phường Bồ Đề, quận Long Biên), Pháo Đài Láng (quận Đống Đa) cứ 200 - 300m lại xuất hiện một đống rác nhỏ ven đường. Từ xỉ than, gốc rau đến thùng xốp vỡ nát, chăn màn cũ… thứ gì vứt được ra đường cũng bị một số người ý thức kém “ném” ra. Nhiều người dân bức xúc muốn xử phạt những người vứt rác bừa bãi nhưng nhiều năm nay, hầu như chẳng có ai đi phạt và cũng chẳng ai bị phạt vì hành vi đổ rác bừa bãi nơi công cộng.

Tình trạng này còn xảy ra nhiều hơn xung quanh các khu chợ nơi tập chung đông dân cư. Chị Thái Anh (ở quận Cầu Giấy, Hà Nội) cho hay: "Tôi thường xuyên bắt gặp hành động vứt rác bừa bãi của nhiều người dân xung quanh khu vực. Tiện đâu họ vứt luôn ở đó, đang đi trên đường không muốn dừng lại để vứt rác thì cứ quẳng luôn ra đấy, ai dọn thì dọn.

Đặc biệt tại các khu vực đông dân, rác thải lại càng nhiều, càng chất đống và rải rác nhiều điểm. Không chỉ ô nhiễm không khí bởi khói bụi mà mùi hôi thối của nhiều loại rác thải cũng khiến rất nhiều dân cư khó chịu nhưng vẫn chưa có hướng giải quyết triển để”.

Trong nội thành đất chật người đông đã vậy, ở ngoại thành, tình trạng vứt rác bừa bãi lại càng diễn ra nhiều hơn. Một số người cho rằng vứt vào bãi đất trống, chẳng thuộc nhà ai thì "không có tội".

Trong trường hợp tổ dân phố có người trông coi, giám sát và lên án gay gắt thì người ta vẫn tìm cách vứt bằng được rác, miễn không phải để trong nhà mình.

Anh Vương Đinh Vượng (ở huyện Quốc Oai, Hà Nội) bức xúc: "Nhà tôi ở trong ngõ, xe rác cũng ra vào liên tục, khoảng 2 - 3 lần một ngày. Từ lúc trong ngõ có công trình xây dựng, xe rác không vào sâu mà chỉ đến khoảng giữa thế là khoảng 8 - 10 nhà hàng xóm trong cùng mang rác ra vứt trước cửa nhà tôi, bốc mùi hôi thối, khó chịu. Tôi đã có lời nhắc nhở và thậm chí còn ghi hẳn một cái biển "Không đổ rác ở đây" nhưng họ vẫn chẳng coi ra gì.

Không những thế, khi mang rác ra, họ còn không buộc kín, lẳng đi thật nhanh để khỏi bẩn, khỏi bị trông thấy, thức ăn, giấy rác tràn ra cả mặt đường khiến gia đình tôi thường xuyên phải dọn dẹp.

Dù rất bực mình nhưng nếu tôi quá căng thẳng hay tố cáo cơ quan chức năng thì lại ảnh hưởng tình làng nghĩa xóm; Họ lại nói mình nhỏ mọn. Dù là "chuyện nhỏ" nhưng nếu như không có biện pháp xử lý thì những việc này còn tiếp diễn nhiều, vừa mất mĩ quan đô thị, vừa ảnh hưởng mối quan hệ hàng xóm láng giềng và quan trọng là tác hại lớn đến văn hóa người Hà Nội".

Dọc các con đường ở nhiều xã ngoại thành Hà Nội như Cấn Hữu (Quốc Oai), Đại Yên (Chương Mỹ), Thạch Xá (Thạch Thất) không khó để bắt gặp một vài điểm tập kết rác nhỏ lẻ quanh các gốc cây do người dân, hàng quán “xả” ra, gây ảnh hưởng đến lối đi bộ của đường dạo ven hồ và gây mất vệ sinh môi trường.

Tình trạng xả rác bừa bãi, đổ trộm rác lâu nay lại tái diễn do ý thức của một bộ phận người dân chưa cao khiến sự tùy tiện, không tuân thủ quy định, coi thường người khác phần nào tăng lên, văn hóa nơi công cộng giảm sút khá nhiều.

Quan trọng nhất vẫn là ý thức

Chính vì đây là chuyện nhỏ mà không nhỏ nên ý thức của người dân vẫn đặt lên hàng đầu. Bởi lẽ, đây là "chuyện thường ngày" nên không phải bất cứ lúc nào, ở đâu lực lượng chức năng cũng có thể có mặt và giải quyết được. Cái chính là mỗi chúng ta cần có hiểu biết về pháp luật và nâng cao văn hóa nơi công cộng, biết vì mình và vì người khác.

Nghị định 55/2021/NĐ-CP của Chính phủ quy định hành vi vứt, thải, bỏ rác thải sinh hoạt, đổ nước thải không đúng nơi quy định tại khu chung cư, thương mại, dịch vụ hoặc nơi công cộng sẽ bị phạt tiền từ 500.000 - 1000.000 đồng.

Quy định cũng nêu rõ, phạt tiền từ 1.000.000 - 2.000.000 đồng đối với hành vi vứt, thải rác thải sinh hoạt trên vỉa hè, lòng đường hoặc vào hệ thống thoát nước thải đô thị hoặc hệ thống thoát nước mặt; Đổ nước thải không đúng quy định trên vỉa hè, lòng đường phố.

Theo quy định tại khoản 7 Điều 79 Luật Bảo vệ môi trường năm 2020, chậm nhất ngày 31/12/2024, hộ gia đình, cá nhân phải thực hiện phân loại chất thải rắn sinh hoạt theo khoản 1 Điều 75 và thực hiện giá dịch vụ thu gom, vận chuyển và xử lý chất thải rắn sinh hoạt theo quy định tại khoản 1 Điều 79.

Mỗi người hãy tự "đặt biển cấm" trong ý thức của mình

Do vậy, hành vi vứt rác không đúng quy định vừa vi phạm pháp luật, vừa ảnh hưởng đến người khác và cũng là một thói quen "phản văn hóa". Mỗi người cần nhận thức đúng đắn vấn đề này để thực hiện, tránh chỉ biết "lợi mình, hại người". Các cấp, ngành đang nỗ lực để đảm bảo một môi trường sống trong lành, xử lý rác thải triệt để thì người dân cũng cần có trách nhiệm hơn với chính cuộc sống của mình.

Trong khi đó, mỗi khu dân cư, việc tăng cường giám sát việc thói quen, hành vi văn hóa liên quan đến rác thải cũng nên được tăng cường. Tổ trưởng tổ dân phố, các Hội Phụ nữ, Đoàn Thanh niên... tiếp tục phát huy vai trò, thường xuyên đi nhắc nhở người dân không vứt rác bừa bãi. Các phường, xã cần tăng cường lực lượng kiểm tra, xử lý hành vi đổ rác bừa bãi, để người dân dần hình thành ý thức, thói quen văn minh đổ rác đúng nơi quy định.