Bài 2: Ý thức hơn vai trò của cá nhân với cộng đồng

Loại bỏ những thói quen, hành vi xấu

Thật kì diệu, chỉ trong vòng hơn một năm, từ khi dịch bệnh diễn ra cho đến nay, Covid-19 đã làm thay đổi rất nhiều những thói quen, hành vi của người Hà Nội cũng như khắp Việt Nam. Hay nói chính xác, những biểu hiện lệch chuẩn bộc phát khi Covid-19 xảy đến nhanh chóng được người dân, các cấp chính quyền, toàn xã hội phản ứng rất nhanh, kiên quyết loại bỏ ra khỏi đời sống xã hội.

Còn nhớ những ngày đầu, khi khẩu trang đột ngột tăng giá, một số cá nhân, cửa hàng còn “găm” lại đẩy mặt hàng này đội giá lên chóng mặt. Trong bối cảnh dịch bệnh mới diễn ra nhưng cũng đã rất khẩn trương, nguy hiểm, mỗi một hành vi, thái độ, việc làm đều tác động đến tâm lý người dân, đến thị trường.

Hình ảnh khẩu trang vứt bừa bãi như thế này hầu như không còn tại Hà Nội

Trong khi đó, một số người nóng vội cũng đã đổ xô đi tích trữ lương thực, thực phẩm cũng góp phần làm thị trường và xã hội hỗn loạn. Ngay sau đó, sự tỉnh táo, hiểu biết, tin tưởng Chính phủ của người dân, sự quyết liệt của chính quyền đã mau chóng bình ổn tâm lý, thị trường, khiến cho lòng người bớt hoang mang, xã hội an yên trở lại.

Bây giờ, ngay cả tại những nơi giãn cách, cách ly hay những nơi hạn chế tập trung, tiếp xúc, ai nấy đều giữ được thái độ bình thản. Ngay cả tại Hà Nội, thời điểm trước và sau Tết Nguyên đán vừa qua, hoạt động buôn bán, đi lại ít nhiều bị ảnh hưởng nhưng chỉ là chút xao động nhẹ, không khiến người dân lo lắng. Dù là vào dịp Tết cổ truyền hay mùa xuân tưng bừng các hoạt động lễ hội, vui chơi thì người dân đều đã hiểu, cần phải hạn chế bớt nhu cầu để những Tết sau, mùa xuân sau được vui vẻ trọn vẹn.

Tương tự, trong thời gian đầu, khắp các ngõ xóm, bệnh viện, đường phố, đặc biệt là các nơi đổ rác, tình trạng khẩu trang vứt vương vãi, ngổn ngang khiến ai nấy đều khiếp sợ. Đó là do “dư chấn” của hành vi vứt rác bừa bãi, tùy tiện, không tôn trọng không gian chung vẫn tồn tại bấy lâu. Bước vào mùa dịch, người dân nâng cao cảnh giác, tăng cường tính phản biện, đấu tranh, các cơ quan truyền thông cũng tích cực vào cuộc phê phán, cho đến nay, tình trạng này hầu như chấm dứt hẳn.

Tình trạng người đi đường phải hút thuốc lá thụ động như thế này cũng đã giảm bớt khá nhiều

Cùng với đó, tình trạng khạc nhổ bừa bãi ra đường cũng gần như không còn. Chị Hoa (ở quận Hà Đông, Hà Nội) thực sự cảm thấy rất vui mừng vì điều này. Trước kia, bước chân ra đường là chị phải rón rén sợ dẫm phải bãi khạc nhổ. Đi trên đường chị cũng hình thành phản xạ né tránh thật nhanh nếu có ai đó vươn cổ chuẩn bị “phun châu nhả ngọc”.

Bây giờ, chị cảm thấy thở phào nhẹ nhõm. “Bởi ai nấy đều đeo khẩu trang, ngại mở ra hít bụi và chả may “tiện thể” hít luôn virus vào người mà tránh được “vấn nạn” này”, chị Hoa tâm sự.

Cũng bởi lí do mọi người đều đeo khẩu trang tại nơi công cộng, chị Mến (ở quận Thanh Xuân, Hà Nội) rất tâm đắc khi không còn phải chịu đựng cảnh hút thuốc lá thụ động nữa.

“Trước kia, dù chẳng bao giờ phì phèo nhưng không ít lần cả người, cả đầu tóc mình đẫm mùi thuốc lá. Ở bến chờ xe bus, ở công viên, đặc biệt là lúc dừng đèn đỏ, người người ken đặc, ai đó đốt thuốc thì thật kinh khủng, không né đi đâu được. Dịch bệnh như thế này, đỡ được hẳn việc chịu đựng khói thuốc lá độc hại, mình mừng lắm”, chị Mến cho biết.

Có trách nhiệm hơn với tiếng nói của mình

Một điều rất ghi nhận nữa, đó là tác dụng răn đe vô cùng lớn từ việc phát ngôn bừa bãi trên mạng xã hội sau mùa dịch Covid-19. Khá nhiều người, đặc biệt là các bạn trẻ luôn cho rằng đó là môi trường ảo nên nói năng văng mạng, đăng bài và ảnh thiếu suy nghĩ, hời hợt, không trách nhiệm với bản thân mình.

“Vui thôi đừng vui quá”, câu “thành ngữ” mới xuất hiện nhưng thực sự đi vào đời sống bởi ý nghĩa của nó, nhắc chúng ta cần phải biết dừng lại trước khi quá giới hạn. Mỗi người mỗi quan niệm về sử dụng mạng xã hội khác nhau. Người cho đó là phương tiện kinh doanh, người chỉ là để chơi chơi vui vui, người muốn qua đó thể hiện, quảng bá bản thân, cũng có người tự làm hại mình bằng những bài viết không hề vô thưởng vô phạt.

Những cá nhân bị xử phạt vì đăng tin sai sự thật về phòng, chống dịch Covid-19

Nhất là trong tình hình dịch bệnh Covid-19 diễn biến phức tạp, mỗi thông tin đưa ra đều lan truyền chóng mặt trên thế giới ảo và tác động lớn đến thế giới thật. Ngay những ngày đầu tiên khi dịch bệnh mới diễn ra, thông tin “Đêm nay nhà nước phun thuốc ngừa virus Corona trên toàn bộ bầu trời…” đã khiến cộng đồng mạng “dậy sóng”. Ngay sau đó, Bộ Y tế khẳng định thông tin đang lan truyền trên mạng xã hội là thông tin giả mạo, hoàn toàn không có thực.

Qua quá trình điều tra, xác minh, Công an huyện Lâm Thao (Phú Thọ) đã làm rõ chủ tài khoản Facebook “Loan Đăng” là Đặng Thị Loan, sinh năm 1988, thường trú tại Khu 4, xã Sơn Vi, huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ.

Người này trước đó đã đăng tải lên Facebook cá nhân có nội dung: “Chiều nay Hà Nội sẽ công bố phát dịch Corona, tối nay thời sự sẽ đưa tin về việc đêm nay nhà nước mình phun thuốc ngừa dịch cúm Corona trên bầu trời toàn quốc từ 4h - 7h30 sáng mai 1/2/2020. Mọi người ra đường nhớ đeo khẩu trang với kính cẩn thận nhé”.

Tại cơ quan Công an, Loan đã thừa nhận hành vi đăng tải thông tin thiếu kiểm chứng, sai sự thật của mình là do sự thiếu hiểu biết của bản thân và hứa sẽ tự gỡ bỏ bài viết, cam kết không tái phạm và đăng bài viết đính chính thông tin lên tài khoản Facebook cá nhân. Công an huyện Lâm Thao đã lập hồ sơ để xem xét xử lý theo đúng quy định của pháp luật.

Mới đây nhất, vào đầu tháng 2/2021, Sở Thông tin - Truyền thông Hà Nội tiếp tục xử phạt 7 cá nhân với tổng số tiền 52,7 triệu đồng do đăng thông tin sai về dịch Covid-19 trên mạng xã hội.

Cụ thể, anh Lê Văn Diên (SN 1983, trú tại đường Xuân La, phường Xuân Tảo, Bắc Từ Liêm) sử dụng Facebook có nickname Le Anh Dien đăng tải bài viết: “Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam nói: Nếu ai có ý định đi du lịch khi vé máy bay đang rẻ, hay về quê ăn tết với gia đình thì hãy suy nghĩ lại bằng sự thấu đáo của mình”.

Trường hợp thứ 2 là Phạm Thu Thủy (SN 1993, trú tại ngõ 34/55 Vĩnh Tuy, Hai Bà Trưng, Hà Nội). Bà Thủy đăng tải bài viết trên Facebook cá nhân với nội dung: “Mọi người đọc và chuẩn bị cho mình, phòng khi Covid-19 ghé thăm nhé cả nhà. Hôm qua bác sĩ Thùy Trang đã nói rất rõ là hôm nay báo chí mới đưa tin.

BS Thùy Trang nói trước vì nhìn thấy Covid-19 (năm 2019) và Covid-19 (năm 2020) có khác nhau. Có thể do nó tự biến đổi (mutation) hoặc là con thứ 2 xuất hiện. Con 2019 có đặc tính giống HIV nhưng con 2020 lại có đặc tính giữa HIV và thêm đuôi Ebola là con virus dữ dằn hơn nữa”.

Nội dung bài viết trên cũng được Lê Thị Liễu (SN 1990, trú tại KĐT Time City, Park Hill, quận Hoàng Mai) đăng tải lại vào ngày 2/2 trên Facebook có nickname Lê Liễu.

Phạm Thị Ngọc sử dụng Facebook Bích Ngọc đăng tải bài viết: “1552 Hải Dương chủng mới và 1553 Quảng Ninh, hu hu sắp Tết rồi mà bệnh nhân đi hát có cả tay vịn, mỗi tay vịn tiếp "n" khách/ngày. Em không muốn năm nay nghỉ Tết dài hạn đâu, đói lắm rồi”.

Trường hợp khác là Dương Ngọc Ánh (SN 1994, trú tại tòa B, chung cư Imperia Garden, số 143 Nguyễn Tuân, Thanh Xuân). Bà Ánh đã sử dụng Facebook có tên Ngọc Ánh đăng tải bài viết: “Sáng nay quả là một buổi sáng nặng nề đối với người dân cả nước… BN1552 chạy lung tung khắp TP Hạ Long rồi còn gọi cả tay vịn lúc đi hát karaoke trước khi được công bố dương tính với Covid-19”.

Theo Sở TT-TT Hà Nội, việc các cá nhân trên đăng tải nội dung sai sự thật về tình hình dịch bệnh Covid-19 trên mạng xã hội Facebook đã vi phạm quy định Điều 5 Nghị định số 72/2013/NĐ-CP. Sở TT-TT Hà Nội cũng tiếp tục khuyến cáo người dân cần thận trọng sử dụng mạng xã hội đăng tải thông tin về tình hình dịch bệnh Covid-19, phải trích dẫn thông tin chuẩn xác, có dẫn chứng cụ thể từ các cơ quan chức năng được quyền thông tin; Không đăng tải, chia sẻ hoặc bình luận những thông tin chưa được kiểm chứng, thông tin không chuẩn xác, gây hoang mang dư luận về tình hình dịch bệnh Covid-19.

Như vậy, qua mùa dịch Covid-19 lần này, chúng ta đều nhận rõ, có ý thức chấp hành pháp luật cũng chính là lối ứng xử văn hóa. Quan trọng hơn cả, ý thức của mỗi cá nhân sẽ quyết định sự thành công, đem lại đời sống bình thường trở lại cho mọi người sớm hay muộn.

(Còn nữa)

Bài 1: Văn hóa “cứng”, văn hóa “mềm”

Bài 1: Những “phản xạ” đậm tính nhân văn...

Bài 1: Tiếp bước truyền thống, khởi nguồn khí thế thanh niên thời đại Hồ Chí Minh