Tổng Công ty Điện lực Miền Nam và loạt dự án bị Kiểm toán Nhà nước “điểm tên”

Nhiều tồn tại, thiếu sót xảy ra tại Tổng Công ty Điện lực Miền Nam (EVNSPC) trong quá trình thực hiện tại hàng loạt dự án (Ảnh minh họa)

Liên tục bị “điểm tên”

Tại Báo cáo tổng hợp Kết quả kiểm toán năm 2020 liên quan đến công tác quy hoạch và lập kế hoạch đầu tư, Kiểm toán Nhà nước đã phát hiện hàng loạt những tồn tại, thiếu sót xảy ra tại Tổng Công ty Điện lực Miền Nam (EVNSPC) trong quá trình thực hiện tại hàng loạt dự án.

Cụ thể, EVNSPC đã đề xuất danh mục dự án đầu tư và phê duyệt kế hoạch đầu tư hàng năm chưa phù hợp phải điều chỉnh; Thực hiện thấp hơn quy hoạch, kế hoạch… Theo đó, trong giai đoạn 2017 - 2019 là giai đoạn chính để thực hiện các nội dung phát triển điện lực của EVNSPC trong kế hoạch 2016 - 2020 nhưng sản lượng điện thương phẩm thực tế đến tháng 8/2020 chưa đạt như quy hoạch được duyệt, tỷ lệ tăng trưởng hàng năm chỉ đạt 9,87%/11,2% quy hoạch.

Bên cạnh đó, giá trị vốn đầu tư được Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) giao cho EVNSPC theo xu hướng tăng nhưng quá trình thực hiện đều không đạt. Tỷ lệ thực hiện hàng năm theo chiều hướng giảm so với kế hoạch được giao.

Trong khi đó, phương án tài chính, phương án trả nợ của EVNSPC chưa được tổ chức cho vay thẩm định trước khi quyết định đầu tư. Điều này được thể hiện qua việc triển khai các dự án điện như: Dự án Lại Sơn, dự án Cần Đước, dự án Long Xuyên 2, dự án Tiên Hải và dự án Hòn Nghệ.

Ngoài ra, tại một số dự án do EVNSPC thực hiện, việc thiết kế không tính toán kết cấu, thiếu nội dung xác định quy mô công trình, chỉ định thầu chưa phù hợp… cũng được Kiểm toán Nhà nước điểm tên lần lượt qua các dự án của như: Dự án Năng lượng mặt trời áp mái tại Văn phòng điều hành PC Cần Thơ, dự án Nhà làm việc Bàu Bàng, dự án Cần Đước và dự án Long Xuyên 2.

Nhiều bất cập tại các dự án nhà máy điện

Tương tự EVNSPC, nhiều tập đoàn, tổng công ty khác cũng vướng không ít sai phạm trong quá trình thực hiện dự án đã được Kiểm toán Nhà nước chỉ ra như: Phê duyệt dự án chưa có trong danh mục quy hoạch, quy hoạch ngành, chưa đầy đủ cơ sở, chưa xác định quy mô đầu tư hoặc chưa có báo cáo đánh giá tác động môi trường; Thuyết minh dự án chưa đầy đủ nội dung; Thuyết minh đầu tư (TMĐT) thiếu chính xác, chưa đầy đủ cơ sở; Chỉ định thầu chưa phù hợp; Hạch toán chưa đầy đủ; Chưa xác định và kê khai thuế GTGT; Nguồn vốn vay vượt cơ cấu so với TMĐT được duyệt; Nghiệm thu, bàn giao công trình khi chưa thực hiện đầy đủ thủ tục theo quy định; Ghi nhận chi phí đầu tư chưa đúng quy định...

Trong số đó có thể kể đến như: Dự án đầu tư xây dựng công trình Nhà máy nhiệt điện Sông Hậu 1, dự án Nhà máy nhiệt điện Duyên Hải 3 mở rộng, dự án Nhà máy nhiệt điện Long Phú 1… đã mắc một hay nhiều trong các sai phạm nêu trên.

Đối với dự án đầu tư xây dựng công trình Nhà máy nhiệt điện Sông Hậu 1, theo Kiểm toán Nhà nước: Tại thời điểm phê duyệt ngày 5/4/2011, dự án không có trong danh mục các nhà máy điện trong Quy hoạch điện VI của Thủ tướng Chính phủ; Chi phí đi vay thực tế phát sinh đến ngày 30/6/2020 là 4.425,218 tỷ đồng, vượt cơ cấu chi phí đi vay trong TMĐT điều chỉnh (3.754,329 tỷ đồng).

Còn đối với dự án Nhà máy nhiệt điện Duyên Hải 3 mở rộng, Báo cáo kiểm toán cho thấy: Dự án chưa có tên trong danh mục đề án cung cấp than của Bộ Công thương tại Quyết định số 5964/QĐ-BCT ngày 9/10/2012 và Quyết định số 2845/QĐ-BCT ngày 6/5/2013; Chưa xác định và kê khai thuế GTGT 3,0225 tỷ đồng đối với hoạt động tư vấn quản lý dự án theo quy định của hợp đồng; Chưa có giấy xác nhận hoàn thành công trình bảo vệ môi trường theo quy định; Chưa thực hiện đầy đủ các thử nghiệm đối với tổ máy phát điện, hệ thống kích từ, hệ thống điều tốc đã bàn giao đưa vào vận hành hòa lưới điện…

Đặc biệt, đối với dự án Nhà máy nhiệt điện Long Phú 1: Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN) phê duyệt dự án khi chưa làm rõ khả năng huy động vốn đầu tư theo ý kiến của Bộ Tài chính và của Ngân hàng Nhà nước; Tính toán lại một số chỉ tiêu hiệu quả kinh tế, tài chính có một số yếu tố không phù hợp so với phương án ban đầu; Chỉ định thầu Gói thầu số 6 (EPC nhà máy chính) chưa đảm bảo quy định, dẫn đến nhà thầu được chỉ định gặp khó khăn trong quá trình thực hiện và không thực hiện đúng tiến độ hợp đồng do chưa có kinh nghiệm làm tổng thầu nhà máy nhiệt điện có công nghệ phức tạp.

Không chỉ vậy, dự án Nhà máy nhiệt điện Long Phú 1 còn chậm tiến độ, thậm chí có dự án phải tạm dừng, chất lượng chưa đảm bảo; Đồng thời, việc kéo dài tiến độ làm tăng chi phí quản lý dự án và các chi phí phát sinh bảo quản công...

Bên cạnh đó, theo Kiểm toán Nhà nước, dự án Nhà máy nhiệt điện Long Phú 1 ghi nhận chi phí đầu tư 142,244 tỷ đồng đối với máy biến áp bị rơi là chưa đúng quy định do thiết bị trên chưa được các bên ký xác nhận (BQLDA, tư vấn quản lý dự án và nhà thầu PTSC) bàn giao máy móc thiết bị theo quy định và ghi nhận chi phí đầu tư Gói thầu số 6 (EPC nhà máy chính) vượt 38,23 tỷ đồng so với đơn giá trọn gói ban đầu theo quy định hợp đồng.

Từ báo cáo trên, Kiểm toán Nhà nước kiến nghị Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo Bộ Tài chính, các Bộ, cơ quan Trung ương, địa phương, đơn vị được kiểm toán thực hiện đầy đủ, kịp thời các kết luận, kiến nghị và xử lý trách nhiệm đối với các khuyết điểm, sai phạm mà báo cáo kiểm toán đã nêu.