Thương mại điện tử, mua bán qua mạng nhiều thách thức lớn

Chiều 4/6, tiếp tục chương trình kỳ họp thứ 7, Quốc hội chất vấn Bộ trưởng Bộ Công thương Nguyễn Hồng Diên về các nội dung thuộc lĩnh vực Công thương; trong đó, quản lý thị trường thương mại điện tử là nội dung được các đại biểu Quốc hội quan tâm.

Bộ trưởng Bộ Công thương Nguyễn Hồng Diên trả lời chất vấn

Lộ lọt thông tin cá nhân khiến người tiêu dùng do dự thanh toán

Là đại biểu đầu tiên đặt câu hỏi chất vấn, đại biểu Nguyễn Minh Hoàng (đoàn TP. Hồ Chí Minh) nêu vấn đề: Thương mại điện tử trong thời gian qua bị các đối tượng lợi dụng để kinh doanh buôn bán hàng giả, hàng cấm, không rõ nguồn gốc xuất xứ, lừa đảo, chiếm đoạt tài sản.

Hành vi vi phạm ngày càng tinh vi và khó lường cả về quy mô lẫn địa bàn hoạt động, nhất là ở các thành phố lớn như TP. Hồ Chí Minh và Hà Nội. Hoạt động thương mại điện tử trên mạng xã hội cũng rất phức tạp.

“Thời gian tới, để hạn chế và ngăn chặn những hành vi vi phạm trên để hướng tới phát triển thương mại điện tử lành mạnh và phát triển quyền lợi của người tiêu dùng, Bộ trưởng sẽ triển khai những giải pháp gì?”- đại biểu hỏi đồng thời đề nghị Bộ trưởng Bộ Công thương cho biết việc triển khai đánh thuế thương mại điện tử trên mạng xã hội sẽ được thực hiện thế nào?

Đại biểu Dương Minh Ánh (đoàn Hà Nội) nêu vấn đề, một trong những vấn đề hạn chế của thương mại điện tử là khó xây dựng lòng tin của người tiêu dùng, trong đó vấn đề về bảo mật và an toàn thông tin cá nhân. Các trường hợp vi phạm dữ liệu cá nhân và gian lận thương mại khiến cử tri lo lắng và do dự khi thanh toán. Đề nghị Bộ trưởng cho biết giải pháp về vấn đề nêu trên ?

Đại biểu Dương Minh Ánh (đoàn Hà Nội) đặt câu hỏi chất vấn

Trả lời câu hỏi của các đại biểu, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cho biết: Chúng ta đang phải đối mặt với 3 thách thức lớn: Thứ nhất, người tiêu dùng phải đối mặt với mất an toàn dữ liệu cá nhân. Thứ hai, hàng giả, hàng kém chất lượng, tính an toàn thấp chưa được kiểm soát chặt chẽ đã và đang bao vây, sẵn sàng đổ bộ vào nước ta, ảnh hưởng tới cả doanh nghiệp sản xuất cũng như người tiêu dùng; thứ ba là thất thu thuế.

“Về bảo vệ an toàn dữ liệu cá nhân, đúng là có tình trạng lộ lọt, đánh cắp dữ liệu, thông tin cá nhân trong việc mua bán trên môi trường mạng” - Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên nói về thách thức thứ nhất.

Theo Bộ trưởng Bộ Công thương, thời gian qua, nhận diện vấn đề này, Bộ đã nghiên cứu tham mưu Chính phủ trình Quốc hội ban hành Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng năm 2023 và Nghị định 55 hướng dẫn thi hành luật; trong đó có bổ sung nhiệm vụ tổ chức và cá nhân trong việc bảo vệ thông tin của người tiêu dùng, như phải xây dựng quy tắc bảo vệ thông tin, bảo đảm an toàn, an ninh của người tiêu dùng.

Ngày 1/7/2024, Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng có hiệu lực, hy vọng sẽ góp phần khắc phục tình trạng trên.

Ngoài ra, để khắc phục tình trạng này Bộ Công thương sẽ phối hợp với Bộ Công an xây dựng Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân, bảo đảm các quy định của pháp luật toàn diện các lĩnh vực, trong đó có lĩnh vực thương mại điện tử; đẩy mạnh truyền thông về các quy định mới của pháp luật; yêu cầu các tổ chức cá nhân kinh doanh xây dựng quy tắc bảo mật thông tin, sàn giao dịch điện tử công khai chính sách bảo vệ thông tin cá nhân của người tiêu dùng.

Tăng cường kiểm soát chặt chẽ về nguồn gốc hàng hóa

ĐBQH dự phiên chất vấn

Về giải pháp chống hàng giả bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cho biết, Bộ đã thường xuyên khuyến nghị đến người sản xuất trong nước chủ động nâng cao chất lượng sản phẩm; đẩy mạnh thực hiện cuộc vận động người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam, nhất là trên môi trường thương mại điện tử.

Bộ Công thương cũng trình cấp có thẩm quyền ban hành Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng năm 2023 và nghị định hướng dẫn triển khai đề án chống hàng giả bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng trong thương mại điện tử và triển khai cơ chế trực tuyến 24/7 để tiếp nhận phản ánh của người tiêu dùng cả nước.

Riêng trong năm 2023, đã tiếp nhận và gỡ bỏ hơn 18.000 sản phẩm và chặn hơn 5.000 gian hàng vi phạm các quy định của pháp luật hiện hành; tăng cường kiểm tra, kiểm soát chặt chẽ về nguồn gốc xuất xứ, tránh hàng giả, hàng kém chất lượng qua thương mại điện tử.

Thời gian tới, Bộ Công thương sẽ tiếp tục chủ động phối hợp các bộ, ngành chức năng tham mưu Chính phủ xem xét ban hành nghị định về quản lý hải quan đối với hoạt động xuất nhập khẩu qua thương mại điện tử. Theo đó, tách bạch giữa luồng hóa thông thường với hàng hóa thương mại điện tử để tăng cường quản lý người bán nước ngoài qua kênh này.

Bộ cũng tham mưu Chính phủ xem xét bãi bỏ quy định miễn thuế giá trị gia tăng với hàng hóa nhập khẩu giá trị nhỏ, tránh tình trạng nhập khẩu qua thương mại điện tử cạnh tranh với hàng trong nước mà không bị áp thuế.

Cùng với đó, có cơ chế, chính sách khuyến khích hỗ trợ các doanh nghiệp nâng cao chất lượng sản phẩm đủ sức cạnh tranh với hàng ngoại nhập; đẩy mạnh cuộc vận động người Việt ưu tiên dùng hàng Việt, nhất là trên thương mại điện tử; đồng thời, tăng cường kiểm soát chặt chẽ về nguồn gốc, xuất xứ, tránh hàng giả, hàng kém chất lượng nhập qua môi trường điện tử.