Tái sử dụng sách giáo khoa, tránh lãng phí

Giáo dục trẻ em tái sử dụng sách giáo khoa cũ

Tại nhiều quốc gia hay trường tư thục, sách giáo khoa phải mua mỗi năm do thay đổi phiên bản hoặc sửa đổi. Điều này đã tạo thêm gánh nặng cho phụ huynh trong việc mua sách mới mà không thể dùng cho con em họ trong những năm tới.

Vương quốc Bahrain - một quốc gia quân chủ bên vịnh Ba Tư, các nhà giáo đã có sáng kiến thiết thực trong việc tái sử dụng sách giáo khoa rất đáng khen ngợi.

Sách giáo khoa tại Bahrain sẽ được tái sử dụng cho học sinh các khoá sau (Ảnh: News of Bahrain)

Học sinh tại các trường công lập được đào tạo miễn phí, Bộ Giáo dục cũng cấp miễn phí sách giáo khoa cho học sinh. Sau khi hoàn thành năm học, học sinh sẽ phải trả sách giáo khoa và số sách này sẽ được tái sử dụng cho học sinh khoá sau.

Tái sử dụng sách giáo khoa không những tiết kiệm tài nguyên, tài chính và ít tạo ra rác thải giấy, đồng thời đây còn là phương pháp giáo dục trẻ em trong việc tái sử dụng, tái chế và bảo vệ môi trường.

Bên cạnh đó, hầu hết các nước phát triển đều có các ngân hàng sách. Người dân có thể mua bán, trao đổi các loại sách từ chưa sử dụng đến đã qua sử dụng. Ngoài ra, nhiều tổ chức từ thiện, cộng đồng và phi chính phủ đã thiết lập các thùng sách, gian hàng và hộp để thu thập và tái sử dụng sách một cách hiệu quả.

Mua bán sách trực tuyến

Theo dữ liệu của Cục Xuất bản và Báo chí quốc gia Trung Quốc, trong 5 năm qua, trung bình mỗi năm có khoảng 2,8 tỷ cuốn sách giáo khoa được bán ra, tương đương khoảng 20 tỷ nhân dân tệ.

Nếu những cuốn sách giáo khoa này được tái sử dụng, chi phí tiết kiệm có thể đủ để xây dựng khoảng 40.000 ngôi trường ở các khu vực nghèo khó. Ví dụ năm 2018, số lượng sách giáo khoa bán lẻ cho các trường tiểu học và trung học là 2,93 tỷ bản với tổng trị giá 25,99 tỷ nhân dân tệ. Nếu tất cả chúng được tái sử dụng, tổng cộng sẽ tiết kiệm được hơn 20 tỷ nhân dân tệ mỗi năm.

Zhao Dehua, quản lý một công ty tái chế cho biết nhiều sinh viên tốt nghiệp đã bán sách giáo khoa mà họ tích lũy được trong nhiều năm với giá trung bình là 1 nhân dân tệ/kg. Những cuốn sách giáo khoa này chủ yếu được sử dụng để sản xuất giấy tái chế nhưng chi phí thậm chí còn cao hơn so với giấy thô do quy trình xử lý rất phức tạp.

Một học sinh tiểu học đọc sách giáo khoa ở Trường Sa, thủ phủ của tỉnh Hồ Nam, Trung Quốc (Ảnh: Xinhua)

Hiện tại Trung Quốc, sách giáo khoa miễn phí liên quan đến âm nhạc, nghệ thuật và thể chất trong chương trình giáo dục bắt buộc 9 năm đã được tái sử dụng. Tuy nhiên, nó chỉ chiếm chưa đến một phần nhỏ trong tổng số sách giáo khoa được in ra mỗi năm.

Do sự cản trở của chuỗi cung ứng, chi phí cao để cân đối cung cầu, thiếu nền tảng và hệ thống hỗ trợ dịch vụ tốt cho việc buôn bán sách giáo khoa đã qua sử dụng, hầu hết những cuốn sách sử dụng cho giáo dục phổ thông và đại học trở nên lãng phí.

“Thiết lập hệ thống tái chế sách giáo khoa không chỉ tiết kiệm tài nguyên mà còn giúp nâng cao ý thức và tinh thần trách nhiệm của học sinh”, Zhu Pin, phó hiệu trưởng một trường học ở tỉnh Giang Tây, cho biết.

Trên thực tế, nhà trường đã thiết lập được một hệ thống tái sử dụng sách giáo khoa giữa các khóa học và sách được khử trùng hàng tuần.

Bên cạnh đó, một lượng lớn sách giáo khoa được thanh lý hoặc bán phế liệu trên nền tảng trực tuyến tại Trung Quốc. Thị trường tỷ dân này cũng đang ghi nhận bùng nổ hoạt động mua bán sách giáo khoa cũ.

Dữ liệu từ Xianyu, nền tảng trực tuyến về hàng đã qua sử dụng của Alibaba, cho thấy 1,56 triệu cuốn sách giáo khoa đã được bán trong tháng trước. Nền tảng này hiện có hơn 30 triệu người bán hàng trực tuyến, với mức tăng 207% về số lượng người dùng từ 15 đến 18 tuổi vào tháng 3.

Ông Sun Yutian, chủ hiệu sách trực tuyến Kongfz.com bán cả sách cũ lẫn sách mới, chia sẻ với tạp chí Outlook Weekly rằng, doanh số của công ty đã tăng 30% trong ba năm qua. Doanh thu năm nay của Kongfz.com đã vượt mốc 14 triệu nhân dân tệ.

Sách giáo khoa điện tử

Nhật Bản được đánh giá là quốc gia có nền giáo dục phát triển và tiên tiến. Từ năm 2019, trẻ em Nhật Bản có thể dùng sách giáo khoa điện tử trên máy tính bảng. Sách giáo khoa truyền thống sẽ dần được thay thế.

Điểm đặc biệt của sách giáo khoa điện tử là học sinh có thể dùng máy tính bảng để tìm hiểu về bài học, chia sẻ với bạn bè của mình. Mặt khác, giáo viên không chỉ dạy các em kiến thức có sẵn mà còn khơi dậy sự thảo luận của học sinh, giúp các em hình thành năng lực và đưa ra ý kiến của mình.

Hơn nữa, với những học sinh khuyết tật thị giác hoặc bất cứ dạng khuyết tật nào khác cũng có thể sử dụng sách điện tử mới thông qua máy tính bảng hoặc các thiết bị tương tự.

Ngoài ra, sách giáo khoa điện tử còn được đánh giá có ưu điểm là tránh lãng phí về lâu dài khi giảm được chi phí in sách giáo khoa giấy vào mỗi kỳ học. Sự chỉnh sửa hay biên soạn đều được thực hiện trên hệ thống điện tử.

Tuy nhiên, không phải ai cũng ủng hộ việc áp dụng sách giáo khoa điện tử. Lý do phản đối được nêu ra nhiều nhất là sử dụng liên tục sách giáo khoa điện tử có hại cho thị lực của học sinh, nhất là cấp tiểu học. Để ngăn ngừa khả năng này, Chính phủ Nhật Bản cho biết sẽ hạn chế thời gian sử dụng sách giáo khoa điện tử ở mỗi tiết học.

Bên cạnh đó, còn có ý kiến lo ngại sách giáo khoa điện tử sẽ làm giảm khả năng tập trung cũng như trí tưởng tượng do học sinh bị phân tâm vào hình ảnh đồ họa hơn là nội dung thực tế.

Mặt khác, việc đầu tư ban đầu cho sách giáo khoa điện tử không hề nhỏ. Với việc mỗi học sinh cần một sách giáo khoa điện tử, hiện nay Chính phủ Nhật Bản đã phải hỗ trợ 3 tỷ yên, tương đương 29 triệu USD, cho các trường học để mua sắm thiết bị và xây dựng cơ sở hạ tầng. Đây là một khoản chi phí không nhỏ và chưa phải là con số cuối cùng.

Những thay đổi về chương trình, sách giáo khoa lớp 1 năm học 2020 - 2021 TTTĐ - Năm học 2020- 2021 là năm học đầu tiên giáo dục tiểu học thực hiện chương trình giáo dục phổ thông (CTGDPT) mới ...

“Một chương trình, nhiều sách giáo khoa”: Kiểm tra, đánh giá như thế nào? TTTĐ - Cuối năm 2019, Bộ GD – ĐT đã chính thức công bố 32 bộ/cuốn sách giáo khoa lớp 1 để áp dụng giảng ...