Mở đường, tạo thể chế thuận lợi để phát triển Thủ đô xứng tầm

Xây dựng cơ chế đặc thù, vượt trội

Theo Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh, dự án Luật Thủ đô (sửa đổi) sẽ được trình Quốc hội khóa XV cho ý kiến tại kỳ họp thứ 6; Xem xét, thông qua tại kỳ họp thứ 7. Việc sửa đổi Luật Thủ đô nhằm khắc phục những khó khăn, vướng mắc, bất cập phát sinh trong quá trình thi hành Luật, tạo cơ sở pháp lý vững chắc để quy định và thực hiện các cơ chế vượt trội, đột phá,... nhằm xây dựng Thủ đô Hà Nội "Văn hiến - Văn minh - Hiện đại”, trở thành trung tâm, động lực thúc đẩy phát triển vùng đồng bằng sông Hồng, vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ và cả nước

Bố cục của dự thảo Luật Thủ đô (sửa đổi) dự kiến gồm 6 chương, 54 điều (tăng 2 chương, 27 điều so với Luật Thủ đô năm 2012).

Về phạm vi điều chỉnh, trên cơ sở kế thừa Điều 1 Luật Thủ đô năm 2012, dự thảo Luật đã quy định cụ thể và bổ sung các nội dung về tổ chức chính quyền tại Thủ đô Hà Nội, ngân sách và huy động nguồn lực đầu tư phát triển Thủ đô, liên kết, phát triển Vùng Thủ đô vào phạm vi điều chỉnh của dự thảo Luật.

Một số điểm mới tại dự thảo Luật như: Cho phép tách, bồi thường, hỗ trợ tái định cư, giải phóng mặt bằng ra khỏi dự án đầu tư công đối với các dự án nhóm B, nhóm C; Cho phép Hà Nội được thực hiện các hình thức đầu tư khác quy định của pháp luật hiện hành hoặc pháp luật hiện hành chưa quy định; Phân quyền mạnh cho HĐND, UBND trong tổ chức bộ máy, đầu tư;…

Hiện nay dự thảo Luật Thủ đô (sửa đổi) đang được đăng tải công khai lấy ý kiến góp ý nhằm hoàn thiện, báo cáo Chính phủ ký trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội trước ngày 1/9/2023.

Chủ tịch UBND TP Hà Nội Trần Sỹ Thanh báo cáo tại buổi làm việc

Chiều 25/7, báo cáo về xây dựng dự thảo Luật Thủ đô (sửa đổi) tại cuộc làm việc của Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ với Ban Thường vụ Thành ủy Hà Nội, Chủ tịch UBND TP Hà Nội Trần Sỹ Thanh cho biết: Từ năm 2021, thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng bộ TP lần thứ XVII, Thành ủy đã lãnh đạo, chỉ đạo UBND TP chủ động triển khai việc tổng hợp thi hành Luật Thủ đô năm 2012 và phối hợp với Bộ Tư pháp lập hồ sơ đề nghị xây dựng Luật Thủ đô (sửa đổi). Thành ủy đã thành lập Ban Chỉ đạo Xây dựng dự thảo Luật Thủ đô (sửa đổi) do đồng chí Bí thư Thành ủy trực tiếp làm Trưởng Ban.

Kết quả tổng kết thi hành Luật Thủ đô và nội dung đề xuất xây dựng Luật Thủ đô (sửa đổi) là một trong những cơ sở quan trọng để Thành ủy đề xuất với Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết số 15-NQ/TW ngày 5/5/2022 về phương hướng, nhiệm vụ phát triển Thủ đô Hà Nội đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.

Từ năm 2022 đến nay, Thành ủy đã lãnh đạo, chỉ đạo UBND TP phối hợp với Bộ Tư pháp xây dựng, hoàn thiện hồ sơ đề nghị xây dựng Luật Thủ đô (sửa đổi). Bộ Tư pháp báo cáo xin ý kiến chấp thuận của Thủ tướng Chính phủ và đã thành lập Ban Soạn thảo, Tổ Biên tập dự thảo Luật; Đã ban hành Quyết định về Kế hoạch soạn thảo dự án Luật Thủ đô (sửa đổi). Ngày 9/6/2023, Bộ Tư pháp đã thực hiện việc đăng tải Dự thảo Luật để tổ chức lấy ý kiến rộng rãi các cơ quan, tổ chức và Nhân dân.

Chủ tịch UBND TP Hà Nội nhấn mạnh, việc xây dựng Luật Thủ đô (sửa đổi) nhằm khắc phục những khó khăn, hạn chế, bất cập trong xây dựng, phát triển, quản lý Thủ đô thời gian qua, những điểm hạn chế, không phù hợp của Luật Thủ đô năm 2012.

Đồng thời, Luật Thủ đô (sửa đổi) tiếp tục hoàn thiện cơ sở pháp lý; Xây dựng cơ chế đặc thù, vượt trội, đi trước, mở đường, tạo thể chế thuận lợi để xây dựng, phát triển Thủ đô Hà Nội xứng tầm với vị trí, vai trò, trách nhiệm là trung tâm đầu não chính trị - hành chính quốc gia, trái tim của cả nước; Trung tâm lớn về kinh tế, văn hoá, giáo dục và đào tạo, khoa học và công nghệ và hội nhập quốc tế; Có vai trò lan tỏa, thúc đẩy Vùng Thủ đô, vùng đồng bằng sông Hồng, vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ và cả nước cùng phát triển.

Bám sát 5 quan điểm

Với mục tiêu đó, dự thảo Luật Thủ đô (sửa đổi) được xây dựng theo 5 quan điểm: Thứ nhất là thể chế hóa đầy đủ các chủ trương, nhiệm vụ, giải pháp của Đảng về xây dựng, phát triển Thủ đô.

Thứ hai là quy định các cơ chế, chính sách đặc thù, vượt trội cho Thủ đô phải bảo đảm phù hợp với chủ trương, đường lối của Đảng và tuân thủ Hiến pháp năm 2013. Luật Thủ đô cần được đặt trong tổng thể hệ thống pháp luật.

Thứ ba, dự thảo Luật Thủ đô (sửa đổi) bám sát 9 nhóm chính sách trong đề nghị xây dựng Luật Thủ đô (sửa đổi) đã được Chính phủ thông qua.

Thứ tư, đồng thời với việc phân quyền mạnh mẽ cho Hà Nội nhằm tạo sự chủ động, sáng tạo, cần quy định tương ứng trách nhiệm của Hà Nội, cũng như cơ chế kiểm tra, giám sát việc thực hiện quyền hạn, nhiệm vụ của các cấp chính quyền Thành phố.

Thứ năm là kế thừa, phát triển các quy định đã được thực tiễn kiểm nghiệm tốt của Luật Thủ đô năm 2012, cơ chế thí điểm theo Nghị quyết số 97/2019/QH14, Nghị quyết số 115/2020/QH14, Nghị quyết số 160/2021/QH14 của Quốc hội; Rà soát, tiếp thu các cơ chế, chính sách đặc thù đang thí điểm cho các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương mà phù hợp với Thủ đô để đưa vào dự thảo Luật. Theo sát quá trình chỉnh lý, hoàn thiện các Luật có liên quan đang được sửa đổi, bổ sung (Luật Đất đai, Luật Nhà ở, Luật Kinh doanh bất động sản...) để lựa chọn những vấn đề đặc thù, chưa được quy định để hoàn thiện dự thảo Luật Thủ đô.

Theo Chủ tịch UBND TP Hà Nội, Luật Thủ đô (sửa đổi) là một đạo luật đặc biệt quan trọng đối với Thủ đô, có nhiều cơ chế đặc thù, đột phá, có phạm vi tác động rộng, khác biệt với nhiều luật và văn bản dưới luật hiện hành, tác động đến thẩm quyền của nhiều cơ quan Trung ương. Một số vấn đề mới, đột phá có nội dung phức tạp, khó về kỹ thuật lập pháp.

Chính vì vậy, đối với một số nội dung các Bộ, ngành có ý kiến cần xem xét lại quy định để đảm bảo phù hợp với các Nghị quyết, chỉ thị, quy định của Đảng, Chủ tịch UBND TP nêu đề nghị, giữ lại các phương án ban đầu do Hà Nội đã đề xuất và bổ sung các điều kiện để kiểm soát chặt chẽ.

"Đây là những nội dung quan trọng, cần thiết mà TP đã nghiên cứu, đánh giá từ thực tiễn trong quá trình tổng kết thi hành Luật Thủ đô và lập đề xuất chính sách, đánh giá tác động cụ thể trong quá trình lập hồ sơ đề nghị xây dựng Luật"- Chủ tịch UBND TP Trần Sỹ Thanh cho biết.

Đồng thời, Chủ tịch UBND TP khẳng định, những nội dung này cũng là nhằm thể chế hóa các quan điểm, định hướng được nêu trong Nghị quyết số 15-NQ/TW của Bộ Chính trị. Thời gian tới, Thành ủy sẽ báo cáo xin ý kiến của Bộ Chính trị về những vấn đề này.

Đối với một số quy định còn có quan điểm khác nhau trong quá trình thảo luận của Ban soạn thảo, Tổ biên tập, Chủ tịch UBND TP Hà Nội cho biết, TP sẽ có ý kiến giải trình cụ thể; Trước mắt, đề nghị được giữ các quy định này để nghiên cứu, bổ sung hoàn thiện, rõ hơn về phạm vi, tiêu chuẩn, điều kiện thực hiện.