“Gỡ khó” cho các địa phương để hoàn thành xây dựng Nông thôn mới

Hội nghị nhằm đánh giá tình hình thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới 9 tháng năm 2024; thảo luận định hướng giải pháp phấn đấu hoàn thành mục tiêu năm 2024 được giao, đảm bảo tiến độ, chất lượng và hiệu quả.

Cả nước có 77,4% xã đạt chuẩn nông thôn mới

Báo cáo tại hội nghị, ông Ngô Trường Sơn, Chánh Văn phòng Điều phối Nông thôn mới Trung ương cho biết: Tính đến ngày 20/10/2024, đã có 6.320/8.162 xã (77,4%) được Chủ tịch UBND cấp tỉnh phê duyệt đạt chuẩn Nông thôn mới. 2.182 xã (34,6%) đạt chuẩn Nông thôn mới nâng cao và 480 xã (7,6%) đạt chuẩn Nông thôn mới kiểu mẫu.

Về cấp huyện, có 296 đơn vị cấp huyện thuộc 58 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương đã được Thủ tướng Chính phủ công nhận hoàn thành nhiệm vụ/đạt chuẩn Nông thôn mới (chiếm 45,96% tổng số đơn vị cấp huyện của cả nước), trong đó, đã có 11 huyện (5%) được Thủ tướng công nhận đạt chuẩn Nông thôn mới nâng cao.

Về cấp tỉnh, có 5 tỉnh (Nam Định, Đồng Nai, Hà Nam, Hưng Yên và Hải Dương) đã được Thủ tướng Chính phủ công nhận hoàn thành nhiệm vụ xây dựng Nông thôn mới.

Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Lê Minh Hoan chủ trì hội nghị trực tuyến đôn đốc thực hiện mục tiêu xây dựng Nông thôn mới năm 2024

Theo đăng ký của các địa phương, dự kiến đến hết năm 2024, cả nước có khoảng 79 - 79,5% số xã được công nhận đạt chuẩn Nông thôn mới, trong đó có khoảng 38% số xã đạt Nông thôn mới nâng cao và 10% số xã đạt Nông thôn mới kiểu mẫu.

Đồng thời có khoảng 305 đơn vị cấp huyện (khoảng 47%) được công nhận đạt chuẩn/hoàn thành nhiệm vụ xây dựng Nông thôn mới, trong đó, có khoảng 18 huyện (5,9%) được công nhận đạt Nông thôn mới nâng cao và chưa có huyện Nông thôn mới kiểu mẫu. Có thêm từ 1-2 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương được Thủ tướng công nhận hoàn thành nhiệm vụ xây dựng Nông thôn mới.

Tuy nhiên, ý kiến từ đại diện lãnh đạo phụ trách trực tiếp chương trình phát triển Nông thôn mới tại các địa phương phản ánh rằng, trong quá trình triển khai vẫn gặp không ít khó khăn.

Ông Nguyễn Hữu Chiến, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Lạng Sơn thông tin: Tỉnh có 98 xã đạt chuẩn Nông thôn mới và đặt mục tiêu năm 2024 sẽ có thêm 11 xã đạt chuẩn. Tuy nhiên, các xã còn lại chủ yếu thuộc khu vực III - vùng đặc biệt khó khăn, khiến việc hoàn thiện các tiêu chí Nông thôn mới còn bị vướng nhiều khâu. Người dân tại những xã này sống rải rác, hệ thống giao thông chưa hoàn thiện và đời sống kinh tế còn nhiều hạn chế, làm chậm quá trình nâng cao thu nhập cho người dân.

Từ điểm cầu Nghệ An, ông Nguyễn Văn Đệ, đại diện Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Nghệ An cho biết: Dù huyện Nam Đàn đã được chọn để xây dựng Nông thôn mới kiểu mẫu nhưng do nguồn hỗ trợ và nguồn lực địa phương còn hạn chế, mục tiêu đưa huyện đạt chuẩn Nông thôn mới kiểu mẫu vào năm 2025 có nguy cơ khó hoàn thành.

Ngoài ra, các huyện miền núi của tỉnh đang nỗ lực phấn đấu đạt chuẩn Nông thôn mới nhưng lại bị cắt giảm các chương trình hỗ trợ về giáo dục và bảo hiểm y tế. Thêm vào đó, tiêu chí về nước sạch và môi trường lại không được bao gồm trong chương trình đầu tư công, đặc biệt là tại các khu vực miền núi.

“Do đó, Bộ cần kiến nghị với Nhà nước để có các chính sách hỗ trợ phù hợp, nhằm đảm bảo người dân tại các vùng khó khăn này không bị tái nghèo và có thêm động lực hoàn thành mục tiêu Nông thôn mới”, ông Nguyễn Văn Đệ nhấn mạnh.

Huy động các nguồn lực để hoàn thành các mục tiêu

Lắng nghe các ý kiến phát biểu tại hội nghị, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Lê Minh Hoan nhấn mạnh: Cuối năm 2024, cần nỗ lực để các xã Nông thôn mới nâng cao và huyện Nông thôn mới đã đăng ký hoàn thành đúng thời hạn, bởi cả nước đã mất quá nhiều thời gian bị ảnh hưởng bởi đại dịch COVID-19 và bão số 3 vừa qua.

Riêng với tiêu chí về môi trường, hiện vẫn còn gặp khó khăn vì công tác xử lý môi trường vẫn chưa có sáng kiến vượt qua các quy định cứng, dẫn đến hiệu quả môi trường chưa đạt yêu cầu cao.

Toàn cảnh hội nghị trực tuyến đôn đốc thực hiện mục tiêu xây dựng Nông thôn mới năm 2024

Cũng theo Bộ trưởng, trong chương trình OCOP, nhiều địa phương vẫn gặp khó khăn, dẫn đến những hạn chế như việc tái đăng ký và đăng ký sản phẩm OCOP 5 sao còn kéo dài. Sản phẩm OCOP hiện phần lớn vẫn còn mỏng manh do thiếu “hồn” của sản phẩm, khiến việc tiêu thụ và cạnh tranh trên thị trường gặp khó khăn.

Thời gian tới, đối với các huyện chưa có xã đạt chuẩn Nông thôn mới, Bộ trưởng Lê Minh Hoan đề nghị các địa phương cần phấn đấu để mỗi huyện có ít nhất một xã đạt chuẩn Nông thôn mới, nhằm tạo động lực cho các xã khác trong huyện. Việc tổ chức thực hiện các chương trình Nông thôn mới cần cụ thể và gắn liền với thực tiễn để nhanh chóng tháo gỡ vướng mắc cho người dân và địa phương.

Liên quan đến tiêu chí giảm nghèo đa chiều, cần tiến hành rà soát và phân tích kỹ lưỡng để xác định nguyên nhân người dân địa phương gặp khó khăn là do thiếu hụt hay nghèo đói ở “khía cạnh nào”, từ đó có thể tính toán và hỗ trợ phù hợp. Chẳng hạn, nếu một hộ gia đình nghèo do thu nhập thấp, cần tìm giải pháp để cải thiện tình hình này thông qua phát triển sản phẩm OCOP hoặc hỗ trợ liên kết sản xuất và tiêu thụ nhằm tăng thu nhập. Để đạt được điều này, các vấn đề về phát triển hợp tác xã và công tác khuyến nông cần được thực hiện đồng bộ.