Gần 17 triệu lao động giảm thu nhập vì COVID-19

Ngày 6/1/2022, Tổng cục Thống kê (Bộ Kế hoạch và Đầu tư) đã tổ chức họp báo về tình hình lao động, việc làm quý IV và năm 2021.

Theo ông Phạm Hoài Nam - Vụ trưởng Vụ Thống kê dân số và lao động (Tổng cục Thống kê), đại dịch COVID-19 đã tác động nặng nề đến đời sống và việc làm của người dân, bức tranh về lao động việc làm cũng như thu nhập, đời sống của người dân năm 2021 không hề sáng sủa.

Theo đó, năm 2021 có 24,7 triệu người bị tác động tiêu cực bởi dịch COVID-19. Trong đó, có 2,3 triệu người mất việc làm; Hơn 12,4 triệu người phải tạm nghỉ việc một thời gian do doanh nghiệp tạm ngừng sản xuất, kinh doanh để thực hiện giãn cách xã hội; 8 triệu người bị cắt giảm thời gian làm việc, làm việc luân phiên. Trong bối cảnh này, năm 2021 có tới 16,9 triệu lao động bị giảm thu nhập.

Ông Nam đánh giá, năm 2021, do dịch bệnh diễn ra nghiêm trọng hơn, cả chiều rộng lẫn chiều sâu đã khiến hàng triệu người mất việc làm. Lao động trong hầu hết các khu vực kinh tế đều giảm, đặc biệt là khu vực dịch vụ.

Cụ thể, khu vực công nghiệp và xây dựng thu hút 16,3 triệu lao động, giảm 253.000 người so với năm 2020. Khu vực dịch vụ thu hút 18,6 triệu lao động, giảm 860.000 người. Chỉ có khu vực nông nghiệp, lâm nghiệp và thuỷ sản, nơi đang sử dụng 14,2 triệu lao động, tăng 33.200 người so với năm 2020.

Sau khi triển khai Nghị quyết 128/NQ-CP về việc Quy định tạm thời “Thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch COVID-19”, thị trường lao động quý IV/2021 bắt đầu có khởi sắc so với quý III.

Tuy nhiên, do hậu quả nặng nề từ 3 quý đầu năm, đặc biệt là từ tháng 4 đến tháng 9 khiến lao động trong khu vực công nghiệp, xây dựng và dịch vụ tiếp tục giảm so với quý IV/2020.

Năm 2021 có 24,7 triệu người bị tác động tiêu cực bởi dịch COVID-19

Trong quý IV năm 2021, lao động làm việc trong khu vực dịch vụ là 17,9 triệu người, tăng 762.500 người so với quý III. Lao động làm việc trong khu vực công nghiệp và xây dựng là 16,8 triệu người, tăng 1,2 triệu người.

Mặc dù vậy, so với cùng kỳ năm 2020, ngoại trừ khu vực nông nghiệp, lâm nghiệp và thuỷ sản thì lực lượng lao động của khu vực công nghiệp - xây dựng và dịch vụ (trừ lĩnh vực tài chính, ngân hàng, bảo hiểm) đều giảm.

Theo báo cáo, năm 2021 thu nhập bình quân tháng của người lao động là 5,7 triệu đồng, giảm 32 nghìn đồng so với năm 2020. Thu nhập bình quân tháng của lao động nam là 6,6 triệu đồng, cao hơn 1,40 lần của lao động nữ (4,7 triệu đồng). Thu nhập bình quân của lao động khu vực thành thị là 7,0 triệu đồng, cao hơn 1,40 lần mức thu nhập bình quân lao động khu vực nông thôn (5,0 triệu đồng).

Xét theo ngành kinh tế, so với năm 2020, lao động trong khu vực nông, lâm nghiệp và thủy sản duy trì được mức độ tăng trưởng dương ổn định, với mức thu nhập bình quân tháng năm 2021 là 3,6 triệu đồng, tăng 7,1%, tương ứng tăng 236 nghìn đồng. Thu nhập bình quân của lao động khu vực công nghiệp và xây dựng là 6,4 triệu đồng, giảm 201 nghìn đồng, tương ứng giảm 3,0% và lao động trong khu vực dịch vụ có mức thu nhập bình quân là 6,8 triệu đồng, giảm 27 nghìn đồng, tương ứng giảm 0,4%.

Thu nhập bình quân tháng của lao động làm công ăn lương năm 2021 là 6,6 triệu đồng, giảm 45 nghìn đồng so với năm 2020. Lao động nam có mức thu nhập bình quân cao hơn 1,15 lần mức thu nhập bình quân của lao động nữ (7,0 triệu đồng so với 6,0 triệu đồng); lao động khu vực thành thị có thu nhập bình quân cao hơn 1,23 lần lao động khu vực nông thôn (7,3 triệu đồng so với 5,9 triệu đồng).

Trong khi đó, số người thất nghiệp trong độ tuổi lao động năm 2021 là hơn 1,4 triệu người, tăng 203,7 nghìn người so với năm trước. Tỷ lệ thất nghiệp trong độ tuổi lao động là 3,22%, tăng 0,54 điểm phần trăm so với năm trước. Tỷ lệ thất nghiệp ở khu vực thành thị là 4,42%, cao hơn 1,94 điểm phần trăm so với khu vực nông thôn.

Theo đánh giá, mặc dù Chính phủ đã có các chính sách chủ động thích ứng linh hoạt trong phòng chống COVID-19, vừa thực hiện phục hồi, phát triển kinh tế xã hội nhưng tính chung cả năm 2021 thị trường lao động vẫn còn gặp nhiều khó khăn, với tỷ lệ thất nghiệp năm nay cao hơn năm trước, trong đó khu vực thành thị vượt mốc 4%.

Mặt khác, thiếu việc làm trong độ tuổi năm 2021 là hơn 1,4 triệu người, tăng 370,8 nghìn người so với năm trước. Tỷ lệ thiếu việc làm của lao động trong độ tuổi là 3,10%, tăng 0,71 điểm phần trăm so với năm trước. Tỷ lệ này ở khu vực thành thị là 3,33%, cao hơn 0,37 điểm phần trăm so với khu vực nông thôn.

Do diễn biến phức tạp của dịch COVID-19 lần thứ 4 đã đẩy tỷ lệ thiếu việc làm ở khu vực thành thị cao hơn khu vực nông thôn trong năm 2021. Điều này trái với xu hướng thị trường lao động thường được quan sát ở nước ta với tình trạng thiếu việc làm ở khu vực nông thôn thường nghiêm trọng hơn so với thành thị.