Bộ Tài chính lý giải việc chưa điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh

Tại phiên thảo luận về kết quả thực hiện kế hoạch kinh tế - xã hội chiều 29/5, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc đã phát biểu, giải trình đề xuất của một số đại biểu Quốc hội liên quan đến sửa đổi Luật Thuế thu nhập cá nhân, trong đó có quy định về giảm trừ gia cảnh.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc phát biểu giải trình ý kiến đại biểu Quốc hội

Bộ trưởng Bộ Tài chính cho biết, Luật Thuế thu nhập cá nhân có hiệu lực từ 2009, khi đó mức giảm trừ với người nộp thuế 4 triệu đồng và mỗi người phụ thuộc được giảm trừ 1,6 triệu đồng/tháng.

Luật Thuế thu nhập cá nhân sửa đổi 2013 nâng mức giảm trừ lên 9 triệu đồng, có nghĩa là 108 triệu đồng/năm và với người phụ thuộc là 3,6 triệu đồng/tháng. Luật cũng quy định là khi chỉ số giá tiêu dùng (CPI) biến động trên 20% thì trình Uỷ ban Thường vụ Quốc hội điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh.

Ngày 2/6/2020, Quốc hội có Nghị quyết 954, nâng mức giảm trừ lên 11 triệu đồng/tháng, người phụ thuộc 4,4 triệu/tháng. Như vậy, hiện nay người lao động có 1 người phụ thuộc thì thu nhập 17 triệu đồng trở lên mới phải nộp thuế, còn có 2 người phụ thuộc thì thu nhập trên 22 triệu đồng mới nộp thuế, chưa kể trừ bảo hiểm bắt buộc.

Trước băn khoăn của đại biểu về việc lâu nay chưa trình xem xét điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh, Bộ trưởng Bộ Tài chính cho biết luật quy định CPI phải trên 20% mới trình điều chỉnh, trong khi đó, trên thực tế mức CPI từ 2020 đến 2023 chỉ 11,47%.

Hơn nữa, mức phải nộp thuế đang là 11 triệu đồng, cao hơn 2,2 lần thu nhập bình quân (4,96 triệu đồng), trong khi thế giới chỉ cao hơn dưới 1 lần.

“Như vậy, Bộ Tài chính đang thực hiện đúng luật”, ông Hồ Đức Phớc khẳng định.

Về thời điểm trình sửa luật, Bộ trưởng Bộ Tài chính cho biết, theo chương trình xây dựng luật và pháp lệnh, Chính phủ sẽ trình Quốc hội vào tháng 10/2025 và xem xét thông qua luật vào tháng 5/2026.

“Nếu Uỷ ban Thường vụ Quốc hội quyết định đưa dự án luật vào chương trình để xem xét ngay kỳ họp cuối năm nay thì chúng tôi sẽ chấp hành. Khi đó sẽ xin ý kiến đại biểu Quốc hội, Nhân dân và bộ, ngành để đưa ra quy định phù hợp, trong đó có việc có nên quy định mức CPI trên 20% hay không”, ông Hồ Đức Phớc cho biết.

Đại biểu Quốc hội dự phiên thảo luận

Trước đó vào sáng nay, thảo luận tại hội trường, đại biểu Nguyễn Thị Thủy (đoàn Bắc Kạn) cho biết: Theo quy định, mức giảm trừ gia cảnh đối với người nộp thuế là 11 triệu đồng/tháng và đối với mỗi người phụ thuộc là 4,4 triệu đồng/tháng.

Mức giảm trừ đối với người phụ thuộc thực sự không còn phù hợp thực tế hiện nay, nhất là ở những thành phố lớn, đang gây thiệt thòi cho người nộp thuế. Mức giảm trừ này đã được duy trì từ năm 2020, trong khi 5 năm qua, nhiều hàng hóa, dịch vụ thiết yếu đều tăng, thậm chí có hàng hóa thiết yếu tăng nhanh hơn thu nhập. Theo số liệu thống kê, so với năm 2020, giá dịch vụ giáo dục tăng 17%, giá lương thực tăng 27%, đặc biệt giá xăng tăng tới 105%...

Theo đại biểu, quy định mức giảm trừ gia cảnh hiện nay cũng chưa phù hợp với điều kiện của một quốc gia có mức thu nhập trung bình thấp như ở nước ta. Phần lớn thu nhập của người dân sẽ dành cho hàng hóa, dịch vụ thiết yếu (70%). Theo khảo sát của các chuyên gia trường Đại học Kinh tế quốc dân, đối với những quốc gia thu nhập cao, chi cho hàng hóa, dịch vụ thiết yếu chỉ chiếm 30%-40%. Do đó, quy định về mức giảm trừ gia cảnh hiện nay ảnh hưởng trực tiếp đến nhu cầu thiết yếu của người dân.

Hơn nữa, lương tăng nhưng mức giảm trừ gia cảnh không được điều chỉnh kịp thời (dự kiến từ 1-7, thực hiện chính sách cải cách tiền lương) sẽ khiến người lao động âu lo. Bởi lương tăng, thu nhập tính thuế sẽ tăng. Vì vậy, việc không điều chỉnh kịp thời sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến ý nghĩa của chính sách cải cách tiền lương.

Từ những vấn đề nêu trên, đại biểu kiến nghị Chính phủ sớm trình sửa đổi Luật Thuế thu nhập cá nhân vào cuối tháng 10/2024 và trình Quốc hội thông qua vào tháng 5/2025.