Bộ Tài chính khuyến nghị nhà đầu tư sau vụ trái phiếu Tân Hoàng Minh

Theo Bộ Tài chính, từ năm 2017, thị trường trái phiếu doanh nghiệp bắt đầu phát triển nhanh với sự gia tăng của cả khối lượng phát hành và số lượng doanh nghiệp huy động vốn qua kênh trái phiếu.

Trong giai đoạn vừa qua, Ngân hàng Nhà nước cũng triển khai việc tái cơ cấu các tổ chức tín dụng theo hướng an toàn, hiệu quả hơn. Việc các ngân hàng thực hiện giảm dần tỷ lệ sử dụng vốn ngắn hạn cho vay trung dài hạn cũng tác động đến các doanh nghiệp phải tìm kiếm các kênh huy động vốn khác (vì đã chạm hạn mức vay tín dụng).

Do đó trái phiếu doanh nghiệp là kênh huy động rất phù hợp của doanh nghiệp và thời gian gần đây các doanh nghiệp đã mở rộng kênh huy động này để huy động vốn trong xã hội.

Về phía nhà đầu tư, thị trường trái phiếu doanh nghiệp cung cấp thêm một công cụ, sản phẩm đầu tư mới ngoài các kênh đầu tư như gửi tiền ngân hàng, mua cổ phần, cổ phiếu của doanh nghiệp.

Đối với trái phiếu doanh nghiệp, nhà đầu tư còn có lợi thế về tính thanh khoản khi có thể bán lại trái phiếu trên thị trường thứ cấp.

Đặc biệt, trong những năm gần đây, Ngân hàng Nhà nước điều hành thận trọng tỷ lệ tăng trưởng tín dụng ngân hàng. Lãi suất huy động tiền gửi thấp, trong khi lãi suất trái phiếu doanh nghiệp bình quân khoảng 9%, cá biệt có những trường hợp lãi suất cao hơn trên 10% đã hấp dẫn các nhà đầu tư.

Trụ sở Tân Hoàng Minh

Đây là nguyên nhân trái phiếu doanh nghiệp hấp dẫn những cũng là những rủi ro phát sinh đối với nhà đầu tư nhỏ lẻ/không phải là nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp chỉ quan tâm đến lợi nhuận, không tìm hiểu đầy đủ hồ sơ của doanh nghiệp phát hành và rủi ro của trái phiếu.

Trước thực trạng thị trường trái phiếu doanh nghiệp phát triển nóng và phát sinh nhiều rủi ro, thời gian qua, Bộ Tài chính đã liên tục ban hành các khuyến nghị, cảnh báo rủi ro trên thị trường trái phiếu doanh nghiệp thông qua các phương tiện thông tin đại chúng.

Theo đó, đối với các nhà đầu tư cần phải hiểu biết mình là nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp theo đúng quy định của pháp luật, đánh giá được đầy đủ rủi ro khi đầu tư vào trái phiếu doanh nghiệp, không nên mua trái phiếu thông qua chào mời của các tổ chức cung cấp dịch vụ khi chưa tìm hiểu kỹ về tình hình tài chính của doanh nghiệp phát hành và các điều kiện, điều khoản của trái phiếu.

Gần đây, vụ việc 9 đợt phát hành trái phiếu doanh nghiệp của các công ty con thuộc Tập đoàn Tân Hoàng Minh đã có tác động đến nhiều nhà đầu tư cá nhân.

Thực chất, các nhà đầu tư không mua trái phiếu do Tân Hoàng Mình phát hành mà mua trái phiếu của 3 công ty con của tập đoàn thông qua hình thức hợp đồng cùng đầu tư trái phiếu, Tân Hoàng Minh không chuyển quyền sở hữu trái phiếu cho nhà đầu tư theo quy định của pháp luật chứng khoán.

Nhà đầu tư trong sự việc nêu trên thực tế không nắm giữ các trái phiếu, không có bất kỳ quyền lợi nào của chủ sở hữu trái phiếu theo quy định của pháp luật.

Theo đó, nhà đầu tư cần đặc biệt lưu ý quy định hiện hành chỉ cho phép nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp được mua và giao dịch trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ. Mọi hành vi gian lận để trở thành nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp không chỉ khiến nhà đầu tư chịu nhiều rủi ro, tổn thất khi mua trái phiếu (có thể mất toàn bộ tiền đầu tư) mà còn là hành vi vi phạm pháp luật. Cơ quan quản lý Nhà nước sẽ thực hiện thanh kiểm tra để xử lý nghiêm minh những hành vi gian lận này.

Đối với các doanh nghiệp huy động trái phiếu doanh nghiệp, việc phát hành khối lượng lớn, lãi suất cao vượt quá năng lực tài chính là rất rủi ro, khi hoạt động sản xuất, kinh doanh gặp khó khăn thì doanh nghiệp sẽ không có khả năng thanh toán gốc, lãi trái phiếu theo cam kết trái phiếu.

Các doanh nghiệp phát hành cần lưu ý việc vi phạm quy định về công bố thông tin, sử dụng vốn sai mục đích đã công bố ngoài việc bị xử lý vi phạm theo quy định có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự nếu gây thiệt hại cho nhà đầu tư.

Đối với các tổ chức cung cấp dịch vụ cần tuyệt đối tuân thủ pháp luật trong việc cung cấp thông tin đầy đủ, minh bạch, chính xác cho nhà đầu tư, đảm bảo tư vấn để doanh nghiệp phát hành tuân thủ quy định của pháp luật, xác định đúng đối tượng nhà đầu tư chuyên nghiệp mua trái phiếu.

Việc tổ chức cung cấp dịch vụ chào mời, phân phối trái phiếu doanh nghiệp cho nhà đầu tư không phải là nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp hoặc dùng các hình thức lách quy định của pháp luật cũng sẽ bị xử phạt nghiêm minh.

Trong thời gian tới, Bộ Tài chính sẽ tiếp tục tăng cường công tác quản lý giám sát tình hình phát hành, đầu tư và cung cấp dịch vụ về trái phiếu doanh nghiệp và bám sát theo quy định của pháp luật.

Đồng thời, Bộ Tài chính sẽ phối hợp chặt chẽ với Bộ Công an, các cơ quan điều tra. Khi phát hiện các dấu hiệu bất thường (gian lận thông tin, chuyển vốn lòng vòng, các hình thức lách luật để phân phối cho nhà đầu tư cá nhân...) mà phạm vi công tác thanh tra, kiểm tra không thể xác định được để xử lý nghiêm minh, đảm bảo sự phát triển minh bạch của thị trường.