Bạo lực học đường liên tiếp gia tăng: Cần "liều thuốc" mạnh

Đánh bạn tàn bạo

Thời gian vừa qua, trên mạng xã hội liên tiếp xuất hiện các clip học sinh các trường THCS, THPT ở một số tỉnh, thành phố như Nghệ An, Cao Bằng, Tuyên Quang, Hải Phòng, Cà Mau… đánh nhau ngay trong lớp học hoặc bên ngoài khuôn viên nhà trường.

Trong các clip này, không chỉ hai học sinh đánh nhau mà cả một nhóm học sinh xông vào, thậm chí dùng cả gậy, mũ bảo hiểm đánh bạn một cách tàn bạo. Nạn nhân chỉ biết van xin, không thể phản kháng. Đáng lưu ý, bạo lực không chỉ diễn ra trong nam sinh mà còn lan sang cả nữ sinh và ngày càng gia tăng. Khi xem những clip này, nhiều người không khỏi xót xa, phẫn nộ.

Thực tế, bạo lực học đường tồn tại ở bất cứ môi trường giáo dục nào, không ngoại trừ trường chuyên, lớp chọn, thành phố hay nông thôn. Không chỉ đơn giản là hành vi ngược đãi, đánh đập, bạo hành, làm tổn hại đến sức khỏe, thân thể mà bạo lực học đường còn thể hiện ở việc nạn nhân bị sỉ nhục, lăng mạ; Bị tẩy chay, cô lập vì những lý do hết sức vô lý.

Không ít học sinh vì nhiều lý do, không dám nói ra, tự chịu đựng. Có trường hợp nói ra nhưng bố mẹ, nhà trường không có giải pháp xử lý triệt để, nên các em rơi vào bế tắc, dẫn đến hành động bột phát dại dột. Không ít vụ bạo lực đã cướp đi sinh mạng của những học sinh vô tội để lại sự thiệt thòi, đau đớn không chỉ về mặt thể xác mà cả tinh thần cho học sinh và gia đình.

Thời gian gần đây nạn bạo lực học đường liên tiếp xảy ra trong trường học bộc lộ tính chất nguy hiểm và nghiêm trọng hơn.

Theo PGS.TS Trần Thành Nam, Chủ nhiệm Khoa Các khoa học Giáo dục (Đại học Giáo dục – Đại học Quốc gia Hà Nội), bạo lực học đường là vấn đề ảnh hưởng nghiêm trọng đến tinh thần, thể chất của học sinh.

"Có những lời đe dọa ngay từ lúc đầu là xích mích nhỏ, phải có hoạt động nhóm hòa giải ngang hàng để ngay từ xích mích nhỏ được giải tỏa, các em hiểu nhau rồi, không làm bùng phát lên thành các vụ việc nghiêm trọng nữa.

Không phải nhà trường mới có trách nhiệm, mà gia đình phải có trách nhiệm. Trong đó, đối với nhà trường vai trò của giáo viên chủ nhiệm, phòng tham vấn tâm lý học đường rất quan trọng. Tất cả phải chung tay thì mới kiểm soát được tình trạng bạo lực học đường này".

Đối với những học sinh vi phạm, theo GS.TS. Nguyễn Ngọc Phú, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hội Khoa học Tâm lý giáo dục Việt Nam: "Phải xử lý thật nặng, không có vùng cấm. Em nào cứ mắc đi, mắc lại tội kéo bè kéo cánh đánh bạn, cần thiết phải đuổi học. Nếu vi phạm nghiêm trọng hoặc đặc biệt nghiêm trọng thì phải đưa các em này vào trại giáo dưỡng. Chúng ta không sợ xử phạt nặng thì hỏng mất một con người. Có khi việc xử phạt nặng lại là liều thuốc mạnh làm cho các học sinh này tỉnh ngộ, quyết tâm làm lại cuộc đời".

Theo GS.TS. Nguyễn Ngọc Phú, với những em là nạn nhân của bạo lực học đường thì việc nên làm là không được giấu giếm mà phải tìm đến những người tin cậy như cha mẹ, thầy cô, phòng tư vấn tâm lý trường học để chia sẻ và cùng tìm giải pháp.

Cần biện pháp cứng rắn hơn

Trước nguy cơ tình trạng bạo lực học đường ngày càng gia tăng, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã có những giải pháp phòng ngừa và đẩy lùi bạo lực học đường. Theo đó, các nhà trường tiếp tục quán triệt và chỉ đạo thực hiện nghiêm túc, có kiểm tra và đánh giá các quy định về môi trường giáo dục an toàn, lành mạnh, thân thiện, phòng, chống bạo lực học đường…

Các trường lồng ghép tích hợp các nội dung về giáo dục pháp luật, kiến thức, kỹ năng sống vào các môn học theo Chương trình giáo dục phổ thông 2018 trong các môn Giáo dục công dân, Tự nhiên và Xã hội, hoạt động trải nghiệm và các môn học khác…

Cùng với đó, nhà trường cần xây dựng “Cẩm nang pháp luật và kỹ năng về phòng, chống bạo lực học đường và xâm hại tình dục” dành cho các cơ sở giáo dục phổ thông; Sổ tay an ninh trật tự, an toàn trường học; Tăng cường phối hợp giữa nhà trường và gia đình trong quản lý giáo dục học sinh; Phát huy vai trò của gia đình trong quản lý giáo dục học sinh.

Một vụ bạo lực học đường, camera ghi lại cảnh sinh viên đánh nhau ở cầu thang trường Đại học FPT vào trưa 18/5. Ảnh cắt từ clip

Thường xuyên thông tin hai chiều giữa nhà trường và gia đình học sinh về hoạt động của nhà trường, tình hình học tập, rèn luyện, các dấu hiệu bất thường để phối hợp triển khai các biện pháp giáo dục học sinh. Nhà trường hỗ trợ, cung cấp cho cha mẹ học sinh kiến thức, kỹ năng trong việc đồng hành, giáo dục con.

Các cơ sở giáo dục đào tạo cũng thường xuyên bồi dưỡng, tập huấn đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên về đạo đức nhà giáo, tư vấn tâm lý, năng lực kiểm soát cảm xúc cá nhân và kỹ năng ứng xử, giải quyết các tình huống sư phạm… Cùng với các biện pháp trên, để chủ động bảo vệ học sinh, bên cạnh các hình thức xử lý nghiêm theo pháp luật, rất cần sự đồng lòng chung tay để chặn nạn bạo lực học đường.

Đặc biệt, nhà trường cần tạo được môi trường giáo dục thân thiện, vui vẻ, tích cực để học sinh tin tưởng, chia sẻ khó khăn, vướng mắc. Đối với giáo viên, nhất là giáo viên chủ nhiệm phải có sự gần gũi với học sinh để hiểu tính cách của từng em cũng như các mối quan hệ trong lớp, ngoài lớp để kịp thời phát hiện, uốn nắn, hỗ trợ các em giải quyết các mâu thuẫn khi mới phát sinh.

Bên cạnh đó, gia đình và nhà trường cũng cần thường xuyên có sự trao đổi phối hợp để có tiếng nói chung trong việc cùng xử lý các vấn đề phát sinh một cách khéo léo, không để sự việc đi quá xa, ngoài tầm kiểm soát. Các em học sinh cần được trang bị thêm nhiều bài học về kỹ năng sống để giúp các em hình thành đức tính tốt, có thái độ nhân văn khi ứng xử với bạn bè, thầy cô, gia đình và những người chung quanh.