Phát triển hệ thống BHXH linh hoạt, đa dạng theo nguyên tắc công bằng, bình đẳng

BHXH tự nguyện được coi là chỗ dựa vững chắc đối với người lao động tự do khi về già

Bài liên quan

Hướng dẫn mới về chuyển tuyến khám chữa bệnh bảo hiểm y tế

Tỷ lệ bao phủ bảo hiểm y tế đã đạt vượt chỉ tiêu Quốc hội giao

Hà Nội kiên quyết khởi kiện doanh nghiệp nợ bảo hiểm xã hội

Bảo hiểm xã hội Việt Nam: Cầu nối gắn kết dịch vụ an sinh xã hội

Giao dịch điện tử: Xu thế tất yếu để thực hiện bao phủ bảo hiểm thất nghiệp

Từ ngày 1/10, Hà Nội chi trả chế độ BHXH qua tài khoản cá nhân

Nỗ lực thực hiện các chỉ tiêu

Báo cáo công tác thu và phát triển đối tượng tham gia BHXH, bảo hiểm y tế (BHYT), bảo hiểm thất nghiệp (BHTN) do BHXH Việt Nam vừa cung cấp cho thấy, tính đến ngày 30/9, số người tham gia BHXH bắt buộc khoảng 14,85 triệu người; BHXH tự nguyện khoảng 453 nghìn người; bảo hiểm tai nạn lao động bệnh nghề nghiệp (TNLĐ-BNN) khoảng 14,732 triệu người; BHTN khoảng 13 triệu người; BHYT khoảng 85,2 triệu người, đạt tỷ lệ bao phủ 89,8% dân số.

Về số thu, trong tháng 9, toàn ngành BHXH thu được 33.100 tỷ đồng. Lũy kế hết tháng 9/2019 toàn Ngành thu 262.097 tỷ đồng, đạt 72,9% kế hoạch cả năm. Trong đó thu BHXH 175.187 tỷ đồng; thu bảo hiểm TNLĐ-BNN 3.471 tỷ đồng, thu BHTN 13.338 tỷ đồng, thu BHYT 70.101 tỷ đồng.

Về việc giải quyết chế độ BHXH, BHYT, BHTN cho người dân, trong tháng 9, toàn Ngành đã giải quyết 10.622 hồ sơ hưởng lương hưu và trợ cấp BHXH hàng tháng; 78.071 người hưởng trợ cấp 1 lần; 986.776 lượt người hưởng chế độ ốm đau, thai sản, dưỡng sức, phục hồi sức khỏe. Lũy kế 9 tháng năm 2019, BHXH Việt Nam đã giải quyết 86.209 hồ sơ hưởng lương hưu và trợ cấp

Cũng trong tháng, cả nước có khoảng 14,55 triệu lượt người khám chữa bệnh BHYT nội trú và ngoại trú; lũy kế 9 tháng vừa qua có khoảng 134,002 triệu lượt người khám chữa bệnh BHYT. Đặc biệt, trong tháng 9 vừa qua, BHXH Việt Nam đã phối hợp với ngành Lao động Thương binh và Xã hội giải quyết cho 67.884 người hưởng chế độ BHTN; lũy kế 9 tháng năm 2019 đã giải quyết cho khoảng 642.131 người hưởng chế độ BHTN (bao gồm cả trợ cấp thất nghiệp và hỗ trợ học nghề).

BHXH Việt Nam đã triển khai đồng bộ nhiều giải pháp nhằm nâng cao chất lượng hoạt động các đại lý thu trên toàn quốc

Đặc biệt, nhằm hướng tới mục tiêu BHXH, BHYT toàn dân, BHXH Việt Nam đã triển khai đồng bộ nhiều giải pháp để phát triển đối tượng tham gia. Trong đó có việc nâng cao chất lượng hoạt động, xây dựng hình ảnh đại lý thu BHXH, BHYT chuyên nghiệp, có hiệu quả.

Trong thời gian qua, từ việc giám sát đôn đốc tình hình hoạt động của các Đại lý thu BHXH, BHYT, phát hiện vẫn còn một số Đại lý thu hoạt động hiệu quả thấp, chưa chuyên nghiệp như chậm trễ trong việc nộp hồ sơ và tiền thu của người tham gia bảo hiểm. Việc ứng dụng công nghệ thông tin của các đại lý thu (xã, phường) chưa đáp ứng được yêu cầu. Do đó, để khắc phục những hạn chế nêu trên, các đơn vị phải phấn đấu giảm thời gian nộp hồ sơ và tiền đóng BHXH tự nguyện, BHYT từ đại lý về cơ quan BHXH để kịp thời cấp sổ BHXH, thẻ BHYT cho người dân.

Liên quan đến vấn đề này, ông Phạm Lương Sơn, Phó Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam cho biết: Mới đây, BHXH Việt Nam đã ban hành công văn số 3046/BHXH-BT ngày 20/8/2019 về việc thực hiện thu BHXH tự nguyện, BHYT tự đóng qua nhà trường và đại lý thu. Theo đó, trước 16h00 hằng ngày, tất cả các đại lý thu nộp thủ tục của người tham gia BHXH, BHYT bằng hình thức giao dịch điện tử và tiền đóng BHXH, BHYT trong ngày cho cơ quan Bưu điện trên địa bàn. Cơ quan Bưu điện có trách nhiệm cập nhật nội dung của người tham gia BHXH, BHYT vào phần mềm quản lý thu, nộp toàn bộ hồ sơ của người tham gia BHXH, BHYT và tiền đóng BHXH, BHYT cho cơ quan BHXH. Cơ quan BHXH có trách nhiệm cấp sổ BHXH, thẻ BHYT chuyển cơ quan Bưu điện. Trong 3 ngày kể từ ngày nhận sổ BHXH, thẻ BHYT từ cơ quan BHXH, cơ quan Bưu điện có trách nhiệm trả tận tay cho người tham gia BHXH, BHYT.

Quy trình này sẽ giảm đáng kể thời gian cho các đại lý thu trong việc nộp hồ sơ và tiền đóng của người tham gia BHXH tự nguyện, BHYT tự đóng cho cơ quan BHXH; đảm bảo việc cấp sổ BHXH, thẻ BHYT được kịp thời, công khai, minh bạch, tạo điều kiện thuận lợi cho người dân khi tham gia và thụ hưởng chính sách.

Tạo điều kiện để người dân tham gia BHXH tự nguyện

Theo quy định, người tham gia BHXH tự nguyện là công dân Việt Nam đủ 15 tuổi trở lên và không thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc, gồm: người lao động (NLĐ) làm việc theo hợp đồng lao động có thời hạn dưới 3 tháng trước ngày 1/1/2018, NLĐ làm việc theo hợp đồng lao động có thời hạn dưới 1 tháng từ ngày 1/1/2018 trở đi; người không chuyên trách ở thôn, ấp, bản, tổ, khu phố; NLĐ giúp việc gia đình; người tham gia các hoạt động sản xuất, kinh doanh, dịch vụ không hưởng lương; nông dân, lao động tự tạo việc làm gồm những người tự tổ chức hoạt động lao động để có thu nhập cho bản thân và gia đình…

Về mức đóng, người tham gia BHXH tự nguyện hàng tháng đóng bằng 22% mức thu nhập tháng do bản thân lựa chọn để đóng vào quỹ hưu trí và tử tuất. Mức thu nhập tháng làm căn cứ đóng BHXH thấp nhất bằng mức chuẩn hộ nghèo của khu vực nông thôn và cao nhất bằng 20 lần mức lương cơ sở. Về phương thức đóng, người dân có thể lựa chọn đóng hàng tháng, 3 tháng đóng một lần, 6 tháng đóng một lần, 12 tháng đóng một lần, hoặc đóng một lần cho nhiều năm về sau nhưng không quá 5 năm một lần. Đặc biệt, đối với trường hợp đóng một lần cho những năm còn thiếu đối với người tham gia BHXH đã đủ điều kiện về tuổi để hưởng lương hưu theo quy định nhưng thời gian đóng BHXH còn thiếu không quá 10 năm (120 tháng) thì được đóng cho đủ 20 năm để hưởng lương hưu.

Hiện, người tham gia BHXH tự nguyện được Nhà nước hỗ trợ tiền đóng theo tỷ lệ phần trăm (%) trên mức đóng BHXH hàng tháng theo mức chuẩn hộ nghèo của khu vực nông thôn. Cụ thể, bằng: 30% đối với người tham gia thuộc hộ nghèo, 25% với người thuộc hộ cận nghèo, 10% đối với đối tượng khác. Thời gian hỗ trợ tùy thuộc vào thời gian tham gia BHXH tự nguyện thực tế của mỗi người, nhưng không quá 10 năm.

Người dân đăng kí tham gia BHXH tự nguyện tại điểm đại lý thu

Theo đánh giá, tốc độ phát triển người tham gia BHXH tự nguyện còn rất chậm, nguyên nhân được chỉ ra là do Luật BHXH chưa bao phủ hết đối tượng có khả năng tham gia BHXH bắt buộc như chủ hộ kinh doanh cá thể, người quản lý doanh nghiệp, điều hành hợp tác xã không hưởng tiền lương. Quy định của pháp luật về BHXH thì trước năm 2018 người làm việc theo hợp đồng lao động có thời hạn từ đủ một tháng đến dưới ba tháng chưa thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc nên trước năm 2018 những người lao động làm việc theo hình thức hợp đồng này chưa tham gia BHXH.

Bên cạnh đó, từ năm 2008 đến hết năm 2017 người dân tham gia BHXH tự nguyện chưa được Nhà nước hỗ trợ tiền đóng BHXH. Quy định về điều kiện thời gian đóng BHXH để được hưởng lương hưu khá khắt khe (phải đủ 20 năm) dẫn đến tình trạng nhiều người có thời gian đóng BHXH dài, thậm chí gần đủ 20 năm nhưng vẫn rời khỏi hệ thống bằng việc hưởng BHXH một lần mà không đóng tiếp để hưởng lương hưu. Ngoài ra, chính sách BHXH tự nguyện chỉ thực hiện hai chế độ là hưu trí, tử tuất nên chưa đáp ứng được nhu cầu của những người có khả năng tham gia nhiều chế độ hơn; công tác tổ chức dịch vụ về BHXH để người dân tiếp cận chưa hấp dẫn, đặc biệt ở nông thôn, vùng khó khăn, vùng sâu, vùng xa...

Theo mục tiêu trong Nghị quyết số 28-NQ/TW ngày 23/5/2018 về cải cách chính sách BHXH: Đến năm 2021, phấn đấu có khoảng 35% lực lượng lao động trong độ tuổi tham gia BHXH, trong đó BHXH tự nguyện chiếm khoảng 1% lực lượng lao động trong độ tuổi; khoảng 45% số người sau độ tuổi nghỉ hưu được hưởng lương hưu, BHXH hàng tháng, trợ cấp xã hội. Đến năm 2030 có khoảng 60% lực lượng lao động trong độ tuổi tham gia BHXH, trong đó BHXH tự nguyện chiếm khoảng 5% lực lượng lao động trong độ tuổi; 60% số người sau độ tuổi nghỉ hưu được hưởng lương hưu, BHXH hàng tháng và trợ cấp xã hội.

Để thực hiện mục tiêu đề ra, ngành BHXH đang nỗ lực thực hiện cải cách chính sách BHXH, trong đó từng bước phát triển hệ thống BHXH linh hoạt, đa dạng, đa tầng, hiện đại và hội nhập quốc tế theo nguyên tắc đóng, hưởng, công bằng, bình đẳng, chia sẻ và bền vững. Đồng thời, tổ chức thực hiện tốt chế độ BHXH tự nguyện có sự hỗ trợ của Nhà nước, giải quyết, chi trả các chế độ BHXH kịp thời, đầy đủ đến người tham gia; đơn giản hóa quy trình, thủ tục tham gia; tạo điều kiện thuận lợi nhất cho NLĐ tiếp cận dịch vụ BHXH qua việc đa dạng các dịch vụ đóng, hưởng thông qua hệ thống dịch vụ viễn thông, ngân hàng...