Nhiều ý kiến xung quanh việc bỏ danh hiệu NSND, NSƯT với nhạc sĩ

Tiếp tục chương trình làm việc tại Kỳ họp thứ 2, sáng 28/10, các đại biểu Quốc hội thảo luận trực tuyến về dự án Luật Thi đua khen thưởng (sửa đổi).

Nhạc sĩ đóng vai trò rất quan trọng

Một số đại biểu băn khoăn khi dự thảo luận bỏ nhạc sĩ ra khỏi đối tượng xét tặng NSND, NSƯT bởi nhạc sĩ đóng vai trò quan trọng tạo ra sản phẩm sáng tạo đến công chúng, giống như đạo diễn, quay phim, âm thanh, hoạ sĩ, biên đạo. Nếu các nhạc sĩ đảm bảo đủ tiêu chí, tiêu huẩn theo quy định về số lượng giải thưởng, uy tín, số năm công tác, đóng góp cho ngành văn hoá nghệ thuật thì họ cần được xét NSND, NSƯT.

Đại biểu Dương Minh Ánh

Đại biểu Dương Minh Ánh (Đoàn Hà Nội) nhất trí với việc không đưa phát thanh viên vào đối tượng được xét tặng NSND, NSƯT nhưng vẫn giữ lại đối tượng là nhạc sĩ.

Bởi, theo Đại biểu, nhạc sĩ đóng vai trò rất quan trọng trong việc tạo ra các sản phẩm sáng tạo, nếu không có nhạc sĩ thì lấy đâu ra tác phẩm để nghệ sĩ, ca sĩ, nhạc công thể hiện. Nhạc sĩ không phải nghệ sĩ biểu diễn nhưng phải khẳng định rằng, họ vẫn là nghệ sĩ, là người gián tiếp quan trọng tạo ra các sản phẩm sáng tạo đến với công chúng, giống như các đạo diễn, quay phim, họa sĩ, âm thanh, biên đạo…

“Nếu các nhạc sĩ đảm bảo được các tiêu chí, tiêu chuẩn số lượng giải thưởng uy tín, số năm công tác, đóng góp cho ngành văn hóa nghệ thuật thì họ phải được xét tặng danh hiệu NSND, NSƯT” - đại biểu Dương Minh Ánh nhấn mạnh.

Từ phân tích trên, đại biểu Ánh đề nghị cơ quan soạn thảo giữ nguyên nhạc sĩ là đối tượng được xét tặng danh hiệu NSND, NSƯT như quy định hiện hành.

Đồng tình với ý kiến trên, đại biểu Trần Thị Thu Đông (đoàn Bạc Liêu), cho rằng, từ trước đến nay danh hiệu NSND, NSƯT chỉ xét tặng và trao cho nghệ sỹ biểu diễn mà không trao cho nghệ sỹ sáng tác.

“Có một giai đoạn trong biên chế của một đoàn nghệ thuật phía nam thường có nghệ sỹ sáng tác. Họ đo ni đóng giày sáng tác cho những “đào, kép” . Với nhiều trường hợp, họ là bậc thầy của những nghệ sỹ biểu diễn nếu so cả tuổi đời, tuổi nghề, thành quả hoạt động nghệ thuật. Nghệ sỹ sáng tác và nghệ ỹ biểu diễn là hai yếu tố không thể tách rời trong hoạt động văn hóa nghệ thuật.

Thực tế, số người của có khả năng sáng tác vừa có khả năng biểu diễn rất ít. Thời gian qua nhiều nghệ sỹ có nhiều cống hiến cho sự nghiệp văn hóa được phong tặng danh hiệu NSND, NSƯT. Song khi được tặng một số nghệ sỹ tỏ ra áy náy, niềm vui không trọn vẹn vì các bậc thầy của mình với nhiều tác phẩm làm say đắm lòng người lại không được xét tặng danh hiệu cao quý này”- đại biểu nêu.

Tranh luận về vấn đề này, đại biểu Nguyễn Anh Trí (Đoàn Hà Nội) cho rằng, Giải thưởng Hồ Chí Minh, Giải thưởng Nhà nước về văn học nghệ thuật là giải thưởng cho tác phẩm xuất sắc. Nếu nhạc sĩ có tác phẩm hay, xuất sắc, được ghi nhận thì sẽ được trao tặng các giải thưởng này.

Còn với danh hiệu NSND, NSƯT là tặng cho sự nghiệp, cho người biểu diễn nghệ thuật. Trong trường hợp nhạc sĩ cũng tham gia biểu diễn thì có thể được xét tặng danh hiệu này.

Thi đua khen thưởng là hữu xạ tự thiên hương

Theo đại biểu Phạm Hùng Thắng (đoàn Hà Nam), không phủ nhận vai trò động lực và hiệu quả của thi đua khen thưởng đối với đời sống xã hội và xây dựng bảo vệ Tổ quốc. Tuy nhiên, thực tế có thi đua để phát huy, có thi đua để khắc phục, hoàn thiện hơn nên cần khắc phục tính hình thức và chạy theo thành tích. Luật cần có quy định rõ, cụ thể, khen thưởng phải theo công trạng của cá nhân, tập thể mới thực sự động viên đối tượng được khen thưởng, khích lệ cộng đồng nỗ lực hướng tới.

“Tổng kết cho thấy những tồn tại, hạn chế có nhiều nguyên nhân, song chất lượng hiệu quả hay hạn chế phụ thuộc nhiều vào khâu tổ chức, triển khai thực hiện chứ không hoàn toàn do luật. Do đó cần quy định nguyên tắc trách nhiệm, xử lý vi phạm cơ quan, đơn vị, nhất là người đứng đầu trong tổ chức triển khai thi đua khen thưởng, đề nghị và quyết định khen thưởng” – đại biểu Thắng nêu ý kiến.

Còn đại biểu Phạm Trọng Nhân – Phó trưởng Đoàn ĐBQH tỉnh Bình Dương đặt vấn đề vì sao phải yêu cầu viết báo cáo thành tích. Dẫn nhiều cán bộ cấp cao bị xử lý kỷ luật làm dư luận “dậy sóng” khi truyền thông liệt kê các sai phạm của một giám đốc sở mà trên cương vị của mình có không ít danh hiệu thi đua, khen thưởng, ông Phạm Trọng Nhân băn khoăn công tác thẩm định thông qua các báo cáo thành tích đối với những trường hợp trên có hiệu lực, ý nghĩa thế nào?.

“Chỉ khi nào Nhà nước với đầy đủ công cụ quản lý được giao, thực hiện việc tôn vinh mà không yêu cầu cá nhân viết báo cáo thành tích thì khi đó mới bảo đảm ý nghĩa biểu dương, nhất là trong bối cảnh số hoá thì chỉ cần một cái click chuột đã có thể cung cấp đầy đủ các dữ liệu cá nhân được xác thực thì làm sao có thể có kẽ hở để luồn lách, thăng tiến” – ông Phạm Trọng Nhân nhấn mạnh và cho rằng, dự luật này cùng với hệ thống cơ sở dữ liệu phải kích hoạt cho được cơ chế phòng vệ trước thói quen hiếu danh và lan toả khí chất “hữu xạ tự nhiên hương, hà tất phải tô vẽ”.

Đại biểu Đào Chí Nghĩa (đoàn Cần Thơ) đề nghị cần quan tâm khắc phục việc quy định xét thi đua tính theo tỷ lệ mà không phân cấp rõ ràng trong đăng ký nên việc tổ chức bình xét, đánh giá còn nể nang, còn phân định cấp trên cấp dưới nên còn tính hình thức. Bên cạnh đó cần xem xét thay thế quy định có đủ số năm đạt thành tích, tránh việc nể nang nhường thành tích để đảm bảo thời gian liên tục.

Về một số nội dung khác liên quan đến Dự thảo Luật Thi đua khen thưởng, nhiều Đại biểu Quốc hội nhận định, dự án luật phải bảo đảm thi đua mang ý nghĩa thực chất, tránh trình trạng hành chính hóa trong hoạt động thi đua; phải bảo đảm thi đua mang mang tính chất tự nguyện, tự giác để phát huy tối đa được sức mạnh của tập thể, cá nhân trong xây dựng và phát triển kinh tế-xã hội.

Việc sửa đổi luật lần này cần phải khắc phục được bệnh hình thức, tránh cào bằng, tình trạng nể nang trong bình bầu thi đua; cùng với đó, cần quan tâm xây dựng các quy định cụ thể để khuyến khích, kịp thời khen thưởng cho người lao động trực tiếp, khen thưởng về những thành tích đột xuất đối với tập thể và cá nhân. Khen thưởng phải kịp thời, đúng đối tượng, thực chất và hiệu quả.

Phát biểu giải trình một số vấn đề đại biểu Quốc hội đặt ra, Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà nhấn mạnh sửa Luật Thi đua khen thưởng lần này đảm bảo diện bao phủ rất rộng, bao trùm, toàn diện, hợp lý, công bằng, khoa học, thực tiễn và tạo động lực mới.

Đặc biệt là quán triệt hướng về cơ sở, khu vực ngoài Nhà nước, người trực tiếp lao động, học tập, nghiên cứu trên quan điểm thành tích đến đâu khen thưởng đến đó, khắc phục tình trạng dồn, tích luỹ thành tích hay tính hình thức. Nguyên tắc này được thiết kế nhất quán, xuyên suốt và chiếm 3/4 các hình thức khen thưởng. Ban soạn thảo sẽ tiếp tục rà soát, bổ sung để đảm bảo quán triệt nguyên tắc này rõ hơn trước khi trình Quốc hội xem xét thông qua.