Nhiều án mạng xảy ra do “ngáo đá”: Công tác quản lý người nghiện đang bị buông lỏng?

Đối tượng Dương Văn Bình bị khống chế khi có hành vi tiếp tục cầm dao de dọa người xung quanh

Bài liên quan

Khởi tố, bắt khẩn cấp đối tượng “ngáo đá” sát hại nghệ sỹ ưu tú Vũ Mạnh Dũng

Nam thanh niên xuất huyết não vì "ngáo đá"

Vụ giải cứu con tin ở quận Hoàng Mai: Đối tượng ngáo đá bắn cảnh sát bị thương từng có nhiều tiền án

Khi người nghiện "phát cơn"...

Thời gian qua đã xảy ra nhiều vụ án đặc biệt nghiêm trọng liên quan đến các đối tượng "ngáo đá". Điều đáng lưu ý là trước thời điểm gây án, các đối tượng này thường có ít biểu hiện bất thường và sống chung trong cộng đồng dân cư, thậm chí ở cùng nhà, sinh hoạt cùng nạn nhân.

Gần đây nhất, vụ án giết người liên quan đến đối tượng ngáo đá mà nạn nhân là nghệ sĩ ưu tú Vũ Mạnh Dũng, Phó trưởng Đoàn ca kịch của Nhà hát nhạc Vũ kịch Việt Nam khiến dư luận không khỏi bàng hoàng. Đối tượng “ngáo đá” là Dương Văn Bình, anh vợ nạn nhân. Trong lúc tâm thần bất ổn do sử dụng chất kích thích, đối tượng đã tự đốt xe máy của mình, leo lên mái tôn trèo sang nhà em gái bên cạnh dùng dao uy hiếp 6 người trong gia đình này, rồi đâm chết anh Vũ Mạnh Dũng.

Được biết, hung thủ Dương Quang Bình không chỉ có hồ sơ nghiện mà còn có hồ sơ nội trú ở bệnh viện Tâm thần Trung ương. Theo nhiều người dân ở ngõ 609, phường Bạch Đằng, đối tượng Bình dù đã nghiện từ lâu nhưng thường ngày tính hiền lành. Không ai nghĩ một ngày y lại biến thành quỷ dữ sát hại chính người thân của mình.

Trước đó, vào cuối tháng 12/2019, đối tượng Hoàng Văn Chín (SN 1976, trú xã Sơn Phú, Định Hóa, Thái Nguyên) đã giết 5 người bao gồm vợ, anh rể và 3 người hàng xóm. Vụ thảm án xảy ra sau khi đối tượng sử dụng ma túy bị ảo giác.

Đáng nói, đối tượng Chín sống ở địa phương từ lâu, lập gia đình, các con đã lớn và đi lao động ở xa. Đối tượng chưa từng gây rối hay làm ảnh hưởng tình hình an ninh trên địa bàn.

Các vụ án liên quan đến đối tượng “ngáo đá” còn xảy ra nếu không có cách quản lý phù hợp

Vụ án ca sỹ Châu Việt Cường gây ra năm 2018 cũng khiến dư luận dậy sóng trong một thời gian dài. Sau khi cùng nạn nhân sử dụng ma túy tổng hợp, cả Châu Việt Cường và nạn nhân đều bị ảo giác và ngồi vái lạy nhau. Tưởng nạn nhân bị ma nhập nên nam ca sĩ này đã chạy xuống dưới nhà mua tỏi và nhét liên tục vào miệng nạn nhân khiến chị này tử vong do tắc đường hô hấp.

Trong khi đó, có người “ngáo đá” lại tự hủy hoại thân thể mình với những lý do khó lường tới. Nguyễn Hồng Ph (SN 1979, trú tại Quận 2, Thành phố Hồ Chí Minh) được Bệnh viện Đà Nẵng điều trị vào cuối tháng 11/2019 vì tự cắt "của quý" và leo lên nóc nhà bệnh viện rồi nhảy xuống đất từ độ cao 20m, dẫn đến đa chấn thương, nguy kịch.

Ph cho rằng, nghi ngờ mình bị cơ quan chức năng gắn định vị ở bộ phận sinh dục để theo dõi hành tung, nên nhiều lần Ph đã có ý định cắt bỏ... Ph nghĩ, mình từng dùng nam châm để thử và phát hiện là có tương tác nên càng khẳng định ý nghĩ hoang đường của bản thân là đúng.

Đây chỉ là số ít trong hàng chục vụ người nghiện ma túy bị ảo giác, giết nhiều người và tự hại bản thân. Những vụ việc như thế ngày càng có mật độ dày đặc và đáng báo động.

Đáng lưu ý, năm 2019, cả nước có 224.000 người nghiện ma túy có hồ sơ quản lý. Trên thực tế, số người nghiện còn lớn hơn nhiều nhưng mới có khoảng 10% được đưa vào các cơ sở cai nghiện ma túy tập trung.

Như vậy còn tới hơn 200.000 người nghiện đang sống trong cộng đồng. Những đối tượng này thực sự là mối tiềm ẩn nguy hiểm đối với người sống xung quanh bởi nhiều loại ma túy có tác động mạnh đến thần kinh, khi lên cơn “ngáo” người nghiện sẽ không kiểm soát được hành vi. Ước tính số người nghiện ma túy tổng hợp, ma túy đá chiếm hơn 70% tổng số người nghiện hiện nay và đang có chiều hướng gia tăng.

Tăng cường quản lý tại cộng đồng

Theo Luật Phòng chống ma túy, trách nhiệm quản lý người nghiện hiện tại đang được giao cho Chủ tịch UBND xã, phường, thị trấn. Theo nhiều người điều này đã bộc lộ những bất cập. Chủ tịch UBND cấp xã không thể quán xuyến, giám sát được đối tượng nghiện ma túy, nhất là những đối tượng sử dụng ma túy tổng hợp.

Cũng theo đó, luật khuyến khích người nghiện cai nghiện tự nguyện; đồng thời pháp luật hình sự đã bãi bỏ tội phạm về sử dụng ma túy. Theo đó, người sử dụng ma túy không còn bị xem là tội phạm và không bị bắt buộc cai nghiện tập trung (nếu có nơi cư trú rõ ràng). Sự thay đổi này có những mặt tích cực nhưng cũng có mặt trái là bản thân người nghiện và gia đình không phải lúc nào cũng tự giác khai báo với chính quyền địa phương về tình trạng nghiện của đối tượng.

Bởi vậy, không ít người đã đề nghị sửa đổi Luật Phòng, chống ma túy hiện hành.

Luật sư Đoàn Văn Đức (Đoàn Luật sư TP Hồ Chí Minh) cho rằng: “Để hạn chế thấp nhất những vụ án do đối tượng nghiện gây ra, cơ quan chức năng cần phải sửa lại các quy định liên quan đến việc quản lý người cai nghiện tại gia đình và cộng đồng.

Một trong những nội dung thay đổi là không giao cho Chủ tịch UBND xã, phường mà thành lập cơ quan chuyên trách về quản lý, giám sát người nghiện. Cơ quan này có nhiệm vụ giám sát chặt chẽ người nghiện, nếu có biểu hiện sử dụng ma túy, nhất là ma túy tổng hợp, thì cần phải áp dụng biện pháp cứng rắn đưa vào cơ sở cai nghiện tập trung để sàng lọc. Trường hợp bị nặng thì bắt buộc cai nghiện từ 12 - 24 tháng, nhẹ thì từ 6 - 12 tháng".

Trách nhiệm từ phía gia đình cũng là một trong các biện pháp hiệu quả quản lý người nghiện. Mỗi người cần biến mình thành một bác sĩ gia đình, trang bị cho bản thân đủ kiến thức để nhận biết người nghiện, ngáo đá.

“Những người nghiện ma túy, đặc biệt là ma túy tổng hợp, trước khi gây hại cho bản thân và người khác, họ thường có những biểu hiện bất thường như mất ngủ, nói lảm nhảm, hay la hét, cho rằng có ai đó muốn hại mình hoặc bị xui khiến làm điều xấu. Nếu gia đình phát hiện ra những dấu hiệu này có thể đưa ngay người nghiện đến bệnh viện hoặc trung tâm điều trị cai nghiện”, bác sĩ Khuất Thị Hải Oanh, Giám đốc Trung tâm Hỗ trợ sáng kiến phát triển cộng đồng cho biết.

Để tránh những hiểm họa từ ma túy, mỗi người cần tự bảo vệ mình trước chất kích thích nguy hiểm này. "Không được thử ma túy, gia đình và các thành viên phải tự bảo vệ nhau. Cha mẹ phải kiểm soát con cái, con cái phải giám sát cha mẹ. Các thành viên phải bảo ban, nhắc nhở nhau trước hiểm họa có thể gõ cửa từng nhà”, bà Nguyễn Thị Hoài Thu, nguyên Chủ nhiệm Ủy ban Các vấn đề xã hội của Quốc hội chia sẻ.

Để giảm số người nghiện và những vụ thảm án do người nghiện gây ra, ngành chức năng cần tìm ra biện pháp quản lý, giúp đỡ, tiến hành điều trị cai nghiện hiệu quả ngay tại cộng đồng. Nếu nơi nào, chính quyền, ngành chức năng còn thờ ơ, buông lỏng, thì các vụ thảm án đau lòng do người nghiện gây ra sẽ còn tiếp diễn.