Đưa vào bảng chữ cái mà không dạy âm và chữ thì chưa phải nội dung dạy học

Vừa qua, bức thư ngỏ của thầy Đào Quốc Vịnh, Hiệu trưởng trường Tiểu học Tô Hiến Thành (quận Hai Bà Trưng, Hà Nội) gửi Bộ trưởng Bộ GD&ĐT phản ánh sách giáo khoa Tiếng Việt lớp 1, bộ Kết nối tri thức với cuộc sống không dạy chữ "P" độc lập đã thu hút sự quan tâm của dư luận.

Trước vấn đề nêu trên, PGS. TS Bùi Mạnh Hùng, Tổng Chủ biên kiêm Chủ biên bộ sách này đã có ý kiến trả lời báo chí. Theo đó, PGS.TS Bùi Mạnh Hùng khẳng định sách giáo khoa Tiếng Việt, bộ Kết nối tri thức với cuộc sống có đủ 29 chữ cái…

Trước những thông tin phản hồi của PGS.TS Bùi Mạnh Hùng, thầy Đào Quốc Vịnh cho rằng: “Tác giả cuốn sách đang không phân biệt được âm pờ và chữ P. Ở mấy trang đầu sách có bảng chữ cái nhưng đưa vào mà không dạy âm pờ và chữ P ghi âm pờ thì đó không phải là nội dung dạy học.

Chủ biên cho rằng, trong Tiếng Việt âm P (pờ) có thể xuất hiện ở đầu hoặc cuối âm tiết, sách đã dạy âm pờ ở cuối âm tiết. Lập luận này của những chuyên gia biên soạn sách giáo khoa thực sự làm tôi ngỡ ngàng vì lỗ hổng trong kiến thức về ngôn ngữ học. Họ đã không phân biệt được phụ âm đầu “pờ” và phụ âm cuối “pờ”. Đây là hai âm vị hoàn toàn khác nhau.

Thầy Đào Quốc Vịnh, Hiệu trưởng trường Tiểu học Tô Hiến Thành (quận Hai Bà Trưng, Hà Nội)

Tôi mong các chuyên gia biên soạn sách giáo khoa Tiếng Việt suy ngẫm thật thấu đáo cuốn sách của Giáo sư Đoàn Thiện Thuật mà đại diện NXB Giáo dục Việt Nam đã viện dẫn, để hiểu rõ hơn thế nào là phụ âm đầu và phụ âm cuối.

Trong khoa học, nhất là các ngành khoa học xã hội, trong đó có ngành ngôn ngữ học, về lý thuyết các nhà khoa học có thể có những ý kiến khác nhau nhưng không phải ai cũng tán thành quan điểm như chủ biên cuốn sách đã dẫn. Bởi lẽ, nếu nói rằng trong tiếng Việt không có phụ âm đầu pờ thì vì sao mọi người Việt Nam bình thường đều phát âm được những từ mở đầu bằng pờ như “Pác Bó”, “Pa-cô”, “Sa Pa”, “đèn pin”, “pa nô”…? Phải khẳng định rằng không thể coi “Pác Bó”, “Sa Pa”, “Pa-cô”… là từ ngoại lai chưa Việt hóa được. Còn về các từ như “pa nô”, “pin”, “pi-a-nô” thì thời điểm các từ này nằm ở “ngoại vi" như chủ biên cuốn sách nêu đã quá xa xưa. Hàng chục năm nay, những từ này đã được đưa vào từ điển Tiếng Việt.

Các chuyên gia cho rằng, sách Tiếng Việt Lớp 1 của bộ Kết nối tri thức với cuộc sống dạy chữ P theo giải pháp dạy chữ giống với Tiếng Việt 1 của Bộ GD&ĐT theo chương trình Tiếng Việt năm 2000. Đây là việc làm tùy tiện, mang tính sao chép nhưng thiếu đồng bộ. Bởi vì sách Tiếng Việt 1 theo chương trình năm 2000 đã cũ kỹ, cần phải đổi mới nên mới có Chương trình giáo dục phổ thông 2018. Hơn nữa, trong cuốn sách cũ đó tác giả tuy không dạy âm pờ nhưng có dạy chữ P ngay trong sách giáo khoa và vở tập viết của học sinh. Điều này, những người viết sách đã không đọc tham khảo.

Đại diện NXB Giáo dục Việt Nam đã dẫn một số cuốn sách Tiếng Việt khác cũng do nhà xuất bản này biên soạn và phát hành, cho thấy cả mấy cuốn sách đều sai giống hệt nhau, hoàn toàn không không dạy phụ âm đầu pờ.

Tuy nhiên, sách Tiếng Việt 1 của các tác giả Lê Phương Nga, Nguyễn Thị Hạnh cũng học theo cuốn Tiếng Việt 1 2002 của bà Đặng Thị Lanh tuy không dạy âm pờ nhưng có dạy chữ P riêng trước khi dạy chữ Ph.

Về giải thích của PGS.TS Bùi Mạnh Hùng cho rằng dạy âm P trong 6 tuần đầu thì buộc phải dạy các từ ứng dụng là từ vay mượn như pi-a-nô/piano, pê-đan/pê đan, pa-nô/pa nô… và không thể dạy các từ như Sa Pa, Nậm Pì… vì 2 lí do học sinh chưa học âm “s” (Sa Pa) và vần Âm trong Nậm Pì và vì đó là các tên riêng không đáp ứng được yêu cầu phát triển vốn từ cho học sinh. Nếu lý luận như vậy thì có nghĩa các danh từ riêng như “Pác Bó”, "Sa Pa”, “Phan Xi Păng”, “Pa-cô” và từ vay mượn đã Việt hóa như “pin”, "pa nô”, “pi-a-nô” không thuộc vốn từ cần phát triển hay sao?

Tôi cho rằng, NXB Giáo dục Việt Nam và các tác giả cần thẳng thắn nhìn vào sự thật. Nếu giải pháp đúng thì tại sao quyển Tiếng Việt 1 thuộc bộ Chân trời sáng tạo cũng do PGS.TS Bùi Mạnh Hùng làm Tổng Chủ biên và do NXB Giáo dục Việt Nam ấn hành lại dạy âm pờ và chữ P ngay ngay từ phần “Âm” (trang 60 tập 1)?”.