Bộ trưởng Trần Hồng Hà nói gì về nạn “thổi” giá đất

Tại phiên chất vấn của Thường vụ Quốc hội về nhóm vấn đề thuộc lĩnh vực tài nguyên và môi trường chiều 16/3, nhiều đại biểu quan tâm chất vấn Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường về nội dung "thổi" giá đất.

Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Trần Hồng Hà

Đại biểu Nguyễn Đại Thắng (đoàn Hưng Yên) nêu, cử tri phản ánh việc đấu giá đất ở nhiều nơi, nhà đầu tư đấu giá trên trời rồi bỏ cọc, như tại khu đô thị Thủ Thiêm, TP HCM. Việc này làm nhiễu loạn thị trường, sốt đất ảo, tạo mặt bằng giá đất mới, gây khó khăn cho xây dựng, phát triển. Bộ Tài nguyên và Môi trường có giải pháp nào cho tình trạng này?

Trả lời câu hỏi, Bộ trưởng Trần Hồng Hà cho biết, trong nền kinh tế, đất đai là đầu vào mọi dự án đầu tư, tuy nhiên nếu bị đẩy giá lên cao thì sẽ không hiệu quả. “Đây là điều không mong muốn. Chúng ta mong muốn giá tốt, mang hiệu quả xã hội trên đất đai, chứ không phải có đủ đất để bán, để tiêu dùng", Bộ trưởng nói.

Bộ trưởng nhấn mạnh, việc thổi giá là hiện tượng rõ ràng, có thực. Người dân "gửi" tài sản bằng đất, mà giá đất lên như "ngựa phi" thì họ nghĩ có hiệu quả. Song với nền kinh tế thì đây là điều không tốt. Tình trạng này ảnh hưởng nghiêm trọng, làm biến động thị trường, thất thoát tài sản Nhà nước, gây ảnh hưởng đến toàn bộ hệ thống kinh tế.

"Đằng sau việc thổi giá đất còn có nhiều hệ lụy là giá đất đấu giá cao có thể là ảo nhưng lại dùng để thế chấp vay tiền ngân hàng, ảnh hưởng đến an ninh tiền tệ quốc gia và nhiều vấn đề khác", ông Hà nói.

Về nguyên nhân của tình trạng trên, Bộ trưởng Trần Hồng Hà cho hay: Thứ nhất là việc đấu giá đất đang được điều chỉnh bởi Luật Đấu giá, Luật Đất đai, các quy định về thuế, tài chính. Vì có nhiều luật điều chỉnh nên về quy trình, trình tự, phương thức đấu giá đất còn bất cập. Giá trị tài nguyên như đất đai không giống với các vật thể giá trị khác. Vì vậy, phải có quy định về phương thức, trình tự đấu giá với tài sản đất đai chặt chẽ hơn.

Bộ trưởng cũng cho rằng, đã có quy định về điều kiện doanh nghiệp tham gia đấu giá đất nhưng chưa quy định cụ thể về điều kiện năng lực, trách nhiệm, kinh nghiệm thực tiễn. "Phải có chế tài mạnh mẽ hơn, nếu doanh nghiệp sau khi đấu giá xong rồi bỏ cọc thì phải bị xử lý, để lần sau họ không tham gia được, như vậy mới đủ sức răn đe", ông Hà nói và đề nghị tăng cường thanh tra, kiểm tra để xử lý cơ quan công quyền và doanh nghiệp lợi dụng vấn đề đấu giá.

"Tôi cho rằng chế tài kinh tế quan trọng, phải nâng lên đủ để cho họ phân tích rằng nếu bỏ cọc thì không có hiệu quả kinh tế", ông nói. Ngoài ra, thời gian thẩm định hồ sơ đấu giá chỉ 15 ngày là không được. Cần đi trước bước đấu giá là thẩm định và làm căn cơ, tức là thẩm định thông qua hồ sơ ngân hàng, hồ sơ đất đai, lý lịch nhà tham gia đấu giá... Hiện thời gian thẩm định hồ sơ đấu giá đất hiện nay là 15 ngày tương tự với đấu giá một vật dụng quý, thì không phù hợp.

Tiếp tục chất vấn, một số đại biểu nêu thực trạng đấu giá quyền sử dụng đất thời gian qua cho thấy có sự đầu cơ, găm hàng, trục lợi, dẫn đến sau đấu giá có nhiều khu đất bỏ hoang; Đấu giá xong bỏ cọc và đề nghị Bộ nêu giải pháp?

Trả lời, Bộ trưởng Trần Hồng Hà chia sẻ, nếu nói về chính sách thì cần ngồi lại nghiên cứu, làm thế nào để quy định điều kiện, có thêm chế tài, tiền đặt cọc đúng, bổ sung thời gian thẩm tra, kiểm tra doanh nghiệp tiền có thật hay không... Vấn đề liên quan đến đấu giá, dìm giá, tạo ra thế lực ngầm trong vấn đề đấu giá đất thì cần có các lực lượng tham gia, trong đó có lực lượng Công an.

Bên cạnh đó cần tăng cường năng lực các tổ chức đấu giá; Quan trọng hơn là hoàn thiện phương pháp định giá, đấu giá. "Đất đai là tài nguyên đặc biệt nhưng lại được quy định bởi 4-5 luật, thì sẽ theo luật nào? Vấn đề quan trọng như đất đai phải có quy định đồng bộ trong một bộ luật, bởi đất đai là kinh tế, chính trị, xã hội, lịch sử", Bộ trưởng Trần Hồng Hà nói.

Tranh luận về vấn đề này, đại biểu Tạ Văn Hạ (đoàn Bạc Liêu) muốn Bộ trưởng làm rõ hơn quá trình điều tra, giám sát liên quan dự án Thủ Thiêm. "Có hiện tượng thổi giá để nâng giá trị cổ phiếu, đánh võng giá trị tài sản để vay ngân hàng không? Thực trạng sốt đất hiện nay là sốt ảo hay thật, và vi phạm thì có xử lý hình sự không?", ông Hạ chất vấn.

Trả lời nội dung trên, Bộ trưởng Trần Hồng Hà cho biết vụ đấu giá đất ở Thủ Thiêm, Chính phủ đang giao cơ quan có trách nhiệm điều tra. Phương án mà Bộ Tài nguyên và Môi trường đưa ra là người đấu giá xong phải trả tiền ngay trong 10 ngày, thay vì 90 ngày như trước đây, để cá nhân, tổ chức đấu giá thắng không đủ thời gian để trục lợi. Tiền đặt trước, đặt cọc hiện chỉ 5-10%, Bộ cũng sẽ xem xét tăng lên, đơn vị đấu giá phải chứng minh tài chính thông qua thẩm định của cơ quan có trách nhiệm...