Bệnh nhân 16 tuổi viêm cơ tim được cứu sống bằng kỹ thuật ECMO

Bệnh nhân nữ T.T.Đ.Q (16 tuổi, địa chỉ tại thành phố Cần Thơ), khởi phát bệnh khoảng 5 ngày chỉ với triệu chứng mệt và cảm giác khó thở, sốt cao. Bệnh nhân đến bệnh viện địa phương khám và điều trị 2 ngày, tình trạng bệnh nặng nên được chuyển cấp cứu đến Bệnh viện Đa khoa Trung ương Cần Thơ vào lúc 15h15 ngày 9/2 trong tình trạng khó thở, lừ đừ, sốt, ho, mạch nhanh, tụt huyết áp.

Ê kíp đang can thiệp ECMO cho bệnh nhân T.T.Đ.Q

Theo nhận định, đây là trường hợp bệnh lý phức tạp, diễn tiến nặng nên các bác sĩ hồi sức đã nhanh chóng thực hiện các xét nghiệm. Các bác sĩ hội chẩn thống nhất chẩn đoán sốc nhiễm khuẩn từ đường hô hấp biến chứng suy đa cơ quan, viêm phổi biến chứng ARDS (hội chứng suy hô hấp cấp tiến triển), viêm cơ tim, suy tim cấp.

Ngay lập tức, các bác sĩ tiến hành nhiều phương pháp hồi sức cho bệnh nhân như thở oxy liều cao, sử dụng thuốc vận mạch liều cao, thuốc kháng sinh phổ rộng, đặt ống thông động mạch theo dõi huyết áp liên tục…

Sau 6 giờ nhập viện, bệnh nhân diễn tiến suy hô hấp đột ngột phải đặt ống nội khí quản và gắn máy trợ thở thông số cao. Đồng thời, bệnh nhân phải sử dụng đến 3 thuốc vận mạch liều cao để nâng huyết áp.

Trước tình hình bệnh lý diễn tiến nguy kịch, với sự tư vấn chuyên môn từ các chuyên gia hồi sức tích cực của Bệnh viện Chợ Rẫy, TP Hồ Chí Minh) sử dụng ECMO (oxy hóa máu bằng màng ngoài cơ thể) được xem như phương pháp điều trị tối ưu cho bệnh nhân.

Tuy nhiên, trong tình hình đại dịch COVID-19 thì cả 3 máy ECMO của bệnh viện đều đã can thiệp cho các bệnh nhân nguy kịch đang điều trị tại Trung tâm Hồi sức quốc gia điều trị COVID-19. Vì vậy, việc tìm máy ECMO để can thiệp cấp cứu cho bệnh nhân trở nên vô cùng khó khăn. Tình trạng bệnh nhân rất nguy kịch choáng tim nặng, nhịp tim rất nhanh, huyết áp giảm sâu, da nổi bông, nguy cơ tử vong cao.

Sau khi liên hệ và biết được thông tin về tình trạng bệnh nhân, để rút ngắn thời gian di chuyển phương tiện, Bệnh viện Đa khoa tỉnh Kiên Giang đã hỗ trợ vận chuyển máy ECMO đến Cần Thơ ngay trong đêm để can thiệp ECMO cho bệnh nhân.

Do bệnh nhân vừa sốc tim, kết hợp suy hô hấp nặng, phim chụp X-quang phổi thâm nhiễm lan tỏa hai phế trường nên ê kíp hội chẩn dùng phương pháp can thiệp song song vừa hỗ trợ tim, vừa hỗ trợ phổi nhân tạo cùng lúc (VVA ECMO).

Ê kíp đã chuẩn bị sẳn sàng nên ngay khi hệ thống ECMO về đến, các bác sĩ đã nhanh chóng can thiệp ECMO VVA thành công với thời gian 3 giờ. Trong quá trình thực hiện ECMO kết hợp lọc máu liên tục sử dụng quả lọc hấp phụ cytokin cho bệnh nhân, các y, bác sĩ phải luôn túc trực 24/24 giờ và lên kế hoạch theo dõi chặt chẽ các dấu hiệu sinh tồn, kết quả xét nghiệm để thực hiện những điều chỉnh thích hợp nhằm đảm bảo kỹ thuật được tiến hành thuận lợi và chính xác nhất.

Đồng thời, bệnh nhân cũng được điều trị nội khoa tích cực với nhiều loại thuốc kháng sinh phổ rộng và dinh dưỡng hỗ trợ nhằm tăng cường khả năng phục hồi. Sau can thiệp ECMO, tình trạng bệnh nhân cải thiện rõ, huyếp áp ổn định, nhịp tim giảm, liều thuốc vận mạch giảm dần.

Ê kíp bác sĩ sau khi thực hiện can thiệp ECMO thành công

Sau 6 ngày nỗ lực điều trị, đến sáng 14/2, bệnh nhân đã tỉnh táo, biết, hiểu được lời nói của y, bác sĩ; Ngưng được tất cả thuốc vận mạch; Các thông số máy thở cũng giảm dần và bệnh nhân đã ngưng hệ thống ECMO thành công.

Một ngày sau đó (15/2), bệnh nhân đã cai được máy thở, rút ống nội khí quản, phổi thông khí tốt. Các dấu hiệu lâm sàng và cận lâm sàng tiến triển khả quan.

Chiều 16/2, bệnh nhân tỉnh, sinh tồn ổn, tiếp tục được theo dõi và điều trị tại khoa nội tim mạch.

Sự phục hồi ngoạn mục của bệnh nhân đã mang lại niềm vui mừng lớn cho tập thể y, bác sĩ bệnh viện và cũng là phần thưởng cho sự nỗ lực không ngừng quyết tâm cứu sống bệnh nhân; Nhất là khi ê kíp cùng lúc phải theo dõi 4 bệnh nhân đang thực hiện ECMO ở 2 nơi khác nhau: Khoa Hồi sức tích cực - Chống độc và Trung tâm COVID-19 của bệnh viện.

Theo BSCKII Dương Thiện Phước - Trưởng khoa Hồi sức tích cực - Chống độc: Trao đổi oxy qua màng ngoài cơ thể (ECMO) từ lâu được xem là một phương tiện hữu ích để hỗ trợ tạm thời cho chức năng của tim và phổi khi các cơ quan này bị suy; Tạo điều kiện cho cơ thể phục hồi hoặc chuẩn bị ghép thay thế.

Ở những bệnh nhân suy hô hấp nặng không đáp ứng với thông khí cơ học thường quy, chế độ ECMO qua tĩnh mạch - tĩnh mạch (VV ECMO) được khuyến cáo. Trong khi ở những bệnh nhân suy tim nặng, viêm cơ tim cấp hoặc choáng tim, chế độ ECMO qua tĩnh mạch - động mạch (VA ECMO) được ưu tiên lựa chọn.

Đặc biệt, trong các trường hợp nguy kịch vừa suy hô hấp nặng vừa choáng tim nặng, chế độ ECMO kết hợp giữa VV ECMO và VA ECMO là tĩnh mạch - tĩnh mạch - động mạch ECMO (VVA ECMO) đã được báo cáo mang lại tỷ lệ thành công cao.

Bằng cách kết hợp cả 2 chế độ VV ECMO và VA ECMO, bệnh nhân được đảm bảo có sự trao đổi oxy tối ưu của VV ECMO, vừa được đảm bảo tuần hoàn cơ thể đầy đủ của VA ECMO. Từ đó, tăng hiệu quả điều trị, cải thiện tiên lượng sống còn của người bệnh.

“Chính vì vậy, thành công của ca ECMO này trước hết là nhờ sự phối hợp đồng bộ giữa các bệnh viện. Đặc biệt là việc hội chẩn từ xa của các chuyên gia hồi sức cấp cứu Bệnh viện Chợ Rẫy, sự hỗ trợ kịp thời hệ thống ECMO của Bệnh viện Kiên Giang và việc triển khai kịp thời kỹ thuật chuyên sâu hồi sức cứu tại Bệnh viện Đa khoa Trung ương Cần Thơ”, BS Phước nói.

Sau can thiệp bằng kỹ thuật ECMO, bệnh nhân T.T.Đ.Q tỉnh, tiếp xúc tốt, sinh tồn ổn

Chia sẽ thêm về kỹ thuật ECMO, BSCK2 Phạm Thanh Phong, Phó Giám đốc Bệnh viện Đa khoa Trung ương Cần Thơ cho biết, đây là kỹ thuật hồi sức chuyên sâu, hiện đại, được ví như cứu cánh cuối cùng cho những ca bệnh nặng và thường chỉ được thực hiện ở các bệnh viện lớn tại Việt Nam.

Năm 2021, trong hoàn cảnh đợt dịch COVID-19 thứ 4 diễn ra nghiêm trọng tại Đồng bằng sống Cửu Long, kỹ thuật ECMO đã được triển khai liên tục tại Bệnh viện Đa khoa Trung ương Cần Thơ.

Tới nay, đã có 15 trường hợp ECMO được thực hiện tại bệnh viện, qua đó góp phần cứu sống nhiều bệnh nhân nặng nguy kịch, đặc biệt là các bệnh nhân COVID-19.

Bên cạnh đó, Bệnh viện Đa khoa Trung ương Cần Thơ cũng đã hỗ trợ một số đơn vị khác triển khai kỹ thuật ECMO như Bệnh viện Đa khoa TP Cần Thơ, Bệnh viện Đa khoa Kiên Giang.