Tiếp thu, chỉnh lý 5 nội dung lớn trong Luật Thủ đô (sửa đổi)

Quang cảnh phiên họp

Được phép xây không gian công cộng trên bãi sông

Báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng cho biết: Dự thảo Luật sau khi tiếp thu, chỉnh lý vẫn giữ bố cục gồm 7 chương, 54 điều, trong đó đã tiếp thu, chỉnh lý cả về nội dung và kỹ thuật tại 36/54 điều so với dự thảo trình Quốc hội tại đầu kỳ họp thứ 7.

Trong đó, về việc quản lý, sử dụng đất tại bãi sông, bãi nổi ở các tuyến sông có đê: Dự thảo Luật đã được tiếp thu, chỉnh lý theo hướng cho phép xây dựng các tuyến đê mới phù hợp với quy hoạch phòng, chống lũ của tuyến sông có đê, quy hoạch đê điều.

Trên bãi sông được phép tồn tại khu dân cư hiện hữu, xây dựng mới công trình, nhà ở với tỷ lệ thích hợp bảo đảm phù hợp với các quy hoạch đã được phê duyệt.

Các khu vực bãi sông, bãi nổi còn lại được phép xây dựng công trình dành cho không gian công cộng, công trình phục vụ mục đích công cộng nhưng không tôn cao bãi sông, bãi nổi để bảo đảm không làm cản trở dòng chảy và xây dựng công trình được phép xây dựng theo pháp luật về đê điều.

Dự thảo giao UBND TP thẩm quyền phê duyệt dự án đầu tư xây dựng công trình tại khu vực này theo trình tự, thủ tục do HĐND TP quy định. Trong quá trình thực hiện, nếu thấy cần tham vấn ý kiến các Bộ chuyên môn thì TP sẽ chủ động thực hiện mà không quy định thành thủ tục bắt buộc trong Luật, các cơ quan nhà nước cấp trên thực hiện quyền thanh tra, kiểm tra và xử lý nếu phát hiện vi phạm.

Đối với hình thức giao đất, cho thuê đất và vai trò của Ban quản lý trong quản lý đất đai trong khu công nghệ cao Hòa Lạc, Thường trực Ủy ban Pháp luật và các cơ quan thống nhất chỉnh lý quy định về giao đất, cho thuê đất trong khu công nghệ cao Hòa Lạc theo hướng: Đối với khu chức năng cần đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật, Nhà nước cho nhà đầu tư xây dựng, kinh doanh kết cấu hạ tầng thuê đất đối với diện tích đất xây dựng hệ thống kết cấu hạ tầng kỹ thuật và đất sử dụng vào mục đích công cộng theo quy hoạch phân khu xây dựng đã được phê duyệt. Đối với dự án thực hiện các loại hình hoạt động công nghệ cao có sử dụng đất thì Nhà nước cho thuê đất không đấu giá quyền sử dụng đất.

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng trình bày báo cáo tại phiên họp

Ban Quản lý khu công nghệ cao thực hiện việc giao đất, cho thuê đất, quản lý đất đai theo phân cấp, ủy quyền của UBND TP để vừa không gây ra quá nhiều xáo trộn về thẩm quyền giao đất, cho thuê đất so với quy định của Luật Đất đai năm 2024, vừa thể hiện được vai trò, trách nhiệm của Ban Quản lý khu công nghệ cao trong lĩnh vực này.

Đối với các khu công nghệ cao khác trên địa bàn TP, vẫn thực hiện theo quy định của Luật Đất đai năm 2024.

Quy định loại trừ trách nhiệm trong cơ chế thử nghiệm có kiểm soát

Về việc quản lý, sử dụng tài sản công và khai thác công trình hạ tầng, Thường trực Ủy ban Pháp luật của Quốc hội và các cơ quan thống nhất tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật theo hướng: Cho phép mở rộng các công trình, hạng mục công trình là tài sản công trên địa bàn TP Hà Nội trong lĩnh vực văn hóa, thể thao thuộc phạm vi quản lý của các cơ quan Trung ương cũng có thể áp dụng cơ chế nhượng quyền khai thác, quản lý như đối với các công trình, hạng mục công trình thuộc phạm vi quản lý của TP.

Cho phép đơn vị sự nghiệp công lập của Bộ, cơ quan ngang Bộ trong phạm vi Khu công nghệ cao Hòa Lạc được sử dụng tài sản công vào mục đích kinh doanh, cho thuê, liên doanh, liên kết trong các trường hợp được quy định trong Luật.

Không mở rộng áp dụng quy định này đối với đơn vị sự nghiệp công lập của các cơ quan Trung ương khác trên địa bàn TP Hà Nội (ngoài Khu công nghệ cao Hòa Lạc).

Về cơ chế thử nghiệm có kiểm soát, Thường trực Ủy ban Pháp luật và các cơ quan thấy rằng, việc cho phép thực hiện các công nghệ, sản phẩm, dịch vụ hoặc mô hình kinh doanh mới chưa được pháp luật quy định; hoặc có quy định của pháp luật nhưng không còn phù hợp nếu phải áp dụng toàn bộ các quy định hiện hành thì sẽ không thể thực hiện được.

Để quy định về cơ chế thử nghiệm có kiểm soát phát huy hiệu quả trên thực tế, bảo đảm tính khả thi, tạo sự chủ động cho TP, cần cho phép HĐND TP, trên cơ sở đánh giá về mức độ rủi ro và khả năng kiểm soát, có quyền cho miễn áp dụng một số quy định của pháp luật trong phạm vi giới hạn thử nghiệm như tại dự thảo Luật.

Đồng thời, cũng do đây là các nội dung mới, chưa có tiền lệ, lần đầu được triển khai nên mức độ rủi ro thường khá cao, nhiều vấn đề chưa có thực tiễn, chưa thể lường hết được. Nếu không có các quy định về loại trừ, miễn trách nhiệm theo quy định của pháp luật có liên quan thì không thể khuyến khích các tổ chức, doanh nghiệp, cá nhân tích cực tham gia đổi mới sáng tạo.

Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Lê Thành Long và các đại biểu TP Hà Nội tham dự phiên họp

Mặt khác, đối với các cơ quan Nhà nước, cán bộ, công chức trực tiếp làm nhiệm vụ tham mưu, hướng dẫn, kiểm soát việc thực hiện các nội dung được thử nghiệm thì cũng cần được áp dụng các quy định về khuyến khích, bảo vệ người dám nghĩ, dám làm vì lợi ích chung và cần có hành lang pháp lý phù hợp để họ yên tâm, chủ động, sáng tạo trong việc đề xuất các cơ chế quản lý có tính chất đổi mới, tạo môi trường, điều kiện thuận lợi cho các ý tưởng đổi mới, sáng tạo của tổ chức, cá nhân, doanh nghiệp được phát triển, hiện thực hóa, mang lại nhiều lợi ích, hiệu quả cho xã hội.

Do đó, trên cơ sở tham khảo, nâng cấp các quy định của Nghị định số 73/2023/NĐ-CP ngày 29/9/2023 của Chính phủ quy định về khuyến khích, bảo vệ cán bộ năng động, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm vì lợi ích chung, dự thảo Luật đã được chỉnh lý lại theo hướng quy định về việc loại trừ trách nhiệm hoặc không xử lý trách nhiệm với cơ quan, cán bộ, công chức trực tiếp hướng dẫn, kiểm soát quá trình thử nghiệm trong trường hợp đã thực hiện đúng các quy định về trình tự, thủ tục, cơ chế hướng dẫn, kiểm soát, giám sát, có động cơ trong sáng, vì lợi ích chung.

Về thực hiện hợp đồng xây dựng - chuyển giao, dự thảo Luật chỉnh lý theo hướng xác định rõ thẩm quyền, trình tự, thủ tục thực hiện dự án, thanh toán, quyết toán dự án và thanh tra, kiểm tra, kiểm toán đối với từng loại dự án đầu tư hợp đồng BT thanh toán bằng ngân sách Nhà nước và thanh toán bằng quỹ đất.

Đối với hợp đồng BT thanh toán bằng ngân sách Nhà nước, dự thảo Luật xác định cụ thể các trường hợp được áp dụng; tiêu chuẩn lựa chọn nhà đầu tư; nguồn vốn thanh toán và thời điểm thanh toán.

Đối với hợp đồng BT thanh toán bằng quỹ đất, dự thảo Luật xác định rõ loại đất dùng để thanh toán cho nhà đầu tư; tiêu chuẩn lựa chọn nhà đầu tư; xác định thời điểm giao đất, thời điểm kinh doanh, khai thác dự án đối ứng có sử dụng đất.