Thủ tướng Phạm Minh Chính: Chống tham nhũng, lợi ích nhóm trong xây dựng thể chế

Thủ tướng Phạm Minh Chính phát biểu tại hội nghị

Đồng chí Phạm Bình Minh, Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ; các đồng chí Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang Bộ, lãnh đạo các ban, bộ, ngành Trung ương, Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Tòa án nhân dân Tối cao, các Ủy ban của Quốc hội... tham dự Hội nghị.

Chủ động, linh hoạt trong việc vận dụng quy định của pháp luật để đề ra các giải pháp thuộc thẩm quyền

Báo cáo của Bộ Tư pháp và các ý kiến tham luận tại Hội nghị đều đánh giá, năm 2021, ngành tư pháp đã tập trung tham mưu thể chế hóa những định hướng chính sách lớn, then chốt trong văn kiện Đại hội XIII của Đảng, các kết luận của Bộ Chính trị, Ban Bí thư; tham gia tích cực, hiệu quả trong việc chuẩn bị định hướng xây dựng pháp luật nhiệm kỳ Quốc hội khóa XV; Đề án “Chiến lược xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam đến năm 2030, định hướng đến năm 2045”.

Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đặc biệt quan tâm, chỉ đạo sát sao công tác xây dựng và tổ chức thi hành pháp luật. Nhiều Bộ trưởng, trưởng ngành, Chủ tịch UBND các cấp trực tiếp chỉ đạo công tác này. Bộ Tư pháp đã phối hợp với Văn phòng Chính phủ tham mưu tổ chức thành công Hội nghị trực tuyến toàn quốc về xây dựng và hoàn thiện thể chế, tổ chức nhiều phiên họp chuyên đề của Chính phủ về công tác xây dựng pháp luật.

Bộ trưởng Bộ Tư pháp Lê Thành Long, Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thanh Long, Bộ trưởng Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội Đào Ngọc Dung, lãnh đạo các địa phương cho rằng, việc phòng chống dịch và nhiều nhiệm vụ khác không có tiền lệ, bối cảnh đặc biệt đòi hỏi những giải pháp đặc biệt, vượt quá khung khổ pháp luật hiện hành.

Các đại biểu nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tham mưu cho Chính phủ trong xây dựng các quy định phục vụ phòng chống dịch, bảo đảm an sinh, trật tự an toàn xã hội, hỗ trợ doanh nghiệp, tháo gỡ khó khăn cho sản xuất, kinh doanh, thúc đẩy phục hồi và phát triển kinh tế. Bộ Tư pháp đã thành lập Tổ công tác đặc biệt để tham mưu xây dựng, hoàn thiện khung khổ pháp lý phục vụ các nhiệm vụ này. Đến nay, nền tảng pháp luật phục vụ phòng chống dịch đã cơ bản đầy đủ.

Đồng thời, lãnh đạo các địa phương cũng cho biết, đã chủ động, linh hoạt trong việc vận dụng quy định của pháp luật để đề ra các giải pháp thuộc thẩm quyền. Các cơ quan tư pháp, pháp chế đã có nhiều đóng góp với hoạt động của Ban chỉ đạo phòng chống COVID-19 các cấp.

Các Bộ, ngành đã giúp Chính phủ xây dựng, trình Quốc hội thông qua 07 Luật, Nghị quyết. Bộ Tư pháp đã chủ trì, phối hợp với các Bộ tham mưu giúp Chính phủ xây dựng Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của 08 Luật để trình Quốc hội xem xét. Các Bộ, ngành trình Chính phủ, Thủ tướng chính phủ ban hành hoặc ban hành theo thẩm quyền 784 văn bản.

Chất lượng thẩm định văn bản quy phạm pháp luật được nâng cao; tiến độ được đẩy nhanh hơn nhiều so với trước, nhất là các văn bản liên quan tới công tác phòng chống dịch. Bộ Tư pháp đã thẩm định 232 dự thảo; tổ chức pháp chế các Bộ, cơ quan ngang Bộ thẩm định 634 dự thảo; các sở tư pháp thẩm định 4.904 dự thảo và 1.879 dự thảo do các phòng tư pháp thẩm định.

Chỉ số cải thiện chất lượng các quy định của pháp luật thuộc Bộ chỉ số Đổi mới sáng tạo của Việt Nam tăng 06 bậc. Ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số, cải cách hành chính trong chỉ đạo, điều hành được ngành Tư pháp đặc biệt chú trọng; nhiều hoạt động chuyển sang thực hiện trực tuyến. Chỉ số cải cách hành chính của Bộ Tư pháp tiếp tục thuộc nhóm 3 cơ quan dẫn đầu.

Tích cực góp phần cụ thể hóa các chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước

Phát biểu chỉ đạo Hội nghị, thay mặt lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Thủ tướng Phạm Minh Chính đánh giá cao những nỗ lực, cố gắng, trách nhiệm của tập thể lãnh đạo, cán bộ, công chức, viên chức, người lao động toàn ngành Tư pháp, tổ chức pháp chế các bộ, ngành, cơ quan tư pháp địa phương. Thủ tướng ghi nhận và biểu dương những kết quả mà Bộ, ngành Tư pháp đạt được trong năm qua, đóng góp vào thành tựu chung của đất nước.

Nhất trí với đánh giá của các báo cáo, tham luận về các kết quả đạt được, các tồn tại, hạn chế, nguyên nhân, bài học kinh nghiệm và nhiệm vụ thời gian tới của Bộ, ngành Tư pháp, Thủ tướng nhấn mạnh thêm một số nội dung.

Dành thời gian phân tích một số nét nổi bật, khác biệt của tình hình năm 2021, Thủ tướng nhấn mạnh: Chúng ta đã vượt qua những thời khắc hết sức khó khăn, thách thức, giữ vững bản lĩnh, khẳng định sự đúng đắn trong đường lối lãnh đạo của Đảng, hiệu lực, hiệu quả trong quản lý của nhà nước, sự ủng hộ, đồng tình, vào cuộc của cả hệ thống chính trị, của nhân dân và cộng đồng doanh nghiệp.

Đóng góp vào thành tựu chung của đất nước, Bộ, ngành Tư pháp đã tích cực góp phần cụ thể hóa các chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước, nhất là trong phòng chống dịch. Tập trung tháo gỡ vướng mắc về mặt thể chế để khôi phục và thúc đẩy sản xuất kinh doanh, phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội và trong mọi lĩnh vực khác của đất nước. Thứ ba, tích cực tham gia phòng chống tham nhũng, tiêu cực và xây dựng hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh. Thứ tư, góp phần nâng cao uy tín quốc tế của Việt Nam qua việc nâng cao các chỉ số trên các bảng xếp hạng toàn cầu.

Nguyên nhân cơ bản của những kết quả đã đạt được là nhờ Bộ, ngành Tư pháp đã bám sát tình hình, cụ thể hóa, thực hiện nghiêm túc, đồng bộ, hiệu quả các chỉ đạo của Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ; sự đoàn kết, thống nhất, nêu cao tinh thần trách nhiệm, quyết tâm phấn đấu vượt qua những khó khăn thách thức; sự hỗ trợ, giúp đỡ, phối hợp chặt chẽ, hiệu quả của các bộ, ngành, cơ quan, địa phương.

Bên cạnh đó, chất lượng xây dựng các văn bản quy phạm pháp luật tuy đã được nâng cao nhưng vẫn còn hạn chế, vẫn còn tình trạng phải “trình đi trình lại”. Tiến độ xây dựng nhiều văn bản chưa bảo đảm. Việc đầu tư về nguồn lực cho xây dựng và hoàn thiện thể chế chưa tương xứng với yêu cầu của một khâu đột phá chiến lược. Một số địa phương, cơ quan đơn vị chưa thực sự coi trọng công tác này. Có nơi, có lúc nhận thức chưa đúng tầm về tầm quan trọng, vai trò, vị trí của công tác xây dựng và thực thi pháp luật.

Thủ tướng nêu rõ, dự báo tình hình năm 2022 có khó khăn, thách thức và thời cơ, thuận lợi đan xen, nhưng khó khăn, thách thức nhiều hơn thời cơ và thuận lợi. Năm 2022 cũng là năm bản lề hết sức quan trọng để thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII và đại hội Đảng các cấp. Đòi hỏi của nhân dân, của thực tiễn cũng cao hơn về môi trường pháp lý. Người đứng đầu Chính phủ yêu cầu, phải chuẩn bị tâm thế để chuẩn bị, thực hiện nhiệm vụ năm 2022 tốt hơn năm 2021.

Từ Đại hội XI, Đảng ta đã xác định xây dựng và hoàn thiện thể chế là một trong ba khâu đột phá chiến lược. Thủ tướng nhấn mạnh, trong bối cảnh chúng ta xây dựng nền dân chủ xã hội chủ nghĩa, nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của dân, do dân, vì dân, phát triển nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, môi trường pháp lý phải hỗ trợ và thúc đẩy sự phát triển, khắc phục các bất cập, giải quyết các khó khăn, vướng mắc phát sinh trong tình hình mới.

Đẩy mạnh phòng chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực, lợi ích nhóm ngay từ khi xây dựng thể chế

Về các nhiệm vụ thời gian tới, Thủ tướng nêu rõ, trước hết, phải nâng cao nhận thức về vị trí, vai trò, tầm quan trọng của công tác xây dựng và hoàn thiện thể chế, để có môi trường pháp lý phù hợp, giải quyết các vấn đề thực tiễn đặt ra, phát huy giá trị con người Việt Nam, lấy con người là trung tâm, là chủ thể trong xây dựng và thực thi pháp luật, mục tiêu cuối cùng là ấm no, hạnh phúc của nhân dân.

Thứ hai, bám sát đường lối, chủ trương của Đảng mà cụ thể là Nghị quyết Đại hội XIII, các nghị quyết, kết luận của Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư, bám sát thực tiễn, tôn trọng thực tiễn, lấy thực tiễn làm thước đo để cụ thể hóa, thể chế hóa.

Thủ tướng nhấn mạnh, phải tháo gỡ được những khó khăn, nút thắt về thể chế. Trong nền pháp quyền xã hội chủ nghĩa thì mọi hoạt động phải tuân thủ pháp luật, nếu thể chế chưa phù hợp, chưa đi vào thực tiễn, thực tiễn đòi hỏi thì phải mạnh dạn đề xuất, xây dựng, sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện. “Chúng tôi rất chia sẻ, cảm thông với những khó khăn, phức tạp trong công việc này, yêu cầu là không bảo thủ, không trì trệ. Những vấn đề đã “chín”, đã rõ, được thực tiễn chứng minh là đúng, thực hiện có hiệu quả, được đa số đồng tình thì tiếp tục thực hiện; những vấn đề chưa có quy định hoặc vượt quy định thì mạnh dạn thí điểm, vừa làm vừa rút kinh nghiệm, mở rộng dần, không cầu toàn, không nóng vội”, Thủ tướng chia sẻ với các đại biểu.

Thứ ba, tăng cường hơn nữa vai trò lãnh đạo của các cấp ủy Đảng và vai trò thực thi của các cấp chính quyền, đồng thời mở ra môi trường đổi mới sáng tạo, huy động trí tuệ tập thể, sự đóng góp, ủng hộ của người dân và doanh nghiệp, các chuyên gia, nhà khoa học trong xây dựng, phổ biến, thực thi và giám sát pháp luật.

Thứ tư, đầu tư hơn nữa cho công tác xây dựng và hoàn thiện thể chế, coi đây là đầu tư cho sự phát triển, tăng cường đội ngũ cán bộ, nâng cao chất lượng nhân lực làm công tác này; bố trí cơ sở vật chất, không gian làm việc phù hợp, đầu tư về tài chính ngang tầm nhiệm vụ, có chế độ đãi ngộ tương xứng với người làm công tác tư pháp, pháp chế, cân đối, hài hòa, hợp lý với các ngành khác.

Thủ tướng Phạm Minh Chính trao các phần thưởng cao quý của Đảng, Nhà nước tặng các tập thể, cá nhân có thành tích xuất sắc

Thủ tướng lưu ý việc tăng cường tiến độ, chất lượng thi hành án dân sự. Tiếp tục thực hiện hiệu quả Chỉ thị số 04-CT/TW của Ban Bí thư về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác thu hồi tài sản bị thất thoát, chiếm đoạt trong các vụ án hình sự về tham nhũng, kinh tế.

Thứ năm, tăng cường năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của tổ chức Đảng và đảng viên, xây dựng bộ máy tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả gắn với cơ cấu lại và nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức viên chức theo các nghị quyết, kết luận của Trung ương. Đẩy mạnh cải cách hành chính, nhất là thủ tục hành chính; đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số. Tăng cường phân cấp phân quyền, cá thể hóa trách nhiệm đi đôi với phân bổ nguồn lực hợp lý và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực. Tăng cường hợp tác quốc tế. Đẩy mạnh phòng chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực, lợi ích nhóm ngay từ khi xây dựng thể chế, đặt lợi ích quốc gia, dân tộc, lợi ích của nhân dân lên trên hết, trước hết.

Thứ sáu, Bộ, ngành Tư pháp phải nâng cao hiệu quả phối hợp với các bộ, các ngành, các địa phương, phát huy trí tuệ tập thể, đặc biệt là của Hội Luật gia, Đoàn Luật sư và các chuyên gia, nhà khoa học, tham khảo kinh nghiệm quốc tế trong xây dựng và hoàn thiện thể chế. “Khiêm tốn học hỏi, lắng nghe nhiều chiều, không đóng cửa để xây dựng luật pháp. Chúng ta không sợ dốt, không sợ kém, chỉ sợ không chịu học hỏi”, Thủ tướng nói.

Thủ tướng cho biết, Chính phủ, Thủ tướng rất khuyến khích các bộ, ngành, địa phương mạnh dạn đề xuất để cụ thể hóa, thể chế hóa chủ trương, đường lối của Đảng, pháp luật của Nhà nước, đồng thời giải quyết các khó khăn, vướng mắc trong thực tiễn. “Các đồng chí đừng ngại ngùng, nể nang, chúng tôi cũng không thể bao quát được hết thực tiễn, phải trông chờ vào các đồng chí, đặt cái chung lên trên hết, trước hết, tất cả vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh”, Thủ tướng đề nghị. Ông lấy ví dụ, mở rộng một khu công nghiệp cũng phải xin ý kiến Thủ tướng Chính phủ thì rất khó để đẩy nhanh hơn nữa tiến trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.

Tại Hội nghị, thay mặt lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính trao tặng Huân chương Lao động hạng Nhất, Nhì, Ba và Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ cho các tập thể, cá nhân có thành tích xuất sắc trong chỉ đạo, tổ chức triển khai thực hiện nhiệm vụ được giao, góp phần vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.