Ra mắt và giới thiệu sách "Dòng tranh dân gian Kim Hoàng"

Bìa cuốn sách "Dòng tranh dân gian Kim Hoàng"

Bài liên quan

Đưa tranh dân gian lên phong bao lì xì- lan truyền văn hóa truyền thống Việt

Triển lãm “Tranh dân gian Việt Nam và ứng dụng” thu hút sự quan tâm của người dân Thủ đô

Tranh lợn Kim Hoàng sống động trên gốm Biên Hòa

"Cùng bé sáng tạo khám phá tranh dân gian Kim Hoàng"

Kim Hoàng là một trong những dòng tranh dân gian nổi tiếng của nước ta nhưng dường như đứng trước một nguy cơ thất truyền, nếu như không có sự kịp thời phục hồi và phát huy giá trị của di sản này.

Song song với Dự án khôi phục tranh dân gian Kim Hoàng, cuốn sách "Dòng tranh dân gian Kim Hoàng" ra đời là một nỗ lực để khẳng định vị trí của dòng tranh Kim Hoàng trong dòng chảy chung của tranh dân gian Việt Nam.

Dự án “Khôi phục tranh dân gian Kim Hoàng” được triển khai từ năm 2016 đến nay, do bà Nguyễn Thị Thu Hòa - Giám đốc Bảo tàng Gốm sứ Hà Nội làm chủ dự án. Dự án đã tập hợp được nhiều nghệ nhân và nhà sưu tầm tranh dân gian Việt Nam, các họa sĩ, nhà nghiên cứu văn hóa, lịch sử mỹ thuật, nhiếp ảnh gia…

Trong một quá trình nỗ lực từng bước lần tìm lại quê hương của dòng tranh này là thôn Kim Hoàng, xã Vân Canh, huyện Hoài Đức, Hà Nội (cách trung tâm Thủ đô khoảng 15km), qua khảo sát thực tế, Dự án đã tìm được một số các cụ cao niên là người đã trực tiếp chứng kiến việc làm tranh, bán tranh. “Nghe các cụ kể lại, nhờ các cụ giám định màu tranh cơ bản của Kim Hoàng, cách làm, cách phân phối tranh qua hệ thống chợ quê xứ Đoài… chúng tôi đã dựng lại được hình ảnh của làng nghề này ở buổi hoàng kim của nó”- bà Thu Hòa chia sẻ.

Theo bà Hòa, hiện Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam còn lưu lại tranh đôi gà, thường được gọi là Thần kê và tranh lợn của Kim Hoàng. Tại ngay làng Kim Hoàng còn lưu lại tranh khổ lớn “Đức Lưu Quang” và “Phúc Mãn Đường”, một vài bức tranh dân gian khác nữa. Dường như chính tại Kim Hoàng không còn nhiều sản phẩm của người làng Kim Hoàng đã từng nổi tiếng một thời và được mệnh danh là dòng “tranh đỏ Kim Hoàng”.

Tuy nhiên, trong quá trình khôi phục, bà Hòa cùng các cộng sự của mình đã tiếp cận được một tài liệu quý, trong đó có nhiều bức tranh dân gian Kim Hoàng. Đó là tập sách có tên là “Tranh dân gian Việt Nam” xuất bản năm 1960 do một học giả người Pháp nghiên cứu và công bố là ông Maurice Durand. Khi công bố công trình của mình, ông cũng không ngờ được trong các bức tranh mình sưu tầm lại có những dòng tranh dân gian Đông Hồ, Hàng Trống và cả Kim Hoàng nữa.

Từ đây, con đường khôi phục lại dòng tranh xưa đã vắng bặt trên thị trường suốt 7 thập niên đã có những tín hiệu tích cực. Các thành viên trong dự án đã lọc được nhiều bức tranh Kim Hoàng trong sách của ông để bước đầu phân định lại cái chất Kim Hoàng độc đáo trong từng bức tranh, có sự góp ý của các cụ trong làng, của nhiều họa sĩ. Qua quá trình nghiên cứu, Dự án đã có những thành quả bước đầu, và cũng là cơ sở để đến hôm nay, tập hợp lại để hình thành nên cuốn sách “Dòng tranh dân gian Kim Hoàng”.

Đến nay, sau một thời gian nỗ lực, Dự án đã phục hồi được 33 mẫu tranh khắc gỗ. Bên cạnh đó, 19 mẫu được vẽ tay. Ngoài ra dự án cũng tạo mới được một số mẫu như: tranh Nghê (lấy mẫu từ đền Vua Đinh – vua Lê, Ninh Bình), và 3 bức tạo mẫu mới theo họa tiết hoa văn trang trí ở đình làng Kim Hoàng (Vân Canh, Hoài Đức, HN): Em bé bắn cung, Em bé cưỡi phượng, Đấu vật…

Cuốn sách “Dòng tranh dân gian Kim Hoàng” của nhóm tác giả gồm nhà sưu tập Nguyễn Thị Thu Hòa - Chủ dự án, GS.TS Trịnh Sinh và nhiếp ảnh gia Lê Bích. Sách do Nhà xuất bản Thế giới ấn hành.

Là người tâm huyết với di sản tranh dân gian của cha ông xưa, trong lời nói đầu của cuốn sách, bà Thu Hòa thay mặt nhóm tác giả tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến học giả, họa sĩ người Pháp, ông Maurice Durand, nay đã khuất núi, đã để lại một tác phẩm vô giá là “Tranh dân gian Việt Nam” xuất bản từ năm 1960. Ông không chỉ mang trong huyết quản một phần dòng máu Việt nên yêu nước Việt, mà ông còn để hết tâm sức của mình vào việc nghiên cứu các bức tranh của người Việt, trong đó có tranh dân gian Kim Hoàng.

“Hy vọng công trình của chúng tôi sẽ có đóng góp không những khôi phục và phát triển dòng tranh Kim Hoàng, mà còn có giá trị tư liệu khảo sát dân tộc học, khảo cổ học, thư tịch học, sử học, văn học dân gian của một ngôi làng thuần Việt và khá nổi tiếng xưa nay ở châu thổ sông Hồng: làng Kim Hoàng”- bà Thu Hòa mong muốn.

Cuốn sách gồm ba chương, với 346 ảnh mầu minh họa, 24 tài liệu tham khảo và trích dẫn. Các hình ảnh mô với nhiều góc chụp khác nhau, cho người đọc những góc nhìn toàn cảnh làng Kim Hoàng từ trên cao cho tới cận cảnh về từng họa tiết chạm khắc trong đình làng. Bên cạnh đó, là những hình ảnh sinh động mô ta quá trình khôi phục tranh, in tranh, và những giao lưu, triển lãm giới thiệu tranh Kim Hoàng ra với công chúng trong nước và quốc tế.

Đại diện nhóm tác giả cho biết, sau khi xuất bản cuốn sách này, sẽ lại tiếp tục xuất bản những ấn phẩm về tranh dân gian của các dòng tranh dân gian khác như Đông Hồ, Hàng Trống, Làng Sình…

Cuốn sách ra mắt vào dịp Tết nguyên đán này là lời tri ân tới vị tổ nghề tranh dân gian làng Kim Hoàng, các nghệ nhân xưa đã có công giữ nghề để lưu truyền cho con cháu đến ngày nay. Qua cuốn sách “Dòng tranh dân gian Kim Hoàng” những người làm sách hi vọng sẽ đưa đến cho bạn đọc một tác phẩm hay, rất có ý nghĩa và bổ ích nhân dịp đầu Xuân Kỷ Hợi 2019.