Quyền tự do ngôn luận đã đi quá giới hạn

Thêm nhiều bị can bị khởi tố, bắt giam

Ngày 25/2 vừa qua, Công an TP Hồ Chí Minh cho biết, mở rộng điều tra vụ án “Lợi dụng các quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân” do Nguyễn Phương Hằng và đồng phạm thực hiện, Cơ quan CSĐT - Công an TP xác định Đặng Anh Quân (SN 1978; ở xã Phước Kiển, huyện Nhà Bè) đã trực tiếp tham gia nhiều buổi livestream trên mạng xã hội cùng bị can Nguyễn Phương Hằng.

Trong các buổi livestream này, ông Quân đã phát ngôn, bình luận, cùng tương tác với bà Hằng về những nội dung xúc phạm nghiêm trọng danh dự, uy tín, nhân phẩm của nhiều cá nhân. Hành vi của ông Quân là giúp sức tích cực cho bà Hằng thực hiện hành vi phạm tội liên tục, nhiều lần trong thời gian dài, gây bức xúc trong dư luận xã hội, gây ảnh hưởng xấu đến trật tự an toàn xã hội.

Cơ quan điều tra xác định, hành vi của ông Quân đã đủ yếu tố cấu thành tội “Lợi dụng các quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân” quy định tại Điều 331 Bộ Luật hình sự.

Cơ quan điều tra xác định Đặng Anh Quân tham gia nhiều buổi livestream cùng bị can Nguyễn Phương Hằng

Căn cứ các tài liệu, chứng cứ thu thập được, ngày 24/2/2023, Cơ quan điều tra đã ra Quyết định khởi tố bị can, Lệnh bắt bị can để tạm giam, Lệnh khám xét đối với Đặng Anh Quân. Các Quyết định và Lệnh trên đã được Viện Kiểm sát Nhân dân TP phê chuẩn. Cơ quan CSĐT - Công an TP đã tống đạt các Quyết định, Lệnh đối với Đặng Anh Quân

Cùng ngày, Phòng Cảnh sát hình sự - Công an TP Hồ Chí Minh cũng đã ra Quyết định khởi tố vụ án, Quyết định khởi tố bị can, Lệnh bắt bị can để tạm giam, Lệnh khám xét đối với Đặng Thị Hàn Ni (SN 1977; ở phường Tân Thuận Đông, Quận 7) và Trần Văn Sỹ (SN 1957; ở phường 27, quận Bình Thạnh) cùng về tội danh trên.

Phòng Cảnh sát hình sự - Công an TP Hồ Chí Minh tống đạt các Quyết định, Lệnh đối với bị can Trần Văn Sỹ

Trước đó, Phòng Cảnh sát hình sự - Công an TP tiếp nhận, thụ lý xác minh tố giác của ông Huỳnh Uy Dũng và Nguyễn Phương Hằng tố cáo bà Hàn Ni và Trần Văn Sỹ đã đăng tải các đoạn ghi hình với nội dung xúc phạm danh dự, nhân phẩm của ông Huỳnh Uy Dũng, Nguyễn Phương Hằng, xâm phạm lợi ích hợp pháp của Công ty Cổ phần Đại Nam và Quỹ từ thiện Hằng Hữu.

Quá trình điều tra, xác minh, Cơ quan Công an xác định: Đặng Thị Hàn Ni và Trần Văn Sỹ đã cố ý đăng tải nhiều đoạn ghi hình trên kênh youtube, với các nội dung chưa được kiểm chứng, những thông tin thuộc bí mật cá nhân, bí mật gia đình và đời sống riêng tư. Các nội dung đăng tải trên đã thu hút hàng chục ngàn lượt xem và bình luận; gây ảnh hưởng xấu đến an ninh trật tự, gây hoang mang trong Nhân dân, xâm phạm quyền cơ bản của công dân.

Cơ quan điều tra khởi tố, bắt giam bị can Nguyễn Phương Hằng

Liên quan vụ án này, ngày 30/1/2023, Cơ quan CSĐT Công an TP Hồ Chí Minh đã hoàn tất kết luận điều tra bổ sung, chuyển hồ sơ sang Viện kiểm sát cùng cấp đề nghị truy tố bị can Nguyễn Phương Hằng (52 tuổi, Tổng Giám đốc Công ty CP Đại Nam), Nguyễn Thị Mai Nhi (40 tuổi, trợ lý của Nguyễn Phương Hằng), Lê Thị Thu Hà (31 tuổi, nhân viên Công ty CP Đại Nam), Huỳnh Công Tân (29 tuổi, Trưởng phòng Truyền thông Công ty CP Đại Nam) về tội Lợi dụng các quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân.

Ngoài ra, Công an TP Hồ Chí Minh cũng đã làm rõ vai trò của những khách mời trong các buổi livestream của Nguyễn Phương Hằng là tiến sĩ luật Đặng Anh Quân và một số người liên quan.

Đang là người bị hại, lại trở thành bị can

Trao đổi với PV báo Tuổi trẻ Thủ đô về vụ việc trên, Tiến sỹ, luật sư Đặng Văn Cường, Trưởng Văn phòng luật sư Chính Pháp (Đoàn Luật sư TP Hà Nội) cho biết: Mối quan hệ giữa con người với con người trong xã hội cũng như trên không gian mạng được điều chỉnh bởi nhiều quy phạm trong đó có quy phạm xã hội và quy phạm pháp luật. Nếu liên quan đến nhân thân và tài sản thì sẽ được điều chỉnh bởi luật dân sự, khi có những hành vi xâm phạm lẫn nhau đến mức nguy hiểm cho xã hội thì có thể bị điều chỉnh bởi luật hình sự. Quy phạm xã hội và quy phạm pháp luật là các quy tắc để điều chỉnh hành vi con người tạo nên trật tự xã hội, bảo vệ tính mạng, sức khỏe, danh dự nhân phẩm và tài sản của mọi công dân.

Luật sư Đặng Văn Cường, Trưởng Văn phòng luật sư Chính Pháp

Theo luật sư Cường, về nguyên tắc thì mọi người đều bình đẳng và có quyền tự do dân chủ trong đó có tự do ngôn luận, tự do bày tỏ quan điểm, thái độ, ý kiến của mình đối với các vấn đề xã hội. Thậm chí còn có quyền tố cáo tố giác người khác đến cơ quan chức năng để được xem xét giải quyết. Tuy nhiên quyền tự do ngôn luận cũng bị giới hạn bởi các quyền tự do khác của công dân, pháp luật nghiêm cấm việc lợi dụng quyền tự do ngôn luận để xâm phạm bí mật Nhà nước, bí mật đời tư cá nhân, xâm phạm quyền nhân thân và quyền hình ảnh của công dân.

Việc đưa thông tin về tổ chức, cá nhân phải trung thực, đúng sự thật và được phép đưa tin theo quy định pháp luật. Việc đưa những thông tin hình ảnh thuộc về bí mật kinh doanh, bí mật đời tư cá nhân là hành vi vi phạm pháp luật. Nếu hành vi sử dụng thông tin hình ảnh của tổ chức, cá nhân nhằm xúc phạm danh dự nhân phẩm, uy tín của họ thì đây là hành vi bị cấm, người thực hiện hành vi sẽ bị xử phạt hành chính hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự.

Điều 21, Hiến pháp 2013 và Điều 32 Bộ luật dân sự 2015 cũng quy định rất cụ thể để bảo vệ quyền tự do dân chủ của công dân. Ngoài ra điều 8, của Luật an ninh mạng năm 2018 cũng quy định các hành vi bị cấm trên không gian mạng trong đó có hành vi đưa ra những thông tin bịa đặt, vu khống, sai sự thật nhằm xúc phạm danh dự nhân phẩm của người khác.

“Qua vụ việc trên có thể thấy rằng việc lợi dụng mạng xã hội của một số cá nhân, trong đó có Nguyễn Phương Hằng, Đặng Thị Hàn Ni... đã gây ra nhiều hệ lụy tiêu cực cho xã hội, ảnh hưởng đến môi trường mạng nên việc cơ quan điều tra vào cuộc xác minh làm rõ để xử lý là cần thiết và phù hợp với quy định của pháp luật.

Vụ việc cũng là bài học cho mọi người ứng xử có văn hoá và thượng tôn pháp luật. Khi bị người khác xúc phạm, vu khống trên không gian mạng thì hành vi hợp pháp là yêu cầu người đó phải gỡ bỏ thông tin, xin lỗi công khai và yêu cầu bồi thường thiệt hại (nếu có). Trong trường hợp không xin lỗi cải chính, không gỡ bỏ thông tin thì nạn nhân có quyền trình báo sự việc với cơ quan chức năng, có quyền tố cáo tố giác, yêu cầu cơ quan chức năng làm rõ xử lý theo quy định pháp luật.

Hành vi tự vệ ở đây có thể là giải thích, cảnh báo, ngăn chặn bằng các biện pháp kĩ thuật chứ không phải tự vệ bằng cách chửi lại, hoặc đưa những thông tin sai sự thật với họ để có tính chất trả thù... Nếu sử dụng một hành vi vi phạm pháp luật để đáp trả thì cả hai bên đều vi phạm pháp luật và đều bị xử lý. Bởi vậy có những vụ án hình sự mà người này trở thành người bị hại của người kia và hai bên đều trở thành bị can, bị cáo”, Luật sư Đặng Văn Cường khuyến cáo.