Nắng nóng khắc nghiệt đồng loạt tấn công các nền kinh tế lớn nhất thế giới

63% diện tích Liên minh Châu Âu và Vương quốc Anh - khu vực có diện tích gần tương đương với Ấn Độ - hiện đang được cảnh báo hạn hán

Tại tỉnh Tứ Xuyên (Trung Quốc), tất cả các nhà máy đã được lệnh đóng cửa trong 6 ngày để tiết kiệm điện; Những con tàu chở than và hóa chất đang phải vật lộn để thực hiện những chuyến đi như thường lệ dọc sông Rhine của Đức; Người dân sống ở bờ Tây nước Mỹ đã được yêu cầu sử dụng ít điện hơn khi nhiệt độ tăng cao… Đó là hệ quả của những đợt nắng nóng gay gắt diễn ra trên khắp các lục địa trong mùa hè này.

Các chuyên gia kinh tế tại Oxford Economics (Vương quốc Anh) cảnh báo sự chịu đựng của nhiều quốc gia sẽ phụ thuộc vào thời gian đợt nắng nóng và thiếu mưa kéo dài bao lâu; Nhiều nước đang chuẩn bị cho điều tồi tệ nhất.

Trên khắp thế giới, các con sông lớn có sự ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển của cả khu vực đồng thời ảnh hưởng đến sự tăng trưởng kinh tế toàn cầu như Dương Tử, Danube và Colorado đang khô cạn.

Hạn hán, mực nước thấp đã cản trở sự lưu thông của hàng hóa, làm rối loạn hệ thống tưới tiêu và khiến các nhà máy điện không đủ nước để duy trì hoạt động. Đồng thời, nắng nóng gay gắt đang cản trở mạng lưới giao thông, gây căng thẳng nguồn cung cấp điện và ảnh hưởng đến năng suất của công nhân lao động tại nhiều nơi trên thế giới.

Đáy sông Dương Tử lộ ra do hạn hán vào ngày 17/8 ở Trùng Khánh, Trung Quốc

Trung Quốc đang phải đối mặt với đợt nắng nóng gay gắt nhất trong vòng 6 thập kỷ qua với nhiệt độ lên tới 40 độ C ở hàng chục thành phố. Tại Mỹ, các khu vực tại bang California ghi nhận nhiệt độ cao tới 43 độ C trong tuần vừa qua. Còn ở xứ sở sương mù, đầu mùa hè này, nhiệt độ lần đầu tiên đo được đến 40 độ C.

Ông Bob Ward, Giám đốc chính sách và truyền thông tại Viện Nghiên cứu Grantham về Biến đổi khí hậu và môi trường của trường Kinh tế London (Vương quốc Anh), cho biết: “Chúng ta không ngạc nhiên trước những đợt nắng nóng kỷ lục kéo dài. Các chuyên gia khí tượng thủy văn đã dự báo chính xác xu hướng cực đoan của thời tiết sẽ thường xuyên và dữ dội hơn, xảy ra trên khắp toàn cầu".

Nền kinh tế toàn cầu đã chịu nhiều áp lực sau những căng thẳng của đại dịch COVID-19 hơn hai năm vừa qua. Châu Âu đứng trước nguy cơ suy thoái khi giá năng lượng tăng cao do xung đột Nga và Ukraine.

Lạm phát cao và các đợt tăng lãi suất mạnh mẽ của Cục Dự trữ Liên bang gây nguy hiểm cho tăng trưởng kinh tế ở Hoa Kỳ. Trung Quốc đang phải vật lộn với hậu quả của chính sách “không COVID-19” khắc nghiệt và cuộc khủng hoảng bất động sản.

Trong khi đó, thời tiết khắc nghiệt có thể làm trầm trọng thêm "những khó khăn hiện có" đối với các nền kinh tế lớn trên thế giới, ảnh hưởng đến chuỗi cung ứng toàn cầu - lý do chính khiến lạm phát khó hạ xuống, chuyên gia May của Oxford Economics cho biết.

Tỉnh Tứ Xuyên (Trung Quốc) - nơi các nhà máy đã ngừng sản xuất trong tuần này, là trung tâm của các nhà sản xuất chất bán dẫn và tấm pin mặt trời. Việc phân bổ năng lượng tiêu thụ tại đây đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến hoạt động sản xuất của các nhà máy thuộc một số công ty điện tử lớn nhất thế giới, bao gồm Foxconn, Intel và Apple.

Tứ Xuyên cũng là trung tâm của ngành khai thác lithium của Trung Quốc. Việc ngừng hoạt động có thể đẩy giá nguyên liệu thô, thành phần quan trọng trong ắc quy ô tô điện tăng lên. Thành phố lân cận Trùng Khánh, nằm ở ngã ba sông Dương Tử và Gia Lăng, cũng đã ra lệnh cho các nhà máy tạm ngừng hoạt động trong một tuần để tiết kiệm điện.

Do đó, các dự báo về nền kinh tế Trung Quốc trong năm nay đã bị tụt dốc. Nhiều nhà phân tích kinh tế đã cắt giảm dự báo tăng trưởng GDP năm 2022 xuống 2,8%, thấp hơn mục tiêu 5,5% của Chính phủ Trung Quốc; Còn Goldman Sachs - ngân hàng đầu tư đa quốc gia của Mỹ dự báo khả quan hơn khi cắt giảm xuống còn 3%.

Một sà lan đi qua những bãi đá và bãi cát lộ thiên trên sông Rhine (Bacharach, Đức) vào ngày 15/8

Trong khi đó, sông Rhine ở Đức đang bị thu hẹp dần và mực nước đã giảm xuống dưới mức giới hạn, cản trở sự lưu thông của tàu thuyền. Con sông này vốn là tuyến giao thương huyết mạch vận chuyển hóa chất, ngũ cốc cũng như hàng hóa (bao gồm cả than đá, khí đốt) khi Đức đang chạy đua để lấp đầy các cơ sở lưu trữ trước mùa đông. Việc tìm kiếm các hình thức vận chuyển thay thế rất khó khăn do thiếu lao động.

"Chỉ còn là vấn đề thời gian trước khi các nhà máy trong ngành hóa chất hoặc thép đóng cửa nếu dầu khoáng và vật liệu xây dựng không đến được nơi cần đến hoặc việc vận chuyển khối lượng lớn và hạng nặng không thực hiện được", ông Holger Lösch, Phó Giám đốc Liên đoàn các ngành công nghiệp Đức cho biết trong một tuyên bố mới đây.

Theo ông Carsten Brzeski, người đứng đầu toàn cầu về kinh tế vĩ mô của tập đoàn đa quốc gia ING, trụ sở chính tại Amsterdam (Hà Lan), mực nước thấp dọc theo sông Rhine đã khiến nền kinh tế Đức bị cắt giảm khoảng 0,3 điểm phần trăm so với năm 2018.

Nếu nguồn nước không được cải thiện, ông Brzeski ước tính có thể làm giảm GDP của Đức ít nhất 0,5 điểm phần trăm trong nửa cuối năm nay. Do vậy, Đức "sẽ cần một phép màu kinh tế" để tránh rơi vào tình trạng suy thoái trong những tháng tới.

Ở miền Tây nước Mỹ, một đợt hạn hán bất thường đang làm cạn kiệt các hồ chứa lớn nhất buộc Chính phủ liên bang phải thực hiện các biện pháp cắt nước bắt buộc. Hạn hán cũng phá hủy mùa màng của nông dân trong khu vực.

Hồ Mead chứa nước nhân tạo lớn nhất nước Mỹ, được hình thành bởi con đập Hoover trên sông Colorado đang cạn dần (Ảnh: CNN)

Theo khảo sát của Hiệp hội Nông nghiệp Hoa Kỳ, một công ty bảo hiểm và nhóm vận động hành lang đại diện cho lợi ích nông nghiệp của gần 3/4 nông dân Mỹ nói rằng hạn hán đang ảnh hưởng rất lớn đến mùa vụ của họ. Thiệt hại về cây trồng và thu nhập tăng cao đáng kể.

Cuộc khảo sát được thực hiện tại 15 tiểu bang từ ngày 8/6 đến 20/7 vừa qua tại các vùng hạn hán khắc nghiệt ở Texas, Bắc Dakota và California, khu vực chiếm gần một nửa giá trị sản xuất nông nghiệp của cả nước Mỹ.

Tại California (bang trồng nhiều cây ăn quả và lấy hạt), 50% nông dân cho biết họ phải chặt bỏ cây trồng nhiều năm do hạn hán.

Giám đốc chính sách và truyền thông tại Viện Nghiên cứu Grantham về Biến đổi khí hậu và môi trường của trường Kinh tế London, ông Ông Bob Ward nhận định: “Có những dấu hiệu cho thấy những đợt nắng nóng như thế sẽ dữ dội và thường xuyên hơn.

Nếu các quốc gia không có sự đầu tư đáng kể vào việc nâng cấp cơ sở hạ tầng thì chi phí sản xuất nông nghiệp sẽ tiếp tục tăng, tác động ngày càng lớn đến nền kinh tế. Điều này cũng ảnh hưởng nghiêm trọng đến ngành nông nghiệp và doanh thu của nông dân trong tương lai”.