Đừng để nghiện Internet trở thành “căn bệnh” khó chữa

Kỳ nghỉ hè là khoảng thời gian quý giá được các em mong chờ để vui chơi thoải mái và nghỉ ngơi sau những ngày tháng học hành miệt mài. Tuy nhiên, khi nghỉ hè, ở nhà trong lúc bố mẹ vẫn đi làm, trẻ có xu hướng sử dụng Internet nhiều hơn, đồng nghĩa với các em có thể gặp nhiều rủi ro trên môi trường mạng. Tọa đàm “SNET - online chuẩn, mùa hè vui" sẽ thảo luận và đưa ra các “bí kíp” giúp phụ huynh đồng hành với con an toàn trong mùa hè này.

Các diễn giả tham dự tọa đàm "SNET - online chuẩn, mùa hè vui"

Tham dự tọa đàm có các diễn giả: Bà Nguyễn Thị Nga - Phó Cục trưởng Cục Trẻ em, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội; Bà Nguyễn Phương Linh - Viện trưởng Viện Nghiên cứu Quản lý Phát triển bền vững (MSD); Anh Lê Xuân Đức - nhà sáng tạo nội dung kênh Bố con Sâu.

Trẻ em đang sử dụng internet quá mức

Theo số liệu khảo sát của UNICEF năm 2022, 87% trẻ em từ 12 - 17 tuổi sử dụng Internet ít nhất 1 lần/ngày; 74% các em sử dụng Internet tại trường học, thời lượng sử dụng Internet từ 5 - 7h ngày (UNICEF, 2022). Trong khi đó, các khuyến cáo trước đại dịch COVID-19 nêu rõ, trẻ chỉ nên sử dụng Internet từ 2-3 giờ/ngày.

Bà Nguyễn Thị Nga cho rằng: “Trẻ sử dụng Internet quá nhiều có thể dẫn đến tình trạng nghiện và trở thành “căn bệnh” khó chữa. Ngoài ra, khi lên mạng, bên cạnh lợi ích, các con rất dễ gặp rủi ro như xem hình ảnh, thông tin, nội dung độc hại, không phù hợp tâm sinh lý lứa tuổi, lộ bí mật đời sống riêng tư, bắt nạt trên mạng, bị lôi kéo, dụ dỗ, lừa gạt, vi phạm pháp luật...”.

Bà Nguyễn Thị Nga - Phó Cục trưởng Cục Trẻ em, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội chia sẻ tại tọa đàm

Đồng quan điểm về vấn đề này, bà Nguyễn Phương Linh, Viện trưởng Viện MSD nhấn mạnh thêm: “Trẻ em có quyền sử dụng Internet nhưng cân đối dung lượng sử dụng phù hợp để đảm bảo sức khỏe thể chất và tinh thần. Tối ưu hóa sự phát triển của các em là rất quan trọng. Chúng ta phải lưu tâm khi mùa hè, không phải đi học, ít sự quản lý của cha mẹ, trẻ có thể gia tăng thời lượng sử dụng Internet. Điều đó khiến trẻ em dễ gặp các bệnh về mắt, đặc biệt là cận thị, ít vận động, ít giao tiếp với bên ngoài

Chia sẻ “bí kíp” để kiểm soát thời gian sử dụng Internet với bé Sâu 8 tuổi, anh Đức cho biết ngoài thời gian dành cho học tập, bố con anh đã thoả thuận con có nửa tiếng mỗi ngày để xem các chương trình giải trí. Con sẽ được xem các chương trình này sau khi hoàn thành xong các nhiệm vụ học tập và công việc trong ngày.

“Cả nhà cùng tuân thủ các kỷ luật và nguyên tắc thì con cũng sẽ học được nề nếp sử dụng Internet phù hợp", bố Sâu - anh Lê Xuân Đức chia sẻ

Nhất trí với phương pháp của bố Sâu, bà Nga và bà Linh đều cho rằng trẻ em có quyền tham gia và cùng thảo luận, quyết định thời gian, dung lượng sử dụng Internet. Bố mẹ nên cùng con thảo luận về thời gian biểu sử dụng Internet của con và cùng nói chuyện, phân tích, tuân thủ lịch trình sử dụng Internet.

“Chính cha mẹ cũng cần tuân thủ các nguyên tắc này. Ví dụ, theo thỏa thuận thời gian ăn tối không ai sử dụng Internet thì bố mẹ cũng cần tuân thủ chứ không chỉ yêu cầu một chiều từ con cái. Trẻ con học bằng cách bắt chước nên rất cần bố mẹ làm gương cho con", Phó Cục trưởng Cục Trẻ em phân tích.

Tư duy, phân biệt đúng sai trên môi trường mạng

Thảo luận về một số rủi ro trẻ em hay gặp trên môi trường mạng, nhiều phụ huynh lo lắng nhất về các nội dung thông tin độc hại, thử thách nguy hiểm trên mạng, gây nguy hiểm, thậm chí ảnh hưởng thể chất tinh thần của trẻ.

Nói về vấn đề này bà Nguyễn Phương Linh nhận định: “Thường chúng ta nhìn những thử thách trên mạng đa phần là tiêu cực. Với nỗ lực của các cơ quan chức năng và các nền tảng, thực tế 90% thử thách đó là vô hại. Bên cạnh đó còn có các thử thách rất tích cực như: Bảo vệ môi trường, sống tích cực, vui vẻ…

Tuy nhiên, 10% thử thách nguy hiểm có thể còn xuất hiện, các bạn nhỏ chưa có kiến thức kỹ năng số, không có tư duy phản biện sẽ khó biết đâu là đúng, sai; Nội dung nào phù hợp hay nguy hiểm với bản thân mình, do vậy rất dễ bắt chước theo”.

Bà Nguyễn Phương Linh, Viện trưởng Viện MSD nhấn mạnh: “Trẻ em có quyền sử dụng Internet nhưng cân đối dung lượng sử dụng phù hợp để đảm bảo sức khỏe thể chất và tinh thần"

Bà Linh phân tích một số nguyên nhân trẻ có thể bắt chước hoặc tham gia các thử thách như vì sự tò mò, muốn trải nghiệm, áp lực cùng trang lứa, muốn nổi tiếng, tăng view, tăng like... mà chưa có sự cân nhắc suy nghĩ. Chính vì thế, việc trang bị cho trẻ em các kiến thức về tư duy phản biện rất quan trọng.

Viện trưởng MSD đưa ra lời khuyên, cha mẹ nên cho con xem các kênh phù hợp lứa tuổi, cùng con thảo luận các tình huống thử thách trên mạng xem có nên tham gia hay không. Từ đó, con sẽ tăng tư duy phản biện và phản xạ tình huống, suy nghĩ trước khi hành động.

“Hiện người dùng mạng cũng đã có tư duy phản biện tốt hơn và tích cực lên án, bài trừ các nhà sáng tạo nội dung có thông tin độc hại, không phù hợp hoặc thử thách nguy hiểm. Đây là điều rất tốt để chúng ta khuyến khích và giáo dục trẻ em có tư duy phản biện; Đồng thời khuyến khích các nhà sáng tạo nội dung đưa thông tin nhân văn, tích cực và có tính giáo dục trên mạng”, anh Đức cho biết.

Các diễn giả chia sẻ về an toàn trên môi trường mạng với trẻ em

Đồng thời, bố Sâu cũng lưu ý việc giáo dục cho thế hệ công dân số nhí cần theo hướng sáng tạo, vui nhộn, không giáo điều. Cha mẹ gần gũi với các bạn nhỏ sẽ mang tính giáo dục tốt hơn.

Để đồng hành và bảo vệ con an toàn trên môi trường mạng, bà Nga khẳng định, ngoài vai trò của gia đình và trẻ em, các cơ quan quản lý Nhà nước vẫn đang nỗ lực hết sức để đồng hành các gia đình bảo vệ trẻ em trước những nội dung xấu độc, giảm thiểu rủi ro cho con trẻ. Các doanh nghiệp được khuyến kích thành lập, hoạt động ở Việt Nam, tuy nhiên phải chấp hành pháp luật Việt Nam.

Về việc bảo vệ trẻ em, chúng ta có Luật Tiếp cận thông tin, Luật An ninh mạng, Luật Trẻ em… Chính phủ cũng đã ban hành một số nghị định, đặc biệt là các nghị định trong việc xử lý vi phạm hành chính đối với cơ quan, tổ chức trong việc bảo vệ trẻ em trên môi trường mạng.

Một trong những hoạt động được đẩy mạnh gần đây là cơ quan quản lý Nhà nước đã tăng cường thanh, kiểm tra nhằm loại bỏ triệt thông tin xấu, tiêu cực liên quan đến đời sống của trẻ em. Các nội dung xấu độc không phù hợp với trẻ sẽ từng bước được loại bỏ.