Đổi mới để hợp tác xã phi nông nghiệp phát triển

Dự hội nghị có các đồng chí: Đỗ Văn Chiến, Bí thư Trung ương Đảng, Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam; Hầu A Lềnh, Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc; Nguyễn Ngọc Bảo, Chủ tịch Liên minh Hợp tác xã Việt Nam cùng đại diện lãnh đạo các Bộ, ban, ngành Trung ương.

Hợp tác xã lĩnh vực phi nông nghiệp có bước phát triển mạnh

Sau khi Nghị quyết số 13-NQ/TW được ban hành, Quốc hội, Chính phủ, các cấp, các ngành đã thể chế hóa nội dung Nghị quyết, từng bước xác lập môi trường thể chế và tâm lý xã hội thuận lợi cho kinh tế tập thể (KTTT), hợp tác xã (HTX) trong lĩnh vực phi nông nghiệp phát triển. Nội dung của Nghị quyết đã được thể chế hóa trong Luật HTX 2003, Luật HTX 2012 và các văn bản hướng dẫn thi hành luật có phạm vi điều chỉnh và đối tượng áp dụng là HTX, liên hiệp HTX lĩnh vực phi nông nghiệp.

Theo báo cáo của Liên minh Hợp tác xã Việt Nam, trong 20 năm qua, kinh tế tập thể hợp tác xã lĩnh vực phi nông nghiệp phát triển cả về số lượng, chất lượng, quy mô và hiệu quả hoạt động, vượt qua những yếu kém kéo dài trước đây. Các loại hình HTX lĩnh vực phi nông nghiệp phát triển, trong đó lĩnh vực vận tải và thương mại, dịch vụ tăng mạnh; Tổ chức sản xuất, kinh doanh chủ yếu tập trung, đa dạng ngành nghề, quản trị linh hoạt và từng bước hiện đại.

Toàn cảnh Hội nghị trực tuyến toàn quốc tổng kết 20 năm thực hiện Nghị quyết số 13-NQ/TW và tổng kết 10 năm thi hành Luật Hợp tác xã năm 2012 trong lĩnh vực phi nông nghiệp

Số lượng HTX, liên hiệp HTX quy mô vừa và lớn tham gia xuất khẩu hàng hóa, ứng dụng công nghệ cao vào sản xuất, kinh doanh gắn với chuỗi giá trị, sản phẩm OCOP ngày càng tăng, thích ứng an toàn, linh hoạt với điều kiện dịch COVID-19. Kinh tế tập thể hợp tác xã đã mang lại hiệu quả thiết thực cho thành viên, đóng góp vào tăng trưởng kinh tế, ổn định chính trị cơ sở, xây dựng nông thôn mới, giảm nghèo bền vững; Phát triển nguồn nhân lực có tay nghề và chất lượng cao; Khuyến khích khởi nghiệp sáng tạo đối với lao động trẻ; Giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc; nâng cao nhận thức của xã hội về HTX kiểu mới.

Giai đoạn 2002 -2021, cả nước thành lập mới 20.234 HTX, bình quân 1.012 HTX/năm. Cơ cấu các HTX thay đổi theo hướng tích cực, giao thông vận tải và thương mại dịch vụ tăng cao. Đến cuối năm 2021, cả nước có 9.316 HTX (chiếm 34,7% tổng số HTX cả nước), có 16 Liên hiệp HTX, 44.226 tổ hơp tác (THT), thu hút gần 3 triệu thành viên, vốn điều lệ, giá trị tổng tài sản, doanh thu, tiền lãi đều tăng từ 5,9 - 15 lần so với năm 2002.

Ông Võ Thành Thống, Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư khẳng định, hợp tác xã phi nông nghiệp có vai trò quan trọng trong thúc đẩy kinh tế, xã hội. Dù dịch COVID-19 diễn biến phức tạp nhưng HTX phi nông nghiệp có rất nhiều dư địa để phát triển. Chính vì vậy, cần tạo khung khổ pháp lý phù hợp để mô hình này phát triển.

Số lượng HTX, Liên hiệp HTX quy mô vừa và lớn, tham gia xuất khẩu hàng hóa, ứng dụng công nghệ cao vào sản xuất, kinh doanh gắn với chuỗi giá trị, sản phẩm OCOP ngày càng tăng, thích ứng an toàn, linh hoạt với điều kiện dịch COVID-19, mang lại hiệu quả thiết thực cho thành viên, đóng góp vào tăng trưởng kinh tế, ổn định chính trị cơ sở, xây dựng nông thôn mới, giảm nghèo bền vững, phát triển nguồn nhân lực có tay nghề và chất lượng cao, khuyến khích khởi nghiệp sáng tạo đối với lao động trẻ, giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc, nâng cao nhận thức của xã hội về HTX kiểu mới.

Tiếp tục nâng cao hiệu quả của các thành viên

Đồng chí Nguyễn Mạnh Cường, Phó Chủ tịch Liên minh Hợp tác xã Việt Nam cho biết, Luật HTX có những tác động đến phát triển KTTT, HTX như thành lập, đăng ký HTX, liên hiệp HTX; Phát triển thành viên và tổ chức cung ứng dịch vụ cho thành viên; Năng lực tổ chức quản lý, điều hành; Tài sản, tài chính và hiệu quả hoạt động.

Về hiệu quả hoạt động có khoảng 55-80% số HTX phi nông nghiệp hoạt động hiệu quả, doanh thu của các HTX ước đạt 74.669 tỉ đồng (tăng 16.173 tỉ đồng so với năm 2013), bình quân doanh thu đạt 8 tỉ đồng/HTX, tỉ lệ doanh thu cung ứng, tiêu thụ sản phẩm, dịch vụ, việc làm cho thành viên chiếm trên 80%; Lãi bình quân của một HTX tăng 61,7% so với năm 2013; Giai đoạn 2013-2021 tốc độ tăng thu nhập bình quân hàng năm của một lao động đạt 6,41%; Cung ứng dịch vụ cho thành viên với chi phí đầu vào giảm khoảng 20-25%, giá bán sản phẩm tăng từ 10-15%.

Kinh tế tập thể hợp tác xã đã mang lại hiệu quả thiết thực cho thành viên, đóng góp vào tăng trưởng kinh tế

Tuy nhiên hoạt động của khu vực HTX lĩnh vực phi nông nghiệp còn nhiều bất cập. Đặc biệt hiện nay, khí hậu biến đổi khó lường, dịch COVID-19 diễn biến phức tạp đã tác động trực tiếp đến quá trình hoạt động của các HTX, nhiều HTX bị thu hẹp đầu ra hoặc phải tạm dừng sản xuất. Bên cạnh đó vấn đề chuyển đổi số, ứng dụng công nghệ thông tin ngày càng được đẩy mạnh, đòi hỏi các HTX phải không ngừng nâng cao năng lực sản xuất để tiếp cận thị trường...

Việc đổi mới chính sách để khu vực HTX phi nông nghiệp phát triển càng cấp bách. Việc đổi mới này cần xuất phát từ thực tiễn triển khai chính sách và từ nhu cầu phát triển của các HTX.

Phát biểu chỉ đạo tại hội nghị, đồng chí Đỗ Văn Chiến, Bí thư Trung ương Đảng, Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam nhấn mạnh, KTTT và HTX là thành phần quan trọng trong quá trình phát triển kinh tế xã hội của đất nước. Đồng thời, đồng chí Đỗ Văn Chiến đánh giá cao kết quả đạt được trong 20 năm triển khai thực hiện Nghị quyết số 13-NQ/TW về tiếp tục đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể, góp phần quan trọng trong phát triển kinh tế xã hội…

Về nhiệm vụ trong thời gian tới, đồng chí Đỗ Văn Chiến đề nghị các ngành, địa phương tiếp tục xác định vai trò quan trọng của khu vực KTTT trong quá trình phát triển kinh tế xã hội của đất nước; Đồng thời, tiếp tục thống nhất nhận thức về quan điểm phát triển KTTT phải theo đúng bản chất là tương trợ lẫn nhau, đáp ứng nhu cầu chung của các thành viên, phục vụ thành viên là chính và tách bạch với mô hình doanh nghiệp. Tiếp tục nghiên cứu sửa đổi, bổ sung các văn bản thi hành Luật HTX 2012.

Cùng với đó, cần thực hiện hiệu quả các chính sách hỗ trợ, ưu đãi hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã lĩnh vực phi nông nghiệp. Huy động nguồn lực trong nước và quốc tế để hỗ trợ phát triển kinh tế tập thể, hợp tác xã; Đảm bảo phân bổ hợp lý, sử dụng hiệu quả các nguồn lực cho công tác tổ chức thi hành Luật Hợp tác xã. Đặc biệt, hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã, tổ hợp tác phải giữ vai trò nòng cốt và thúc đẩy phát triển kinh tế tập thể, hợp tác xã, làm cầu nối giữa Đảng, Nhà nước với thành phần kinh tế tập thể, góp phần vào sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.