Công ty Cơ khí Hà Nội (HAMECO) lao đao vì khoản bồi thường hơn 90 tỷ đồng

Khoản bồi thường hơn 90 tỷ đồng

Theo tìm hiểu của phóng viên, năm 1955, Nhà nước quyết tâm phát triển ngành công nghiệp cơ khí, chế tạo máy bằng việc thành lập Nhà máy Cơ khí trung quy mô tại Hà Nội (nay đổi tên thành Công ty TNHH MTV Cơ khí Hà Nội - HAMECO, là doanh nghiệp 100% vốn Nhà nước thuộc Tổng công ty Máy và Thiết bị công nghiệp - Bộ Công thương).

Kể từ đó, HAMECO thực hiện nhiệm vụ chính trị, kinh tế là “cánh chim đầu đàn” phát triển công nghiệp cơ khí, chế tạo máy của Việt Nam.

Quá trình hoạt động, HAMECO đã có nhiều đóng góp lớn về kỹ thuật sản xuất vũ khí cho quân đội trong công cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, đế quốc Mỹ. Năm 1962, nhiều cá nhân được tặng thưởng Huân chương và phong tặng Anh hùng Lao động.

Theo Quyết định 2774 ngày 5/11/1955 về việc thành lập Nhà máy Cơ khí trung quy mô, Chính phủ đã bàn giao cho HAMECO đất để xây dựng nhà máy tại phường Thượng Đình, Thanh Xuân, Hà Nội.

Tuy nhiên, nhiều năm trở lại đây, HAMECO đối diện với khiếu nại, khởi kiện của ông Cao Đắc Chiêu (trú tại phường Thượng Đình, quận Thanh Xuân, Hà Nội) khi cho rằng hơn 1.900m2 đất ở mà Chính phủ nhận bàn giao từ gia đình ông và hiện đang do HAMECO quản lý.

Khu dân cư cơ khí Hà Nội

Theo hồ sơ vụ việc, thửa đất số 586 tờ bản đồ số 3, tổng diện tích là 5 sào, 4 thước, tương đương 1.903m2 tại thôn Thượng Đình, xã Khương Đình, huyện Thanh Trì (nay là phường Thượng Đình, Thanh Xuân, Hà Nội) do ông Cao Đắc Lãng quản lý, sử dụng thửa đất. Sau khi ông Lãng và con trai trưởng là ông Cao Đắc Mưu mất, phần đất này đã giao lại cho ông Cao Đức Chiêu (là cháu đích tôn) quản lý sử dụng.

Năm 1955, khi Chính phủ có chủ trương xây dựng nhà máy trung quy mô ở thôn Thượng Đình, gia đình họ Cao đã chuyển nhượng thửa đất trên cho Chính phủ theo “GIAY NHUONG DAT CHO CHINH PHU” ngày 23/12/1955. Trong đó, có nội dung tự nguyện được nhận đền bù: Hoa màu (7.000 đồng) và số đất ruộng tương đương.

Theo nhận định của TAND TP Hà Nội, tại thời điểm 1957 cho đến nay, HAMECO tiếp nhận đất, giải quyết việc đền bù cho ông Chiêu. Theo đó, toàn bộ hồ sơ, bảng kê, sổ theo dõi của công ty thể hiện công ty thực hiện đề bù cho các hộ dân, trong đó có phần bồi thường còn lại đối với gia đình ông Lãng.

Mặt khác, TAND TP Hà Nội cũng cho rằng, có căn cứ xác định thửa đất số 586 tờ bản đồ số 3 là đất thổ cư của gia đình họ Cao vì biên lai thu thuế năm 1946 có ghi "thuế thổ" mà không phải "thuế điền". Do đó, cơ quan tòa án cho rằng cần căn cứ vào kết quả định giá của Hội đồng định giá đối với giá trị quyền sử dụng đất theo giá thực tế tại địa phương là 70.000.000 đồng/m2 để làm căn cứ tính tiền bồi thường.

Kết quả, TAND TP Hà Nội chấp thuận yêu cầu của ông Cao Đắc Chiêu số tiền đền bù hoa màu được xác định tại giấy nhượng đất cho Chính phủ năm 1955 là 7.000 đồng quy đổi ra giá trị hiện tại theo phương pháp quy ra thóc và nhân với giá thóc 8.600 đồng/kg trên thị trường hiện nay là phù hợp với quy định tại Điều 48, Điều 49 Luật Đất đai năm 1987.

Vì vậy, tại bản án phúc thẩm, TAND TP Hà Nội tuyên buộc HAMECO phải trả cho ông Cao Đắc Chiêu số tiền giá trị quyền sử dụng đất là hơn 90 tỷ đồng và hơn 267 triệu đồng tiền đền bù hoa màu trên đất.

Nhiều vấn đề cần làm rõ trong vụ án

Sau khi bản án được tuyên, cho rằng phán quyết chưa thật sự hợp lý hợp tình của tòa án nên ngày 23/6/2022, HAMECO đã có đơn gửi tòa cấp cao đề nghị xem xét thủ tục giám đốc thẩm.

Công ty Cơ khí Hà Nội

Trong đơn gửi Chánh án TAND cấp cao tại Hà Nội, HAMECO cho biết, năm 2012, theo đơn kiến nghị của ông Chiêu, UBND TP Hà Nội đã ban hành Quyết định số 4396/QĐ-UBND ngày 3/10/2012 giải quyết yêu cầu đòi đền bù của ông Chiêu đối với công ty.

Theo đó, UBND TP Hà Nội kết luận yêu cầu đền bù của ông Chiêu là không có cơ sở do giấy nhượng đất của một số người họ Cao lập chỉ là bản phô tô, không đề ngày, tháng, năm, không có chữ ký và dấu của cơ quan Nhà nước nên không có giá trị pháp lý.

Sau đó, tại nội dung Công văn số 5933/UBND-TNMT ngày 11/8/2014 về việc trả lời khiếu nại của ông Chiêu đối với Quyết định 4396, UBND TP Hà Nội tiếp tục khẳng định yêu cầu đòi đền bù của ông Chiêu đã được giải quyết tại Quyết định 4396. Do đó, UBND TP Hà Nội quyết định chấm dứt việc tiếp nhận, xem xét giải quyết đơn của ông Chiêu.

Theo HAMECO, đơn vị này nhận bàn giao đất để xây dựng khu tập thể cho cán bộ, công nhân viên từ Chính phủ. Đến năm 2000, toàn bộ diện tích nhà ở này đã bàn giao lại cho UBND TP Hà Nội quản lý theo quy định pháp luật tại Nghị định số 61/CP ngày 5/7/1994 và Thông tư số 01 của Chính phủ. Tuy nhiên, sau khi ông Chiêu khởi kiện về việc “đòi tiền hoa màu và đền bù đất”, việc tòa án phán quyết HAMECO phải bồi thường cho nguyên đơn số tiền hơn 90 tỷ đồng là chưa hợp lý.

"Việc nhượng đất là nhượng cho Chính phủ, HAMECO chỉ là đơn vị được Nhà nước giao quyền sử dụng đất để xây dựng nhà máy sản xuất kinh doanh và đến năm 2000, toàn bộ diện tích đất trên thửa đất đã chuyển cho UBND TP Hà Nội quản lý", đại diện HAMECO nhận định.

Cũng theo đại diện HAMECO, thửa đất xây dựng khu tập thể của công ty do Sở Địa chính nhà đất Hà Nội quản lý, UBND TP Hà Nội là cơ quan quản lý đất đai và người trực tiếp sử dụng đất hiện nay là các hộ dân đã mua nhà theo Nghị định 61 của Chính phủ. Do đó, nếu có yêu cầu đền bù thì những chủ thể quản lý sử dụng đất này mới là chủ thể bị khởi kiện, không phải công ty.

Với những lý lẽ trên và trước nguy cơ bị thất thoát tài sản Nhà nước với giá trị lớn, ảnh hưởng nghiêm trọng đến hoạt động sản xuất kinh doanh và đời sống của gần 500 cán bộ viên chức, người lao động, HAMECO đã làm đơn giám đốc thẩm đối với bản án phúc thẩm số 140/2022/DS-PT ngày 16/5/2022 của TAND TP Hà Nội đề nghị tuyên huỷ các bản án sơ thẩm và phúc thẩm trước đó với tinh thần công khai, khách quan và minh bạch.

Chúng tôi sẽ tiếp tục thông tin!