Chuyên gia: Doanh nghiệp bị tổn thương rất nặng nề do dịch Covid-19

Doanh nghiệp nội địa bị tổn thương rất nặng nề

Theo số liệu của Tổng cục Thống kê (Bộ Kế hoạch và Đầu tư), tăng trưởng kinh tế (GDP) quý III/2021 ước tính giảm 6,17% so với cùng kỳ năm ngoái, là mức giảm sâu nhất kể từ khi Việt Nam tính và công bố GDP quý đến nay. Tính chung, GDP 9 tháng chỉ tăng 1,42% so với cùng kỳ năm trước.

Nhận định về kết quả tăng trưởng 9 tháng năm nay, TS. Nguyễn Đức Thành - Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu kinh tế và chiến lược Việt Nam cho rằng, nền kinh tế Việt Nam lỡ nhịp tăng trưởng, nguyên nhân là do chậm trong chiến lược tiêm vắc xin.

Theo ông Thành, nếu như trong giai đoạn 2020, Việt Nam đang có lợi thế là chưa có nhiều người dương tính và chúng ta chuẩn bị được vắc xin tốt thì sẽ hạn chế được những tác động của dịch.

"Hiện nay, các nước đang đi vào quỹ đạo tương đối ổn định mở cửa lại nền kinh tế khi đã có độ phủ vắc xin thì Việt Nam vẫn còn khó khăn", ông Thành nhìn nhận.

Cũng theo ông Thành, sự bùng phát dịch lặp lại trong năm đã làm nền kinh tế bị đình trệ, đứt gãy chuỗi cung ứng, xáo trộn thị trường lao động, doanh nghiệp nội địa bị tổn thương rất nặng nề.

Cùng đó, các động thái địa chính trị và diễn biến kinh tế thế giới có thể tăng rủi ro cho yếu tố đầu vào của doanh nghiệp như giá nguyên liệu,... Điều này sẽ gây ảnh hưởng khi mở cửa nền kinh tế, tạo độ trễ đối với sự hồi phục kinh tế.

“Kết quả tăng trưởng của 9 tháng năm 2021 chưa thực sự phản ánh hết những khó khăn của nền kinh tế, đặc biệt là đối với khu vực phi chính thức. Sức đề kháng của doanh nghiệp đang suy giảm nghiêm trọng, đặc biệt là tại khu vực phía Nam”, ông Thành đánh giá.

TS. Nguyễn Đức Thành - Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu kinh tế và chiến lược Việt Nam

Ông Thành cũng cho rằng, triển vọng tăng trưởng kinh tế phụ thuộc lớn vào tốc độ và quy mô tiêm vắc xin; hiệu quả của các biện pháp phòng chống dịch bệnh; hiệu quả thực chất của các gói hỗ trợ, thúc đẩy tăng trưởng.

Mặt khác, dù lạm phát chưa trở thành một mối đe dọa vĩ mô nhưng ổn định vĩ mô trở nên dễ tổn thương trong giai đoạn tới, khi ẩn số về khu vực doanh nghiệp còn mờ mịt; nợ xấu tiếp tục tích lũy và có thể tăng mạnh khi vượt ngưỡng chịu đựng của doanh nghiệp.

Do vậy, theo ông Thành chúng ta cần chuẩn bị các tình huống cực đoan để chủ động đối phó, tránh rối loạn và bất nhất như thời gian qua.

GDP Việt Nam 2021 có thể đạt 0,2-1,8%

Trong bối cảnh trên, ông Thành đã đưa ra hai kịch bản dự báo đối với tăng trưởng kinh tế của Việt Nam năm 2021.

Theo đó, ở kịch bản cao, khi cả nước thống nhất được các biện pháp thích ứng với dịch bệnh và đảm bảo sản xuất lưu thông hoàng hóa, không bị đứt gãy từ quý IV năm nay, các hoạt động sản xuất tiêu dùng được phục hồi, tiêm chủng được mở rộng ra các tỉnh trong những tháng cuối năm… thì tăng trưởng GDP có thể đạt dưới 2%, khoảng 1,8%.

Ở kịch bản thấp, khi chính sách chưa có sự đồng bộ ở các địa phương, Trung ương và bệnh dịch tái phát ở một số địa phương làm cho việc lưu thông khó khăn làm cho doanh nghiệp khó có kế hoạch sản xuất, các đơn hàng tiếp tục rời khỏi Việt Nam do đứt gãy cung ứng, thiếu hụt lao động, cùng với đó là chi phí tăng cao đầu vào... thì tăng trưởng GDP có thể chỉ ở mức 0,2%.

Theo ông Thành, dù không ở mức tăng trưởng âm, nhưng đây là mức rất thấp và theo thời gian, thông qua các diễn biến kinh tế, chống dịch, chúng ta sẽ nhìn thấy kịch bản nghiêng về bên nào.

Trước những vấn đề trên, ông Thành đã đưa một số lưu ý về chính sách thúc đẩy quá trình hồi phục kinh tế trong quý cuối cùng của năm 2021.

Trong đó, ông Thành cho rằng, Nhà nước cần đặt ưu tiên đẩy nhanh tiến độ và quy mô tiêm chủng về các địa phương; khai thông đi lại và lưu thông hàng hóa; thực hiện các gói tài khóa tập trung vào củng cố hạ tầng, trang thiết bị y tế, y bác sĩ, đồng thời hỗ trợ người lao động mất việc đặc biệt trong khu vực phi chính thức.

Đặc biệt, vị chuyên gia cho rằng cần yêu cầu lãnh đạo tỉnh thực hiện đầy đủ nghĩa cụ tiếp nhận người lao động trở lại địa phương trên toàn quốc. Việc tiếp nhận trở lại địa phương là nghĩa vụ mà Việt Nam thực hiện rất tốt.

Với các chính sách tiền tệ, có thể đáp ứng nhu cầu tín dụng của nền kinh tế nhưng cần có biện pháp kiểm soát tăng trưởng cung tiền quanh mức 10%, đi kèm các biện pháp kiểm soát rủi ro ở mức vừa phải.

Cuối cùng, các lãnh đạo cần nhất quán trong các phát ngôn về điều hành kinh tế, kiên định với các nguyên tắc kinh tế thị trường đã được xác lập.

"Việc huy động nguồn lực xã hội cần thống nhất thực hiện thông qua công cụ lãi suất và các cơ chế đã có trên thị trường tài chính, mà đối tượng điều hành duy nhất là tiền đồng Việt Nam", ông Thành cho biết.