Bangkok hồi sinh kênh rạch để khắc phục tình trạng kẹt xe

Hồi sinh những con kênh

Những chiếc thuyền máy là phương tiện vận chuyển khoảng 30.000 người trong số hơn 8 triệu cư dân thành phố Bangkok mỗi ngày. Nó chạy dọc trong hệ thống kênh rạch tại thủ đô của Thái Lan.

“Nó rẻ và nhanh chóng. Nếu đi taxi hoặc xe buýt, tôi phải thức dậy sớm hơn một giờ và phải trả thêm tiền”, cô Nuttanakul tâm sự.

Tuy nhiên, cô gái nói thêm: “Nhược điểm duy nhất là con kênh có mùi. Có lần, tôi đã phải mua váy mới để đến chỗ làm thay khi bị chiếc thuyền máy khác làm bắn nước vào. Tuy nhiên, tôi vẫn thích di chuyển bằng phương tiện này vì chỗ làm việc của tôi gần với một con kênh”.

Được xây dựng trên vùng ngập lũ của sông Chao Phraya, Bangkok từng được mệnh danh là Venice của phương Đông với mạng lưới kênh rạch chằng chịt.

Người dân xếp hàng tại một bến tàu ở Bangkok (Ảnh: AFP)

Hệ thống mạng lưới kênh rạch và sông kéo dài hàng trăm ki-lô-mét này không những kết nối nhà cửa, đền thờ và không gian công cộng mà còn đóng vai trò là hành lang vận chuyển hàng hóa và con người, đồng thời là trung tâm thương mại với rất nhiều chợ nổi.

Từ đầu thế kỷ XX, nhiều con kênh đã bị lấp cho mục đích làm đường. Những con kênh khác bị tắc nghẽn vì rác và nước thải.

Giờ đây, thủ đô Bangkok đang lên kế hoạch khôi phục một số con kênh và đưa phà điện vào sử dụng nhằm giảm kẹt xe, cũng như tạo ra một thành phố đáng sống với mạng lưới giao thông thân thiện môi trường và ít ô nhiễm hơn.

Với các tuyến đường bộ thường xuyên ùn tắc, thủ đô của Thái Lan đang trở thành một trong những nơi tắc nghẽn giao thông nhất thế giới.

“Người dân ở Bangkok coi kênh rạch là chướng mắt nhưng chúng tôi muốn chúng được coi như một tài sản, là giải pháp di chuyển thay thế. Đặc biệt, khi mọi người lo ngại về việc sử dụng phương tiện giao thông công cộng trong thời kỳ dịch bệnh Covid-19 thì giao thông đường sông và kênh rạch có thể là một giải pháp thay thế dễ chịu cho các phương tiện đường bộ nếu nó trở nên thuận tiện hơn”, bà Niramon Serisakul, Giám đốc Trung tâm Thiết kế và Phát triển đô thị (UddC), đơn vị tư vấn cho Cơ quan Quản lý đô thị Bangkok (BMA) về cải thiện giao thông chia sẻ.

Chìa khóa giải quyết nhiều vấn đề

Từ Rome đến Tokyo, những thành phố lâu đời nhất trên thế giới được xây dựng quanh các con sông, bên cạnh việc cung cấp nước sinh hoạt cho người dân còn được coi là chìa khóa cho hoạt động thương mại, giao thông, văn hóa và an ninh…

Tuy nhiên, khi giao thông đường bộ và đường không trở nên phổ biến và dân số mở rộng, các con sông và tuyến đường thủy phần lớn bị nhà hoạch định chính sách và người dân bỏ quên. Chúng trở nên ô nhiễm nghiêm trọng do nước thải sinh hoạt và chất thải công nghiệp.

Không chỉ riêng Bangkok, trong những năm gần đây, các thành phố từ Chicago đến Seoul đã hồi sinh các khu vực ven sông vì lợi ích kinh tế và môi trường. Thậm chí, chính quyền còn trao cho một số sông và hồ các quyền hợp pháp như con người để bảo vệ chúng tốt hơn.

Những chiếc thuyền máy là phương tiện vận chuyển khoảng 30.000 người mỗi ngày tại Bangkok (Ảnh: AFP)

Khi tác động của biến đổi khí hậu ngày càng nghiêm trọng, các nhà quy hoạch quan tâm đến việc khai thác tác dụng làm mát của các con sông để chống lại hiệu ứng đảo nhiệt đô thị và tác dụng của chúng trong việc chống ngập lụt.

Chủ nhiệm chương trình thiết kế và quy hoạch tại Đại học Công nghệ Vua Mongkok, Kanjanee Budthimedhee cho biết: “Nếu hồi sinh mạng lưới kênh, chúng ta có thể giải quyết ô nhiễm, tắc nghẽn giao thông và các vấn đề môi trường khác với chi phí khá rẻ”.

Theo Ngân hàng Thế giới, Bangkok được dự báo là một trong những khu vực đô thị bị ảnh hưởng nặng nề nhất bởi nhiệt độ ấm lên của trái đất với gần 40% diện tích thành phố được cho là sẽ bị ngập vào năm 2030.

Theo các chuyên gia khí hậu, thủ đô của Thái Lan đang bị chìm khoảng 2cm mỗi năm và ngập lụt ở nhiều khu vực thuộc Bangkok đã trở thành hiện tượng phổ biến mỗi khi mùa mưa tới.

Theo bà Niramon, trận lụt tàn phá năm 2011 khiến hơn 500 người thiệt mạng ở Bangkok, là một sự nhắc nhở về mối đe dọa đối với thành phố.

“Trận lụt năm 2011 càng làm rõ tầm quan trọng của hệ thống kênh rạch trong việc giảm thiểu lũ lụt và thoát nước. Kế hoạch nâng cấp chúng là một phần của mục tiêu lớn hơn nhằm cải thiện giao thông, môi trường và chất lượng cuộc sống, từ đó giúp củng cố nền kinh tế”, bà Niramon nhấn mạnh.

Theo thống kê, đường sá chiếm 7% diện tích Bangkok, trong khi diện tích mặt nước chiếm 8%. Tuy nhiên, trong số 1.200 kênh rạch, người dân mới chỉ tiếp cận được 1/4, tương đương khoảng 70km được sử dụng hiện nay.

UddC ước tính rằng bằng cách nâng cấp và kết nối 28 kênh rạch, mạng lưới đường thủy có thể mở rộng lên 700km, tiếp cận các khu dân cư và thương mại chính của thành phố cũng như tích hợp tốt hơn với các tuyến tàu điện ngầm và xe buýt đang mở rộng.

“Mục tiêu cuối cùng là khuyến khích nhiều người sử dụng phương tiện giao thông công cộng hơn và giảm phương tiện cá nhân trên đường. Các kênh đào sẽ là chìa khóa cho kế hoạch này”, ông Pongsakorn Kwanmuang, phát ngôn viên của BMA cho biết.

Ông nói thêm: “Các con kênh là một phần bản sắc độc đáo của Bangkok. Sự hồi sinh của chúng cũng mang lại nhiều không gian giải trí và công cộng hơn cho người dân, đồng thời giúp hồi sinh những cộng đồng dân cư có truyền thống sinh sống dọc các kênh rạch”.