Tưởng nhớ nhà báo Nguyễn Trung Đông - tác giả kịch bản sân khấu "Đồng tiền Vạn Lịch"

Nhà báo xông xáo máu lửa với từng trang viết

Những ngày bố ốm nặng, họa sĩ Nguyễn Thu Thủy - tác giả Con đường gốm sứ ven sông Hồng đã đọc lại những cuốn sách của cha để chia sẻ cùng ông những kỷ niệm về các nhân vật cùng những nét đẹp văn hóa, phong tục tập quán của các nhân vật trong tác phẩm.

Những trang viết của nhà báo , tác giả kịch bản sân khấu Nguyễn Trung Đông luôn ấm áp và lôi cuốn bởi chan chứa trong đó tình yêu cuộc sống, con người khắp mọi miền Tổ quốc.

Nhà báo Nguyễn Trung Đông

Tốt nghiệp khoa Văn Đại học Tổng hợp năm 1967, Nguyễn Trung Đông về báo Nhân Dân và làm 44 năm cho đến khi nghỉ hưu năm 2011. Dũng cảm xông xáo, nhà báo chiến trường Trung Đông đã từng có mặt ở tuyến lửa khu 4: Nghệ An, Thanh Hóa, Quảng Bình, Vĩnh Linh những năm trước giải phóng; Đã từng có mặt ở Lào Cai, Cao Bằng, Lạng Sơn trong những ngày chiến tranh biên giới ác liệt năm 1979.

Chia sẻ về cha, họa sĩ Nguyễn Thu Thủy nghẹn ngào: “Bố mình kể có lần đã suýt chết khi bám theo đoàn xe chở xăng vào chiến trường biên giới. Nhiều người bạn khoa Văn của Bố đã hy sinh trong trận chiến Tết Mậu Thân 1968”.

Nhà báo Trung Đông đã từng là phóng viên thường trú Nghệ An những năm chiến tranh khốc liệt 1970 - 1972. Có lần ở Nghệ An, ông đạp xe cả trăm cây số đến Đô Lương vì nghe tin ở đó bắn hạ được máy bay Mỹ và có tù binh phi công mà ông muốn phỏng vấn. Đoàn Hà Nội vào bổ sung lực lượng khi đó có nhà báo Phạm Thanh vẫn còn nhớ kể lại đã gặp nhà báo Trung Đông đạp xe về bê bết bùn khắp người và xe.

Vốn sống thực tế phong phú ở nhiều vùng miền, những trải nghiệm chiến tranh ác liệt, đối diện với cái chết trong gang tấc, cảm nhận nỗi đau mất mát đến quặn lòng của nhân dân và bạn bè đồng nghiệp… những năm tháng viết báo gắn bó với từng nhịp thở cuộc sống và chiến đấu của dân tộc đã giúp nhà báo Trung Đông trở thành một cây viết xuất sắc những năm 1970 - 1980.

Tác giả kịch bản sân khấu với những tác phẩm để đời

Tình cảm ấp ủ và mong muốn nung nấu sáng tạo nên những tác phẩm sân khấu phác họa lại chân dung dân tộc trong những cuộc chiến mà ông từng lăn lộn ghi chép.

“Tuổi thơ của ba chị em mình gắn bó với những buổi tối đến nhà hát xem bố và đạo diễn dựng vở. Đó là cả một thế giới lung linh đặc biệt với ánh đèn sân khấu, các khung cảnh trang trí thay đổi sau mỗi màn diễn, giọng các diễn viên hội thoại các câu văn do bố mình viết, cả các ca từ trong các làn điệu cải lương và chèo do ông sáng tác” - nữ họa sĩ Nguyễn Thu Thủy nghẹn ngào kể lại.

Nhà báo Nguyễn Trung Đông và anh trai là nhà văn Hồ Phương

Vở cải lương "Dòng suối trắng" kể về mối tình oan nghiệt của một đôi trai gái người H’Mông trong bối cảnh cuộc chiến tranh biên giới năm 1979 do Đoàn cải lương Kim Phụng dàn dựng, NSND Ngọc Dư đạo diễn, đoạt giải Vàng Hội diễn sân khấu chuyên nghiệp toàn quốc năm 1980.

Vở diễn này vào thời điểm đó gây tiếng vang trong làng sân khấu khi được nhiều đoàn cải lương trong nước dựng lại với hơn một nghìn đêm diễn, mỗi đêm diễn tại rạp có từ 500 đến 600 khán giả, còn các đêm lưu diễn ngoài trời ở các sân bóng lên đến hàng nghìn người.

Họa sĩ Nguyễn Thu Thủy cho biết: “Bố mình từng kể lại kỷ niệm khi đi cùng đoàn phóng viên viết bài ở Can Lộc, Hà Tĩnh. Tình cờ đi qua sân vận động thấy treo pano quảng cáo vở “Dòng suối trắng” , ông đã vào xem. Hôm đó thật đặc biệt: khi nhân vật A Hoa diễn đến đoạn cao trào đau khổ và ngửa mặt lên trời than “Trời ơi! Trời có thấu được nỗi đau này chăng ?” thì trời nổi sấm chớp ầm ầm, giông tố nổi lên. Bố rất tâm đắc vì cảnh thiên nhiên như hòa vào vở diễn. Trời mưa to như trút nhưng không khán giả nào bỏ về, họ ngồi lại xem đến khi vở diễn kết thúc. Sau khi mọi người ra về là cảnh tượng nước mưa ngập sân vận động và hàng trăm dép tông nổi bồng bềnh”.

Những kỷ niệm ấn tượng đó chính là phần thưởng vô giá đối với tác giả kịch bản sân khấu Trung Đông.

Thập niên 1980 hầu như năm nào nhà báo Trung Đông cũng viết kịch bản sân khấu mới. Ông viết hăng say và đam mê với cảm xúc sáng tạo tuôn trào.

Nhà báo Nguyễn Trung Đông, họa sĩ Trần Khánh Chương và con gái - họa sĩ Nguyễn Thu Thủy (ngoài cùng bên phải)

Năm 1985 nhà báo Trung Đông viết kịch bản vở chèo “Đồng tiền Vạn Lịch” cho đoàn chèo Hà Nội. Đây là một trong những tác phẩm sân khấu được chọn diễn tại Hội trường Ba Đình phục vụ kỳ họp Quốc hội khóa VII đã gây tiếng vang lớn vào thời điểm đó. Vở diễn này được trình diễn hàng trăm xuất diễn ở rạp Đại Nam và cũng đoạt giải A Hội diễn sân khấu chuyên nghiệp toàn quốc năm 1985.

Một vở diễn nữa của nhà báo Trung Đông cũng đoạt giải A mà về sau là Giải Bông Sen Vàng của Hội diễn Sân khấu chuyên nghiệp toàn quốc. Đó là vở cải lương "Hai phương trời thương nhớ" do đoàn cải lương Kim Phụng dàn dựng, NSND Ngọc Dư đạo diễn.

Trong suốt thập niên 1980 - 1990, thời hưng thịnh của sân khấu, bên cạnh tên tuổi lớn của Lưu Quang Vũ, nhà báo Nguyễn Trung Đông cũng là một trong những tác giả có nhiều vở diễn có tiếng vang.

Ngoài 3 vở đoạt giải nêu trên, về cải lương ông viết các vở như: Miền đất nhớ hợp tác với đạo diễn Sỹ Hùng, Hòn đá thề do đoàn cải lương Nam Định dựng, vở Ly hôn do đoàn cải lương Thái Bình dựng; vở Mảnh đất anh nằm do đoàn cải lương Sài Gòn và đoàn Dân ca Nam Trung bộ do NSND Lê Thi làm trưởng đoàn dựng vở.

Ngoài sở trường cải lương, nhà báo Trung Đông viết hai vở chèo “Lương tâm nổi giận” và “Đồng tiền Vạn Lịch” cho đoàn Chèo Hà Nội. Ông còn viết cả kịch bản kịch nói “Bóng râm trong ngày nắng” cho đoàn kịch nói Hà Nội do đạo diễn Hoàng Quân Tạo dàn dựng.

Ngoài gần 20 kịch bản sân khấu, hàng ngàn bài báo, nhà báo Trung Đông còn viết 20 cuốn sách, trong đó 10 cuốn xuất bản ở NXB Quân đội và 10 cuốn xuất bản ở NXB Phụ nữ. Những trang viết của ông đầy ắp hiện thực cuộc sống và chiến đấu, niềm vui và đau khổ, niềm đam mê văn hóa các vùng miền , cháy bỏng tình yêu cuộc sống và con người.

Phóng viên “chiến trường” tại SEA Games 31 - chuyện bây giờ mới kể

Báo chí - doanh nghiệp luôn đồng hành vì sự phát triển thịnh vượng của đất nước

Nhà thơ Nguyễn Hồng Vinh gửi niềm “Thắc thỏm cao nguyên”