Quyết định giám đốc thẩm hủy hai bản án

Nguyên nhân dẫn đến vụ kiện

Đó là khu đất của vợ chồng ông Nguyễn Văn Hai và bà Trần Thị Út ở ấp Ông Lang, xã Cửa Dương (Phú Quốc, Kiên Giang). Theo hồ sơ vụ kiện, ngày 4/2/2011, vợ chồng ông Hai ký với ông Thái Văn Phương ở khu phố 5, thị trấn Dương Đông (Phú Quốc, Kiên Giang) hai tờ giấy với hai nội dung khác nhau.

Tờ thứ nhất ghi “Tờ thỏa thuận hủy hợp đồng mua bán đất” giữa vợ chồng ông Hai với bà Trần Thị Hạnh ở khu phố 4, thị trấn Dương Đông (Phú Quốc, Kiên Giang).

Tờ thứ hai là “Hợp đồng mua bán đất và thành quả lao động” giữa vợ chồng ông Hai với ông Phương.

Bà Trần Thị Út trên khu đất đang bị tranh chấp

Theo đơn khởi kiện của ông Phương: “Hợp đồng mua bán đất và thành quả lao động” là ông mua của vợ chồng ông Hai khu đất 9.295,6m2 với giá 400.000.000 đồng. Ông đã giao đủ tiền và nhận đất trồng cây thanh long, thỏa thuận với vợ chồng ông Hai khi có giấy chứng nhận quyền sử dụng đất sẽ làm thủ tục chuyển nhượng theo quy định.

Tuy nhiên, khi được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, vợ chồng ông Hai không làm thủ tục chuyển nhượng. Do đó, ông Phương khởi kiện yêu cầu vợ chồng ông Hai tiếp tục thực hiện hợp đồng.

Bị đơn là vợ chồng ông Hai có đơn phản tố trình bày, năm 2010, vợ chồng ông thỏa thuận miệng bán khu đất cho bà Hạnh với giá 400.000.000 đồng. Bà Hạnh đặt cọc 30.000.000 đồng nhưng sau đó xin nhận lại tiền đặt cọc và hủy việc chuyển nhượng đất.

Hai tờ giấy ký ngày 4/2/2011 đều nhằm mục đích hủy hợp đồng mua bán với bà Hạnh chứ vợ chồng ông không biết ông Phương là ai. Khi có người vào đất của ông cất nhà tạm và trồng thanh long thì vợ chồng ông không tranh chấp, bởi đất đang tiến hành làm giấy chứng nhận quyền sử dụng, không muốn gây chuyện ồn ào.

Nay ông Phương kiện đòi thực hiện hợp đồng chuyển nhượng ngày 4/2/2011 thì vợ chồng ông yêu cầu hủy hợp đồng đó, bởi không có việc mua bán.

Bản án sơ thẩm lần thứ nhất

TAND huyện Phú Quốc thụ lý vụ án “Tranh chấp hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất”, xét xử ngày 29/10/2018.

Sau đó, TAND huyện Phú Quốc đã có Bản án dân sự sơ thẩm số 22/2018/DS-ST quyết định: “Không chấp nhận yêu cầu khởi kiện của ông Thái Văn Phương đối với ông Nguyễn Văn Hai và bà Trần Thị Út về việc “Tranh chấp hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất”; Chấp nhận yêu cầu phản tố của ông Nguyễn Văn Hai và bà Trần Thị Út đối với ông Thái Văn Phương về việc “Hủy hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất ngày 4/2/2011”

Đồng thời, bản án dân sự cũng tuyên hủy hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất ngày 4/2/2011 bằng hình thức “Hợp đồng mua bán đất và thành quả lao động” giữa ông Thái Văn Phương với ông Nguyễn Văn Hai và bà Trần Thị Út; Buộc ông Thái Văn Phương trả lại cho ông Nguyễn Văn Hai và bà Trần Thị Út diện tích đất đo đạc thực tế 10.260,5m2”. Ngày 8/11/2018, ông Phương có đơn kháng cáo.

Bản án phúc thẩm

Nhận đơn kháng cáo của ông Phương, ngày 22/11/2019, TAND tỉnh Kiên Giang đã đưa vụ án dân sự ra xử phúc thẩm.

Sau đó, TAND tỉnh Kiên Giang đã có Bản án dân sự phúc phẩm số 208/2019/DS-PT. Bản án quyết định những nội dung ngược hoàn toàn với tòa sơ thẩm: “Chấp nhận yêu cầu khởi kiện của ông Thái Văn Phương đối với ông Nguyễn Văn Hai và bà Trần Thị Út về việc “Tranh chấp hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất”; Không chấp nhận yêu cầu phản tố của ông Nguyễn Văn Hai và bà Trần Thị Út đối với ông Thái Văn Phương về việc “Hủy hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất ngày 4/2/2011”.

Bên cạnh đó, Bản án dân sự phúc phẩm số 208 cũng công nhận hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất ngày 4/2/2011 bằng hình thức “Hợp đồng mua bán đất và thành quả lao động” giữa ông Thái Văn Phương với ông Nguyễn Văn Hai và bà Trần Thị Út; Đồng thời, buộc ông Nguyễn Văn Hai và bà Trần Thị Út thực hiện thủ tục chuyển nhượng quyền sử dụng đất cho ông Thái Văn Phương bà Nguyễn Thị Thu Thủy diện tích đất chuyển nhượng theo giấy chứng nhận quyền sử dụng đất số CB 029694, thửa đất số 256, tờ bản đồ số 14, diện tích 9.295,6m2”.

Ngày 22/12/2019, vợ chồng ông Hai có đơn kháng nghị giám đốc thẩm đối với bản án phúc thẩm. Ngày 26/5/2020, Chánh án TAND cấp cao tại TPHCM có quyết định kháng nghị, đề nghị hủy toàn bộ bản án phúc thẩm.

Quyết định giám đốc thẩm

TAND cấp cao tại TP HCM mở phiên tòa giám đốc thẩm ngày 7/5/2021. Tại phiên tòa, đại diện VKSND cấp cao tại TP HCM đề nghị Hội đồng xét xử giám đốc thẩm chấp nhận kháng nghị của Chánh án TAND cấp cao tại TP HCM.

Quyết định giám đốc thẩm số 127/2021/DS-GĐT nhận định: Tờ giấy chuyển nhượng quyền sử dụng đất ngày 4/2/2011 giữa vợ chồng ông Hai và ông Phương xác lập khi đất chưa được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng, lập không đúng quy định của pháp luật và không có công chứng, chứng thực của cơ quan Nhà nước có thẩm quyền.

Vì vậy, hợp đồng đã vi phạm quy định tại Điều 689 Bộ luật Dân sự năm 2005 và Điều 106 Luật Đất đai năm 2003.

Quyết định giám đốc thẩm số 127/2021/DS-GĐT ngày 7/5/2021

Cũng theo Quyết định giám đốc thẩm, cấp phúc thẩm không xác định có việc giao nhận số tiền 400.000.000 đồng giữa các bên hay không; Còn cấp sơ thẩm tuyên bố hợp đồng vô hiệu là có căn cứ nhưng xác định không có sự việc giao nhận 400.000.000 đồng là không phù hợp.

Tại phiên tòa sơ thẩm và phúc thẩm, ông Phương cho rằng đã giao cho bà Hạnh 400.000.000 đồng để nhận đất của vợ chồng ông Hai. Trong khi đó, vợ chồng ông Hai khẳng định chưa nhận 400.000.000 đồng và 2 tờ giấy ngày 4/2/2011 cũng không thể hiện ông Phương đã giao 400.000.000 đồng nhưng án sơ thẩm và phúc thẩm đều chưa làm rõ.

Vì các lẽ trên, Bản án giám đốc thẩm quyết định: “Hủy toàn bộ Bản án dân sự phúc thẩm số 208/2019/DS-PT ngày 22/11/2019 của TAND tỉnh Kiên Giang và toàn bộ Bản án dân sự sơ thẩm số 22/2018/DS-ST ngày 29/10/2018 của TAND huyện Phú Quốc”.

Đồng thời, TAND cấp cao tại TP HCM giao hồ sơ vụ án cho TAND huyện Phú Quốc (nay là thành phố Phú Quốc), tỉnh Kiên Giang giải quyết sơ thẩm lại theo đúng quy định pháp luật.