Phát triển thị trường tín chỉ carbon, thúc đẩy kinh tế xanh

Nên sớm đầu tư vào hoạt động tạo tín chỉ carbon

Cùng với 140 quốc gia cam kết hoặc hướng tới mục tiêu Net Zero, Việt Nam cũng đã đặt ra mốc thời gian thực hiện mục tiêu này là vào năm 2050. Việc cắt giảm phát thải khí nhà kính, hấp thụ khí nhà kính trong sản xuất kinh doanh không chỉ là xu hướng mà sẽ là bắt buộc các doanh nghiệp phải thực hiện trong thời gian tới.

Phát triển thị trường tín chỉ carbon, thúc đẩy kinh tế xanh (Ảnh minh họa)

Trên thế giới, xu hướng công nghệ xanh đang phát triển nên rất nhiều các tổ chức, doanh nghiệp đã tham gia vào thị trường tín chỉ carbon tự nguyện. Điều này không chỉ đóng góp tích cực vào mục tiêu phát thải ròng bằng 0 của toàn cầu mà còn giúp các doanh nghiệp gia tăng khoản thu nếu đáp ứng đầy đủ các tiêu chí của bên bán tín chỉ.

Đặc biệt, đối với các đơn vị có tiềm năng giảm phát thải lớn với chi phí thấp có thể đầu tư công nghệ giảm phát thải để tăng lợi nhuận từ việc bán hạn ngạch dư thừa. Do đó, việc đầu tư vào các hoạt động tạo tín chỉ carbon có thể coi là một giải pháp đúng đắn cho các doanh nghiệp hiện nay.

Mặc dù phải tới 5 năm nữa Việt Nam mới triển khai vận hành thị trường carbon bắt buộc nhưng theo quan điểm của các nhà kinh tế, các doanh nghiệp, cơ sở, tổ chức có thể tham gia thị trường carbon ngay từ bây giờ để gia tăng khoản thu, cũng như thể hiện một phần trách nhiệm đối với xã hội.

Nguyên nhân là do thế giới đang đứng trước tình trạng biến đổi khí hậu gia tăng nhanh chóng. Do đó để chống lại biến đổi khí hậu, nhiều nước trên thế giới đã thực hiện lộ trình Net Zero - phát thải ròng bằng 0. Điều này đã khiến thị trường tín chỉ carbon trở nên rất sôi động. Theo đó, giá tín chỉ carbon đã được đẩy lên nhanh chóng, từ 50 USD/tấn CO2 trước đây lên đến 150 USD vào năm 2035 và có thể đạt 250 USD vào năm 2050. Do đó, nếu doanh nghiệp vượt mức hạn ngạch khí nhà kính được phân bổ thì chi phí nộp phạt sẽ rất lớn.

Nâng cao nhận thức của doanh nghiệp về thị trường

Tại Hội thảo tham vấn Xây dựng và vận hành sàn giao dịch tín chỉ carbon tự nguyện tại Việt Nam, ông Tăng Thế Cường, Cục trưởng Cục Biến đổi khí hậu cho biết, Việt Nam hiện đang xây dựng Đề án phát triển thị trường carbon trong nước, tập trung vào giao dịch bắt buộc của việc trao đổi hạn ngạch phát thải khí nhà kính của các doanh nghiệp và trao đổi tại thị trường carbon trong nước, định hướng kết nối với thị trường quốc tế.

Ông Tăng Thế Cường, Cục trưởng Cục Biến đổi khí hậu phát biểu tại hội thảo tham vấn Xây dựng và vận hành sàn giao dịch tín chỉ carbon tự nguyện

Để triển khai lộ trình này, Việt Nam cần có sự chuẩn bị kỹ càng về hạ tầng, kỹ thuật, năng lực kiểm kê và báo cáo của doanh nghiệp. Theo đó, cả nước có 1.912 doanh nghiệp bắt buộc phải kiểm kê khí nhà kính và đáp ứng hạn ngạch phát thải.

Các chuyên gia cho rằng, việc thành lập thị trường tín chỉ carbon là định hướng quan trọng để Việt Nam đạt phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050. Việt Nam là một thị trường phát triển tiềm năng trên thế giới, tuy nhiên, để huy động vốn đầu tư FDI thì doanh nghiệp Việt Nam và chuỗi cung ứng phải chuyển dịch theo hướng xanh, bền vững.

Theo Trưởng ban Tư vấn xây dựng và vận hành sàn giao dịch tín chỉ carbon tự nguyện Nguyễn Hồng Loan, có 4 cơ chế tín chỉ là: Cơ chế phát triển sạch (CDM), Cơ chế tín chỉ chung (JCM), Tiêu chuẩn vàng (GS), cơ chế carbon được thẩm định (GCS). Tổng lượng tín chỉ phát hành tín chỉ này ở Việt Nam đến tháng 12/2022 là hơn 40 triệu tín chỉ. Ngoài ra, có khoảng 50 dự án phát hành tín chỉ carbon theo cơ chế của Hội đồng carbon toàn cầu (GCC) đã được đệ trình.

Theo TS Tăng Thế Cường để phát triển thị trường carbon ở nước ta cần hoàn thiện cơ sở pháp lý cho việc trao đổi hạn ngạch phát thải khí nhà kính, tín chỉ carbon và cơ chế trao đổi, bù trừ tín chỉ; Xác định tổng hạn ngạch phát thải và phân bổ cho các lĩnh vực, doanh nghiệp và xác định các lĩnh vực, dự án tiềm năng.

Bên cạnh đó, chúng ta sẽ đào tạo đội ngũ, năng lực quản lý, tổ chức vận hành thị trường carbon; Nâng cao nhận thức của doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân đáp ứng việc sẵn sàng tham gia thị trường carbon.

Đồng thời, Việt Nam cần xây dựng sàn giao dịch hạn ngạch và tín chỉ carbon cùng với quy chế tổ chức, vận hành để thị trường trong nước chính thức hoạt động, kết nối với thị trường khu vực, thế giới. Trước mắt chúng ta sẽ sớm triển khai thí điểm sàn giao dịch tín chỉ carbon.

Đến nay, Bộ Tài nguyên và Môi trường đang phối hợp chặt chẽ với Bộ Tài chính, các cơ quan liên quan xây dựng đề án phát triển thị trường và triển khai xây dựng quy định về quản lý tín chỉ carbon; Quy định về đấu giá, chuyển giao, vay mượn, nộp trả và thu hồi hạn ngạch phát thải khí nhà kính; Sử dụng tín chỉ carbon để bù trừ phát thải khí nhà kính. Cơ chế quản lý tài chính cho hoạt động của thị trường carbon.

Một trong những nhiệm vụ trọng tâm trước mắt là thiết lập hệ thống đăng ký quốc gia để quản lý toàn bộ tín chỉ carbon đồng thời kết nối với các hệ thống, tổ chức tiêu chuẩn trên thế giới như tiêu chuẩn vàng, được thẩm định... Các tổ chức, cá nhân sẽ đăng ký tài khoản, cung cấp thông tin liên quan về loại, lượng tín chỉ carbon đang sở hữu và các thông tin cần thiết khác để tham gia thị trường.