Mối nguy hiểm từ những chiếc khẩu trang y tế dùng một lần

Mất hàng trăm năm để phân hủy

Khẩu trang y tế sử dụng một lần đã được tìm thấy rải rác xung quanh vỉa hè, các con sông và bãi biển trên toàn thế giới kể từ khi các quốc gia bắt đầu bắt đầu sử dụng chúng ở những địa điểm công cộng nhằm ngăn ngừa sự lây lan của đại dịch Covid-19.

Nhờ tính tiện dụng và giá thành hợp lý, khẩu trang y tế đã trở thành vật bất ly thân của người dân trong mùa dịch. Tuy nhiên, chính tính chất dùng một lần của chúng lại gây ra những thách thức lớn cho môi trường sống. Sử dụng một lần nhưng những chiếc khẩu trang y tế có thể mất hàng trăm năm để phân huỷ.

Do thiếu ý thức, nhiều người đã vứt khẩu trang khắp nơi. Điều này rất nguy hiểm cho các loài động vật biển. Nếu khẩu trang bị trôi xuống biển thì các loài cá heo, rùa biển sẽ nuốt phải vì ngỡ là thức ăn. Khẩu trang sẽ làm tắc đường hô hấp, tiêu hóa và làm chúng chết vì ngạt thở hoặc đói.

Hơn 1,5 tỷ chiếc khẩu trang y tế đã đổ vào các đại dương trên thế giới vào năm 2020 (Ảnh: OceanAsia)

Những năm trước, các nhà môi trường đã cảnh báo về mối đe dọa ô nhiễm nhựa đối với đại dương và sinh vật biển. Theo ước tính của Liên hợp quốc, năm 2018 có tới 13 triệu tấn nhựa trôi xuống đại dương mỗi năm. Biển Địa Trung Hải có 570.000 tấn nhựa chảy xuống hàng năm, tương đương với việc đổ 33.800 chai nhựa mỗi phút xuống biển theo Tổ chức Quốc tế về Bảo tồn thiên nhiên.

Theo thống kê của nhóm môi trường OceansAsia, hơn 1,5 tỷ chiếc khẩu trang y tế đã đổ vào các đại dương trên thế giới vào năm 2020, tạo thêm khoảng 6.200 tấn rác thải nhựa trên biển.

Bà Ashley Fruno thuộc nhóm bảo vệ quyền động vật (PETA) cho biết: “Khẩu trang sẽ không sớm biến mất. Khi chúng ta vứt chúng đi, những vật dụng này có thể gây hại cho môi trường và các loài động vật trên hành tinh”.

Đe dọa các loài động vật hoang dã

Vừa qua, dư luận xôn xao khi hình ảnh chú khỉ đang nhai dây đeo của những chiếc khẩu trang được nhìn thấy trên các ngọn đồi bên ngoài thủ đô Kuala Lumpur của Malaysia; Hay tại thành phố Chelmsford của Anh, một con mòng biển bị mắc chân vào dây đeo khẩu trang dùng một lần, một tuần sau mới được giải cứu.

“Rõ ràng, chiếc khẩu trang đã ở đó một thời gian và những sợi dây chun đã thắt chặt quanh chân khiến các khớp của con mòng biển bị sưng đau”, thanh tra Adam Jones thuộc Hiệp hội Hoàng gia về Ngăn chặn sự tàn ác với động vật tiết lộ.

Tác động lớn nhất của những chiếc khẩu trang có thể ở trong môi trường nước. Các nhóm bảo vệ môi trường đã báo động về sự “ngập lụt” khẩu trang đã qua sử dụng hay những đôi găng tay cao su và đồ bảo hộ khác đang đổ ra các vùng biển và con sông vốn đã bị ô nhiễm.

Những con khỉ đang gặm chiếc khẩu trang y tế tại Genting Sempah, Malaysia (Ảnh: AFP)

Hồi tháng 6/2020, các thợ lặn đã tìm thấy hàng chục đồ vật được mô tả là chất thải y tế, vốn được sử dụng để ứng phó với dịch Covid-19. Đó là găng tay, khẩu trang và chai, lọ dung dịch rửa tay dưới biển Địa Trung Hải. Chúng trà trộn với những chiếc cốc và lon sử dụng một lần.

Các nhà bảo tồn môi trường ở Brazil đã tìm thấy một chiếc khẩu trang trong dạ dày một con chim cánh cụt sau khi xác của nó trôi dạt vào bãi biển. Ngoài khơi bờ biển Miami, khẩu trang y tế cũng được tìm thấy trong bụng của một con cá nóc đã chết.

Các nhà vận động của Pháp tìm thấy một con cua chết do bị mắc kẹt trong chiếc khẩu trang trong đầm phá nước mặn gần Địa Trung Hải vào năm ngoái.

George Leonard, trưởng nhóm khoa học của tổ chức phi chính phủ Ocean Conservancy có trụ sở tại Mỹ, cho biết, khẩu trang và găng tay y tế là“vấn đề đặc biệt”đối với các sinh vật biển. “Rác thải nhựa phân hủy trong môi trường sẽ hình thành các hạt nhỏ li ti. Những hạt nhỏ này xâm nhập vào chuỗi thức ăn và tác động đến toàn bộ hệ sinh thái”, ông nói.

Mặc dù, các quốc gia đã có xu hướng sử dụng nhiều hơn các loại khẩu trang vải tái sử dụng nhưng nhiều người vẫn chọn khẩu trang dùng một lần. Các nhà vận động đã kêu gọi mọi người vứt bỏ khẩu trang đã qua sử dụng đúng nơi quy định và cắt dây đeo để giảm nguy cơ các loài động vật bị mắc kẹt. Nhóm OceansAsia cũng kêu gọi Chính phủ các nước tăng tiền phạt đối với hành vi xả rác bừa bãi và khuyến khích sử dụng những loại khẩu trang có thể giặt sạch để tái sử dụng.