Long An: Tự dưng mất đất vì hồ sơ công chứng giả mạo?

Diễn biến phiên tòa sơ thẩm

Ngày 15 và 16/11/2023, TAND huyện Đức Hòa, tỉnh Long An xử sơ thẩm vụ “Tranh chấp quyền sử dụng đất” giữa nguyên đơn là bà Phùng Ngọc Hòa, bị đơn là ông Huỳnh Quốc Huy.

Theo đơn khởi kiện cũng như nguyên đơn Phùng Ngọc Hòa trình bày tại tòa: Năm 2008, bà Hòa mua của hộ bà Đặng Thị Thao 169m2 đất ở thị trấn Hậu Nghĩa, huyện Đức Hòa. Đất bà Thao đã có sổ đỏ tại thửa số 304 và phần bán được tách thửa 911 để sang tên cho bà Hòa làm sổ đỏ.

Năm 2019, bà Hòa bị bệnh đi điều trị gần một năm, khi về nhà thì phát hiện ông Huỳnh Quốc Huy đang xây dựng nhà trên đất của mình. Bà Hoà đã yêu cầu ông Huy tháo dỡ nhà, trả đất nhưng không được nên khởi kiện, đề nghị tòa án buộc ông Huy dỡ nhà, trả đất cho bà.

Các cán bộ Sở TN&MT tỉnh Long An làm việc với bà Hòa (đeo khẩu trang) trước thửa đất số 911 của bà nhưng đã bị ông Huy cất nhà từ năm 2019

Tại tòa, bị đơn Huỳnh Quốc Huy trình bày: Ông đứng tên sổ đỏ thửa đất số 304 mua từ ông Tường Vĩnh Năng. Năm 2019, ông Huy xây dựng nhà kiên cố trên đất, có giấy phép xây dựng số 350 ngày 18/10/2019 của UBND huyện Đức Hòa nên không đồng ý với yêu cầu khởi kiện của bà Hòa.

Luật sư của nguyên đơn trình bày: Phần đất ông Huy đứng tên mua từ ông Năng, còn ông Năng mua từ ông Nguyễn Văn Nam. Ông Nam bán được đất của bà Thao là nhờ một giấy ủy quyền của bà Thao.

Tuy nhiên, tờ giấy ủy quyền của bà Thao được làm tại một văn phòng công chứng ở huyện Đức Huệ, tỉnh Long An đã được Công an huyện Đức Huệ xác định là giả mạo theo Công văn số 169/CQĐT ngày 24/8/2022 (chữ ký của hộ bà Thao trong giấy này đều là giả mạo).

Cũng theo luật sư, Công an huyện Đức Huệ từng yêu cầu UBND thị trấn Hậu Nghĩa và Chi nhánh Văn phòng Đăng ký đất đai huyện Đức Hoà phối hợp xác định vị trí thực tế của thửa đất 304 mà ông Huy đứng tên nhưng đến nay vẫn không xác định được.

Tài liệu hiện có ở các cơ quan quản lý chưa xác nhận có tồn tại trên thực tế thửa đất 304 của ông Huy đứng tên. Việc cấp giấy phép xây dựng trên đất mà không có đất là sai.

Tòa án nhận định: Tài liệu là các trích đo địa chính, thể hiện vị trí căn nhà của ông Huy nằm trên thửa 304 (phần còn lại). Còn vị trí chỉ ranh khi bán đất, cấp sổ đỏ với thửa số 911 cho bà Hòa không đúng với vị trí chỉ ranh đất tại thời điểm khởi kiện và xét xử vụ án. Nên yêu cầu khởi kiện của bà Hòa buộc ông Huy tháo dỡ nhà trả đất là không có căn cứ, không thể chấp nhận.

Bản án sơ thẩm đã quyết định: “Không chấp nhận yêu cầu khởi kiện của nguyên đơn bà Phùng Ngọc Hòa”.

Bản án này chưa có hiệu lực vì bà Hòa đang kháng cáo phúc thẩm.

Ý kiến của Sở TN&MT tỉnh Long An

Phóng viên báo Tuổi trẻ Thủ đô làm việc với Sở Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) tỉnh Long An để xác minh thủ tục bà Thao bán đất và tách thửa 911 cho bà Hòa đã đảm bảo cơ sở pháp lý hay chưa?

Phần đất còn lại của bà Thao trên sổ đỏ được ông Nam giả mạo giấy ủy quyền của bà Thao để bán cho ông Năng, rồi ông Năng bán tiếp cho ông Huy, thực tế có chồng lên thửa 911 của bà Hòa hay không?

Theo sổ đỏ thì thửa đất số 304 của bà Thao sau khi bán một phần cho bà Hòa còn lại một ít nhưng thực tế còn không và còn thì nằm ở đâu, nếu không còn thì có thể xác định được đã mất đi đâu, do nguyên nhân nào?

Ngày 23/1/2024, Sở TN&MT tỉnh Long An có Công văn số 567/STNMT-VPÐKÐÐ do Phó Giám đốc Nguyễn Văn Thông ký, cung cấp thông tin cho báo Tuổi trẻ Thủ đô. Trong đó, công văn thông tin khá chi tiết đối với hai nội dung.

Đối với nội dung thứ nhất: Thửa đất số 304, diện tích 448m2, tại thị trấn Hậu Nghĩa được UBND tỉnh Long An cấp sổ đỏ cho hộ bà Thao ngày 26/9/2001.

Năm 2008, hộ bà Thao chuyển nhượng cho bà Hòa 169m2 và bà Nguyễn Thị Kim Hương (cùng sử dụng với bà Hòa) 295m2 thuộc một phần thửa đất số 304, được phòng TN&MT chỉnh lý biến động ngày 7/10/2008.

Khi hộ bà Thao chuyển nhượng đất cho bà Hòa và bà Hương, có đo đạc thực tế, thể hiện qua Trích đo bản đồ địa chính do Phòng TN&MT duyệt ngày 3/8/2008.

Việc giải quyết hồ sơ chuyển nhượng đất từ hộ bà Thao sang bà Hòa, bà Hương căn cứ vào hợp đồng được UBND thị trấn Hậu Nghĩa chứng thực số 735, quyển số 01/2008 TP/CC-SCT/HĐGD ngày 16/9/2008 “đúng trình tự, thủ tục theo quy định của pháp luật tại thời điểm giải quyết hồ sơ và bà Hòa, bà Hường đã được UBND huyện Đức Hòa cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất”.

Phán quyết của bản án sơ thẩm

Với nội dung thứ hai, diện tích đất còn lại trong sổ đỏ của hộ bà Thao đối với thửa đất số 304 là 153m2.

Năm 2018, hộ bà Thao (có người đại diện là ông Nguyễn Văn Nam) lập Hợp đồng chuyển nhượng cho ông Tường Vĩnh Năng, được Văn phòng công chứng Lư Thành Dự công chứng số 266, quyển số 01/2018 TP/CC-SCC/HĐGD và Chi nhánh Văn phòng Đăng ký đất đai tại huyện Đức Hòa chỉnh lý biến động vào ngày 8/11/2018.

Năm 2019, ông Năng chuyển nhượng cho ông Huỳnh Quốc Huy diện tích 153m2 này, được Văn phòng công chứng Lư Thành Dự công chứng số 810, quyển số 01/2019 TP/CC- SCC/HĐGD và Chi nhánh Văn phòng Đăng ký đất đai tại huyện Đức Hòa chỉnh lý biến động ngày 23/5/2019.

Khi chuyển nhượng 153m2, “các bên thực hiện theo giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và không yêu cầu đo đạc thực tế. Vì vậy, Chi nhánh Văn phòng Đăng ký đất đai tại huyện Đức Hòa giải quyết theo hợp đồng được Văn phòng Công chứng công chứng”.

Với nội dung thứ ba, Công văn của Sở TN&MT cho hay, thửa đất số 304 của hộ bà Thao khi được UBND tỉnh Long An cấp sổ đỏ, “theo dạng kê khai đăng ký, không đo đạc thực tế”. Vụ việc đang do Tòa án thụ lý giải quyết, “vì vậy, trong quá trình giải quyết đương sự có thể yêu cầu cơ quan Tòa án trưng cầu đơn vị có chức năng tiến hành đo đạc toàn bộ khu đất”.

Phân tích và đề nghị của luật sư

Phóng viên đã chuyển hồ sơ vụ việc cho Luật sư Phạm Hữu Quốc ở Công ty luật TNHH MTV Sài Gòn - Bến Thành (thuộc Đoàn Luật sư TPHCM) để phân tích làm rõ.

Luật sư Quốc phân tích, với tài liệu hiện có, căn cứ luật pháp hiện hành thì hợp đồng mua bán giữa bà Hòa, bà Hương và hộ bà Thao là hoàn toàn đúng quy định của pháp luật.

Việc bán phần đất còn lại của hộ bà Thao dựa vào giấy ủy quyền giả mạo (khẳng định tại công văn 169/CQDT ngày 24/8/2022 của Công an huyện Đức Huệ) thực hiện ở một phòng công chứng nên dẫn đến hợp đồng chuyển nhượng vô hiệu, được quy định tại Điều 117 và 122 Bộ luật Dân sự năm 2015.

Công văn cung cấp thông tin cho báo Tuổi trẻ Thủ đô của Sở TN&MT tỉnh Long An

Trước khi cấp sổ đỏ thửa đất 911 cho bà Hòa, cơ quan chức năng có đo đạc thực tế thể hiện qua mảnh trích đo của Phòng TN&MT ngày 3/8/2008 và hộ bà Thao luôn khẳng định đã bàn giao đất cho bà Hòa tại vị trí mà ông Huy xây nhà.

Còn việc cấp sổ đỏ cho ông Huy không đo đạc thực tế, chưa được hộ bà Thao giao đất và cả quá trình mua bán phần đất này chỉ trên giấy tờ. Việc cấp giấy phép xây dựng trên giấy mà không có đất là sai.

Luật sư Quốc nhấn mạnh: “Đã có kết luận là hợp đồng ủy quyền giả mạo nhưng Tòa án không đưa vào làm căn cứ để chấp nhận yêu cầu khởi kiện của bà Hòa. Mặt khác, Tòa án không tiến hành thu thập chứng cứ nhưng đã bác yêu cầu khởi kiện của bà Hòa là không có cơ sở, vi phạm quy định của pháp luật, ảnh hưởng nghiêm trọng đến quyền và lợi ích hợp pháp của bà Hòa. Điều này khẳng định Bản án sơ thẩm số 304/2023/DS-ST ngày 16/11/2023 không khách quan và trái với quy định của pháp luật”.

Từ những lập luận trên, Luật sư Quốc đề nghị: “Tòa án cấp phúc thẩm nên xem xét, đánh giá toàn diện và đưa ra quyết định hủy bản án sơ thẩm. Ngoài ra, theo quan điểm của tôi về vụ án, Tòa án nên chuyển toàn bộ hồ sơ vụ án sang cơ quan cảnh sát điều tra để làm rõ các hành vi sai phạm pháp luật, thiếu trách nhiệm, xâm phạm đến quyền và lợi ích hợp pháp của bà Hòa”.