Hải Phòng: UBND xã Du Lễ phải bồi thường trên 1,1 tỷ đồng

HĐXX phúc thẩm Toà án nhân dân TP Hải Phòng tuyên đọc bản án

Bài liên quan

Hải Phòng: Coi thường pháp luật, “quan xã” phải bồi thường trên 500 triệu đồng.

Tập đoàn Vingroup đầu tư một tỷ USD xây dựng Công viên chủ đề tại Hải Phòng

Lùm xùm tại Viện Quy hoạch Hải Phòng

Bài 2: Dung túng, bao che cho cán bộ viên chức, đảng viên sai phạm?

Vụ lùm xùm tại Viện Quy hoạch Hải Phòng: Đảng ủy Khối các cơ quan thành phố sẽ xử lý nghiêm

Tòa phúc thẩm tiến công bố các tài liệu trong hồ sơ vụ án

Ngừng hoạt động để tránh thua lỗ thêm là điều hiển nhiên

Tại phiên toà phúc thẩm TAND TP Hải Phòng, hai luật sư của UBND xã Du Lễ vẫn đưa ra quan điểm pháp lý, cho rằng: “Hợp đồng số 02 (HĐ 02) năm 2009 là vô hiệu, do vi phạm pháp luật. Vì các bên đã viện dẫn những văn bản đã hết hiệu lực pháp luật. Nội dung HĐ 02 không đưa các điều khoản chế tài (phạt) vào, nên không có cơ sở để đòi bồi thường; HĐ 02 này thực chất là thuê khoán tài sản nhưng chỉ thấy ông Tiến được hưởng lợi, mà UBND xã không được hưởng lợi nhuận gì.

Vì vậy, hai vị luật sư cùng ông Hạnh, ông Kiên (bị đơn) đề nghị HĐXX tuyên xử HĐ 02 là vô hiệu và yêu cầu ông Tiến phải trả UBND xã các khoản phí cho thuê khoán 1.222m2 đất và cho thuê khoán tài sản là máy bơm, trạm bơm trong vòng 10 năm qua. Hai vị luật sư này còn cho rằng “việc kinh doanh nước sinh hoạt này phải được cạnh tranh sòng phẳng như những doanh nghiệp khác. Vì vậy, HĐXX phải áp dụng Luật Cạnh tranh để phân xử mới đúng pháp luật…”.

VKSND TP Hải Phòng có kháng nghị số 06, cho rằng: “Việc tòa sơ thẩm xác định lỗi của UBND xã trong việc vi phạm HĐ 02 dẫn đến làm cho ông Tiến bị giảm sút doanh thu nên phải bối thường trên 232 triệu đồng là có cơ sở. Tuy nhiên, VKS lại cho rằng, giữa UBND xã và ông Tiến chưa thanh lý HĐ 02, việc ông Tiến tự đóng cửa nhà máy, ngừng kinh doanh là lỗi của ông Tiến nên UBND xã không phải bồi thường giá trị còn lại của các công trình cấp nước mà ông Tiến đã đầu tư…”.

Tại phiên tòa, luật sư Nguyễn Quang Chiến, người bảo vệ quyền và lợi ích hợp cho ông Tiến đã viện dẫn các bút lục có trong hồ sơ vụ án, các quy định của pháp luật liên quan để chứng minh: HĐ 02 không bị vô hiệu, do không vi phạm điều cấm của pháp luật. Việc HĐ 02 viện dẫn các căn cứ pháp luật đã hết hiệu lực, thì những căn cứ này không phải điều khoản chính trong hợp đồng, không ảnh hưởng đến việc thực hiện HĐ 02. Khi thực hiện, nếu một trong 2 bên phát hiện ra thì có thể ký thêm Phục lục HĐ bất cứ lúc nào.

Trên thực tế, HĐ 02 vẫn được các bên thực hiện tốt, nếu không có việc ông Hạnh - Chủ tịch UBND xã ký Thỏa thuận cho Công ty Cổ phần Cấp nước Hải Phòng (CPCN HP) vào tranh giành “Vùng phục vụ cấp nước” của ông Tiến.

Việc UBND xã giao 1.222m2 đất cho ông Tiến để đầu tư xây dựng hệ thống cấp nước, phục vụ công ích cho địa phương, chứ không phải giao đất cho ông Tiến kinh doanh nhà hàng hay để ở… Căn cứ Điều 6, Nghị định 117 và 124 của Chính phủ, Chỉ thị số 131 của Thủ tướng chính phủ thì “Đơn vị cấp nước được miễn tiền sử dụng đất, tiền thuê đất đối với công trình phục vụ cấp nước, công trình phục vụ quản lý điều hành hệ thống cấp nước…”.

HĐ 02 không vi phạm về hình thức và nội dung và theo Điều 117, Bộ luật Dân sự 2015 thì không bị vô hiệu như nhận định của 2 luật sư bị đơn.

Mặt khác, khi UBND xã Du Lễ vi phạm HĐ 02 dẫn đến Nhà máy nước của ông Tiến có nguy cơ thua lỗ, đóng cửa, vì vậy ông Tiến đã có rất nhiều đơn thư, gửi đi nhiều cơ quan chức năng. Trong đó, ngày 8/7/2019, ông Tiến đã có đơn kêu cứu gửi Tòa án huyện Kiến Thuỵ (tại BL số 353 - 352), nêu rõ: “Buộc UBND xã Du Lễ phải chấm dứt ngay hành vi vi phạm HĐ 02 bằng việc thu hồi, hủy bỏ các văn bản đã cho phép Công ty CPCN HP vào khảo sát, đầu tư, thi công công trình cấp nước và ngừng ngay các hoạt động cấp nước cho nhân dân; Hoặc thanh lý HĐ 02 và bồi thường toàn bộ số vốn mà chúng tôi đã đầu tư 4,4 tỷ đồng…”.

Tuy nhiên, trong quá trình xem xét hồ sơ, xét xử các bên liên quan và HĐXX sơ thẩm không làm rõ đề nghị thanh lý HĐ 02 này, khi tiến hành bồi thường. Thì đây là sơ suất của HĐXX cấp sơ thẩm.

Các đương sự trong vụ án trả lời thẩm vấn HĐXX

Từ khi Công ty CPCN HP chiếm “vùng phục vụ cấp nước”, doanh thu của ông Tiến liên tục bị sụt giảm, thua lỗ. Từ tháng 4/2017 đến 7/2019, ông Tiến đã bị thiệt hại do giảm sút doanh thu với số tiền là 232.391.000 đồng. Nếu ông Tiến cứ cố tình duy trì HĐ 02 đến nay, thì số tiền lỗ ngày càng tăng cao. Việc ngừng hoạt động để tránh bị thua lỗ là điều hiển nhiên. Vì vậy, VKS kháng nghị là không đúng thực tiễn và pháp luật.

“Hai luật sư của UBND xã Du Lễ cho rằng HĐ 02 không có điều khoảng bồi thường nên không có cơ sở để buộc UBND xã Du lễ bồi thường là không đúng. Vì, bồi thường thiệt hại do vi phạm HĐ được quy định rõ tại các Điều 13, 360, 361, 419, 584, 585, 586, 587 của Bộ luật Dân sự 2015 và Luật trách nhiệm bồi thường Nhà nước năm 2017”, luật sư Chiến khẳng định.

HĐXX bác kháng cáo của UBND xã Du Lễ

Tại phiên Toà phúc thẩm HĐXX nhận định: HĐ 02 được các bên ký 2009, khi Bộ luật Dân sự 2005 có hiệu lực, HĐ vẫn được các bên thực hiện, ông Tiến chỉ mới đề nghị tạm ngừng HĐ chưa thanh lý chấm dứt HĐ. Nội dung hình thức phù hợp với Bộ luật Dân sự 2015. Vì vậy, Toà án cấp sơ thẩm áp dụng BLSD 2015 để xét xử là có căn cứ. Tuy nhiên, Toà sơ thẩm chưa viện dẫn các điều khoản chuyển tiếp tại điểm b, khoản 1, Điều 688 của Bộ luật Dân sự 2015 làm căn cứ, là có phần thiếu sót.

Về nội dung quá trình giao kết và hiệu lực HĐ: HĐ ký ngày 6/1/2009 đã viện dẫn Pháp luật HĐKT năm 1996, Nghị định 17 ngày 16/1/1990 đã hết hiệu lực pháp luật. Tuy nhiên, theo Điều 402 của Bộ luật Dân sự 2005 về nội dung thì việc viện dẫn pháp luật không phải là nội dung của HĐ. Tại Điều 1 của HĐ có thỏa thuận, Bên A giao cho Bên B diện tích 1.222m2 đất bao gồm cả đất trong chỉ giới giao thông để Bên B đầu tư xây dựng, quản lý, vận hành Nhà máy nước sạch xã Du Lễ.

Theo đó, UBND xã Du Lễ không cho ông Tiến thuê đất đầu tư, sử dụng mà chỉ giao cho ông Tiến đất thuộc phần diện tích Trạm cấp nước sạch xã Du Lễ để đầu tư, xây dựng và quản lý nhà máy nước.

Hệ thống máy bơm nước và các công trình của ông Tiến đầu tư nay được HĐXX tuyên trả về cho UBND xã Du Lễ quản lý, vận hành cấp nước cho dân

Mặt khác, HĐ giữa các bên là HĐ thuê khoán tài sản, trên thực tế quyền quản lý, sử dụng đất vẫn thuộc về UBND xã Du Lễ. Về việc đề nghị tuyên HĐ vô hiệu là không có căn cứ và trái với các quy định của pháp luật về sản xuất, cung cấp và tiêu thụ nước sạch nông thôn.

HĐ 02 đã được ký kết theo đúng chủ trương cấp nước sạch nông thôn và đảm bảo lợi ích an sinh cho người dân. Việc khuyến khích đầu tư cung cấp nước sạch nông thôn theo quy định tại các Nghị định, Chỉ thị và tại Điều 6 của Văn bản số 03 ngày 30/7/2014 của Bộ xây dựng “Đơn vị cấp nước được miễn quyền sử dụng đất, quyền thuê đất đối với các công trình cấp nước…” nên được chấp nhận. Nguyên đơn không có yêu cầu xem xét hiệu lực của HĐ 02, bị đơn và người có quyền và nghĩa vụ liên quan không có yêu cầu phản tố hay yêu cầu độc lập về xem xét về hiệu lực của HĐ 02 mà chỉ trình bày quan điểm.

Mặt khác, HĐ 02 đã được các bên thực hiện. Trong quá trình thực hiện, các bên không có ý kiến về mặt nội dung, hình thức nên HĐ vẫn có hiệu lực như nhận định của toà án cấp sơ thẩm là đúng.

Đối với yêu cầu kháng cáo của các bên, kháng nghị của VKS về việc xác định lỗi đối với các bên yêu cầu bồi thường thiệt hại. Về xác định lỗi để yêu cầu bồi thường giá trị tài sản còn lại đối với hệ thống cấp nước, nguyên đơn đề nghị bị đơn phải trưng mua lại toàn bộ hệ thống cấp nước hoặc bồi thường toàn bộ giá trị còn lại của hệ thống cấp nước, thể hiện đề nghị thanh lý hợp đồng tại đơn kêu cứu đã nộp cho Tòa án. Tại phiên Toà phúc thẩm, nguyên đơn khẳng định muốn chấm dứt hợp đồng.

Trong việc chấm dứt HĐ thì ông Tiến và UBND xã Du Lễ đều có lỗi trong quá trình thực hiện HĐ. Công ty CPCN HP không tham gia ký kết HĐ nên không xem xét lỗi của Công ty CPCN HP.

HĐXX xác định các lỗi của các bên trong việc chấm dứt HĐ như sau:

Đối với ông Tiến trong quá trình xây dựng nhà máy nước nhưng không có hồ sơ thiết kế, không có dự toán, không cung cấp được các HĐ về chi phí, nhân công xây dựng lắp đặt hệ thống nước; Không đầu tư nâng cấp hệ thống máy lọc và bơm nước, khiến cho chất lượng nước không được đảm bảo.

Đối với UBND xã Du Lễ, từ khi ký kết HĐ 02 đã không tiến hành ký kết bổ sung phụ lục HĐ để xác định rõ trách nhiệm của các bên trong việc phát sinh thực hiện HĐ; Không kịp thời giải quyết kiến nghị của người dân về chất lượng nước; Không thường xuyên kiểm tra, đôn đốc yêu cầu ông Tiến phảm đảm bảo đúng chất lượng nước, áp lực nước đã cam kết; Không chủ động phối hợp với cơ quan kiểm định để đảm bảo chất lượng nguồn nước đầu vào, đầu ra; Không thực hiện chỉ đạo của UBND TP Hải Phòng, UBND huyện Kiến Thuỵ về việc giải quyết dứt điểm kiến nghị của người dân; Ký văn bản thỏa thuận thực hiện dịch vụ cấp nước với Công ty CPCN HP, trong khi chưa thanh lý HĐ với ông Tiến; Làm giảm sút thu nhập của ông Tiến đồng thời không có lợi nhuận để bổ sung nâng cao chất lượng nước…

Như vậy, Toà sơ thẩm xác định lỗi của các bên, ông Tiến 70%, UBND xã Du Lễ 30% là chưa thoả đáng. Bởi như phân tích trên, lỗi của UBND xã Du Lễ nhiều hơn, trách nhiệm lớn hơn ông Tiến. Nên UBND xã Du Lễ phải chịu lỗi 70%, còn ông Tiến phải chịu 30%.

Theo kết luận định giá tài sản thể hiện giá trị tài sản còn lại của hệ thống cấp nước do ông Tiến đã đầu tư là 1.355.947.000 đồng, vì vậy UBND xã Du Lễ phải bồi thường cho ông Tiến 949.162.900 đồng.

Tòa án cấp sơ thẩm khi xem xét yêu cầu bồi thường đã buộc UBND xã Du Lễ phải bồi thường nhưng lại không tiến hành quyết định thanh lý HĐ giữa các bên, để các bên tự chịu trách nhiệm giải quyết về tài sản đã đầu tư, tài sản cho thuê là không đúng quy định, bởi lẽ HĐ giữa các bên là HĐ thuê khoán, UBND xã Du Lễ đã bồi thường cho ông Tiến giá trị còn lại của ông Tiến đã đầu tư, nên các tài sản còn lại của Nhà máy nước Du Lễ phải thuộc quyền quản lý của UBND xã Du Lễ.

Tại phiên toà phúc thẩm, UBND xã Du Lễ và các hộ dân cho biết, họ vẫn có nhu cầu sử dụng nguồn nước của nhà máy nước để tưới tiêu, rửa sân, không sử dụng vào mục đích sinh hoạt do giá thành nước rẻ. Mặt khác, các công trình xây dựng của nhà máy nước vẫn còn giá trị sử dụng. Việc không giải quyết dứt điểm, bàn giao tài sản còn lại đã gây thất thoát, lãng phí cho tài sản của nhà nước, doanh nghiệp và của người dân.

Vì vậy cần bàn giao lại toàn bộ tài sản nhà máy nước ông Tiến đã đầu tư để giao cho xã tiếp tục quản lý đầu tư, nâng cấp theo quy định để cung cấp nước cho người dân trong khu vực. Do đó cần chấp nhận kháng cáo của nguyên đơn, chấp nhận một phần kháng nghị của VKSND TP Hải Phòng về xác định lỗi của các bên trong HĐ 02 dẫn đến việc giảm sút thu nhập phát sinh trách nhiệm bồi thường.

Công ty CPCN HP không có lỗi với ông Tiến bởi Công ty CPCN HP đã ký kết Thoả thuận thực hiện dịch vụ cấp nước với UBND xã Du Lễ, trong đó UBND xã lựa chọ đơn vị cấp nước là theo đúng thẩm quyền và theo Điều 20, 31 Nghị định 117/2007.

Công ty CPCN HP không biết việc vi phạm của UBND xã nên không phải chịu trách nhiệm. Do đó chỉ xác định UBND xã có lỗi trong việc giảm sút doanh thu của ông Tiến là đã để cho 2 hệ thống cấp nước song song tồn tại. Do đó, lỗi của UBND xã lớn hơn lỗi của ông Tiến, nên xác định lại lỗi ông Tiến 30%, lỗi của UBND xã 70%, Công ty CPCN HP không có lỗi.

HĐXX cấp phúc thẩm căn cứ các quy định của pháp luật đã tuyên xử tổng số tiền mà UBND xã Du Lễ phải bồi thường cho ông Tiến là 1.111.836.600 đồng và phải chịu án phí 45.355.098 đồng và 300 ngàn đồng án phí phúc thẩm. Ông Tiến phải chịu án phí 23.060.056 đồng.