Giúp sinh viên an toàn trên không gian mạng

Tại sự kiện, các chuyên gia đã chia sẻ nhiều kinh nghiệm, giúp người trẻ thêm kiến thức tự trang bị, bảo vệ cho mình trên môi trường ảo.

Tọa đàm “An toàn trên không gian mạng cho sinh viên” mang đến nhiều giải pháp giúp các bạn trẻ tự bảo vệ mình trên môi trường ảo

13 hình thức lừa đảo trên không gian mạng

Dù cơ quan chức năng nhiều lần cảnh báo, đưa ra những bài học về lừa đảo trên không gian mạng nhưng hằng ngày, hằng giờ các vụ lừa đảo, thông tin sai sự thật, bắt nạt… vẫn xảy ra với những tình huống cũ hoặc phát sinh mới. Nạn nhân đang có xu hướng chuyển sang người già, học sinh, sinh viên.

Bạn Lê Bảo Ngọc Minh, sinh viên trường Đại học Anh quốc Việt Nam (BUV) cho hay, thực tế sinh viên gặp 3 loại rắc rối, nguy hiểm khi tham gia môi trường số. Đó là cuộc gọi rác; Ăn cắp thông tin hoặc tạo tài khoản fake trên mạng xã hội; Tin nhắn cá nhân công kích, bình luận ảnh hưởng đến tâm lý. Trong 3 hình thức này, khó giải quyết nhất đối với sinh viên chính là những tin nhắn công kích cá nhân. Vì Ngọc Minh cho rằng, có những tin nhắn riêng tư, bản thân em và các bạn cũng chưa biết sẽ phải mở lòng với cha mẹ thế nào.

Ngoài ra, Ngọc Minh còn chia sẻ: “Hồi còn học THPT, em và nhóm bạn nữ trong lớp có tài khoản trên nền tảng Instagram. Có một lần, em và các bạn gặp trường hợp bình luận phản cảm về trang phục mặc. Chúng em có báo với cô chủ nhiệm nhưng cô không sử dụng nền tảng này nên không biết hướng xử lý. Từ đó, em và các bạn chuyển tài khoản sang trạng thái riêng tư, không dám công khai nữa vì lo sợ bị tấn công cá nhân”.

Bạn Lê Bảo Ngọc Minh chia sẻ tại Tọa đàm

Không chỉ Ngọc Minh, nhiều bạn trẻ cũng đã gặp phải những sự quấy rối trên các nền tảng mạng xã hội. Bạn Minh Anh, sinh viên Học viện Báo chí và Tuyên truyền cũng cho biết: “Đã có một vài lần, thông tin cá nhân của mình rò rỉ trên mạng. Mình liên tục bị làm phiền, quấy rối, thậm chí mất các khoản tiền không hề nhỏ như trừ phí điện thoại khi nhấc máy nghe các số lạ. Có rất nhiều số điện thoại gọi điện nháy máy vào ban đêm… Điều này ảnh hưởng không nhỏ tới cuộc sống của mình. Đặc biệt, khi thông tin cá nhân bị rò rỉ như vậy, mình rất lo lắng nếu bị sử dụng vào mục đích xấu nào khác”.

Theo bà Đinh Như Hoa, Cục An toàn Thông tin, Bộ Thông tin và Truyền thông (TTTT), lừa đảo không chừa một ai, với tất cả người dân sử dụng Internet, đặc biệt là đối tượng thanh thiếu niên, học sinh.

Trong cẩm nang lừa đảo trực tuyến, Bộ TTTT có đưa lên thông tin đại chúng thì có đề cập đến 13 hình thức lừa đảo với học sinh, sinh viên Việt Nam.

Trong 13 hình thức đó thì đầu tiên có thể kể đến là: Combo du lịch giá rẻ; Lừa đảo cuộc gọi… có cuộc gọi xưng danh là của Bộ TTTT. Nội dung như: Quý vị có thể bị khóa cuộc gọi trong 2h tiếp theo. Có nhiều giả mạo nở rộ quảng cáo cờ bạc, cá độ, tín dụng đen. Hoặc thậm chí có hiện tượng giả mạo từ các ngân hàng qua những tin báo có uy tín: Thông báo tài khoản của bạn đang giao dịch ở nước ngoài... Để phòng tránh các rủi ro, mời click vào đường link này. Khi nạn nhân nhập vào thì bị ăn cắp thông tin cá nhân chứ không hẳn chỉ là lừa tiền...

Sinh viên cần trang bị kỹ năng tự bảo vệ mình

Trước tình hình phức tạp trên không gian mạng, PGS. TS Nguyễn Anh Dũng, Phó Vụ trưởng Vụ Giáo dục Đại học, Bộ GD&ĐT cho biết: “Để thực hiện tốt việc tăng cường an ninh mạng cần phân ra 3 nhóm: nhóm xây dựng chính sách, nhóm xây dựng môi trường và nhóm tăng cường nhận thức cho người sử dụng. Theo đó người sử dụng cần sự trang bị cả về kiến thức và nhận thức.

PGS. TS Nguyễn Anh Dũng, Phó Vụ trưởng Vụ Giáo dục Đại học, Bộ GD&ĐT

Bộ GD&ĐT đã ban hành hành lang pháp lý cụ thể và cần sự đồng hành của Trung ương Đoàn, các bộ ban ngành và báo chí,… để phổ biến sâu rộng hơn tới các bạn trẻ.

Bên cạnh đó, Bộ GD&ĐT đang xây dựng Thông tư về năng lực số, sắp tới sẽ được ban hành. Trong đó chương trình học nâng cao năng lực về thông tin truyền thông từ cấp tiểu học đến đại học sẽ được xây dựng dựa trên các tiêu chí dựa trên tiêu chuẩn quốc tế chung của UNESCO. Chương trình này sẽ được đưa vào các cơ sở giáo dục và có chuẩn đầu ra riêng theo từng bậc học”.

Để ứng phó với những tiêu cực trên không gian mạng, anh Nguyễn Nhất Linh, Ủy viên Ban chấp hành, Phó Trưởng ban Tuyên giáo, Trung ương Đoàn cho biết, có 3 đối tượng sinh viên cần nghĩ đến ngay khi gặp sự cố, đó là: gia đình, nhà trường (giáo viên chủ nhiệm, tổ chức Đoàn hội trong trường, giảng viên chuyên môn về tâm lý) và xã hội.

Anh Nguyễn Nhất Linh, Ủy viên Ban chấp hành, Phó Trưởng ban Tuyên giáo, Trung ương Đoàn

“Tất cả những ai chia sẻ, lan truyền thông tin sai lệch trên mạng xã hội sẽ bị xử phạt theo Luật An ninh mạng. Để có những căn cứ xử lý vụ việc, nạn nhân có trách nhiệm phản hồi, lên tiếng, cung cấp thông tin để cơ quan chức năng có giải pháp kịp thời”, anh Nguyễn Nhất Linh nói.

Cũng theo Phó Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương Đoàn, Con người là yếu tố quan trọng nhất trong các giải pháp đề phòng. Vì vậy, các bạn sinh viên chủ động trang bị kỹ năng để bảo vệ mình và những người xung quanh.

Hãy tìm kiếm sự hỗ trợ từ thầy cô, gia đình, bạn bè

Ở góc độ là chuyên gia, TS. Hamza Mutaher đến từ Trường Đại học Anh Quốc Việt Nam (BUV) chia sẻ phương pháp giúp sinh viên hạn chế những tiêu cực trên không gian mạng:

TS. Hamza Mutaher

“Tôi có một số phương pháp giúp đỡ sinh viên chống lại các mối nguy tiềm ẩn trong môi trường không gian mạng. Đầu tiên, khi nhận được những tin nhắn rác, quấy rối, sinh viên cần chụp màn hình những cuộc hội thoại mà họ cảm thấy ảnh hưởng đến mình.

Tiếp theo là block tài khoản đó, rồi nói với những người mình có thể tin tưởng để nhận được sự hỗ trợ. Theo ý kiến của tôi, sinh viên, giới trẻ phải hiểu không cần thiết chia sẻ quá nhiều thông tin cá nhân lên mạng xã hội, phải biết chọn lọc thông tin nên công khai và không nên.

Tôi khuyến khích sinh viên tìm kiếm sự hỗ trợ từ nhà trường, thầy cô, gia đình và bạn bè để có thể ổn định tâm lý và có được giải pháp hiệu quả nhất. Đối với trường hợp nghiêm trọng, sinh viên cần báo cáo cho cơ quan chức năng để được giúp đỡ, giải quyết vấn đề kịp thời.

Mỗi cá nhân khi chia sẻ thông tin phải suy nghĩ thật kỹ để xem thông tin đó có dễ hiểu, đáng tin cậy hay không, tránh tình trạng tiếp tay cho việc lan truyền thông tin giả, độc hại.

Chúng tôi cũng kêu gọi phụ huynh quan tâm nhiều hơn đời sống, tâm sinh lý của con cái để phát hiện vấn đề kịp thời, từ đó có những giải pháp tốt nhất hỗ trợ các con.

Tôi cũng có một số lời khuyên về mặt kỹ thuật để sinh viên tự bảo vệ mình như thay đổi mật khẩu thường xuyên, cập nhật các phần mềm trên thiết bị mình sử dụng thường xuyên, đọc kỹ bộ quy tắc trên các trang web trước khi sử dụng”.

Dù là trên không gian mạng nhưng nhiều bài học đã xảy ra cho thấy đều tác động trực tiếp đến con người, nhất là với học sinh, sinh viên. Tọa đàm “An toàn không gian mạng cho sinh viên” đã mang đến một góc nhìn trong bối cảnh đời sống của người trẻ trên môi trường ảo ngày càng phong phú, phức tạp.