Dự án Làng Đại học Đà Nẵng bao giờ hết "treo"?

Dự án Làng Đại học Đà Nẵng thuộc khu vực Quảng Nam 190ha đến nay vẫn đang bị "treo" một cách khó hiểu (Ảnh: V.Q)

UBND tỉnh Quảng Nam vừa có báo cáo gửi Bộ Kế hoạch và Đầu tư về tình hình triển khai dự án Đại học Đà Nẵng trên địa phận thị xã Điện Bàn, sau thời gian 25 năm kể từ khi Chính phủ phê duyệt triển khai dự án này.

Hạ tầng xuống cấp, nhà không phép tràn lan

Theo UBND tỉnh Quảng Nam, quy hoạch dự án Đại học Đà Nẵng được Chính phủ duyệt khoảng 190ha thuộc phường Điện Ngọc, thị xã Điện Bàn nhưng đến nay chỉ triển khai 1,02ha khu tái định cư (TĐC) cho các hộ dân bị ảnh hưởng đường bao làng đại học.

Việc triển khai mới chỉ dừng lại ở công tác đền bù và TĐC cho các hộ dân bị giải tỏa trắng để xây dựng khu TĐC, các hộ ảnh hưởng đường bao vẫn chưa được bồi thường và chưa có kế hoạch di dời.

Hồ sơ điều chỉnh Quy hoạch phân khu (1/2000) Đại học Đà Nẵng đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 986 năm 2020. Theo đó, trong phạm vi dự án trên địa phận tỉnh Quảng Nam giữ lại dân cư hiện trạng khoảng 30ha dọc tuyến đường Trần Hưng Đạo (ĐT607) để chỉnh trang đô thị.

Trước đó, hồ sơ Quy hoạch chi tiết xây dựng (1/500) của dự án tại khu vực Đà Nẵng cũng đã được Đại học Đà Nẵng trình UBND TP Đà Nẵng phê duyệt tại Quyết định số 5080 năm 2020.

Đường vào dự án toàn là đường đất (Ảnh: V.Q)

Tuy nhiên, đến nay, Quy hoạch chi tiết xây dựng (1/500) của dự án trên địa bàn tỉnh Quảng Nam vẫn chưa được Đại học Đà Nẵng hoàn thành công tác lập, trình thẩm định, phê duyệt làm căn cứ triển khai thực hiện.

Về hạ tầng đô thị và quản lý đất đai, do dự án “treo” nhiều năm nên hạ tầng kỹ thuật đô thị, hạ tầng kinh tế - xã hội tại khu vực không được đầu tư, nâng cấp.

Từ khi công bố dự án Đại học Đà Nẵng, địa phương không thể đầu tư bê tông hóa giao thông nông thôn, chỉ có một tuyến đường bê tông rộng 3m dài khoảng 1,7km, còn lại là đường đất.

Bên cạnh đó, hệ thống đường dây, trụ điện khu vực khối phố Câu Hà (nằm trong dự án) đã xuống cấp nghiêm trọng, nguy cơ xảy ra tai nạn điện rất cao, nhất là trong mùa mưa bão. Các công trình văn hóa - thể dục thể thao chưa được đầu tư xây dựng; nhà trẻ, trường mẫu giáo tạm bợ…

Nhà không phép "mọc" tràn lan từ năm 1997 đến nay (Ảnh: V.Q)

Theo UBND tỉnh, từ năm 1997 đến nay, những người dân ở khu vực này không được thực hiện một số quyền được luật pháp cho phép như: Lập hộ mới, tách thửa, tặng cho, chuyển nhượng, thừa kế, chuyển mục đích sử dụng đất... và không được cấp phép xây dựng, cải tạo nhà cửa. Chỉ đến khi Luật Xây dựng năm 2013 có hiệu lực, các hộ dân trong khu vực ảnh hưởng mới được cấp phép xây dựng có thời hạn.

Theo kết quả tổng rà soát phối hợp giữa UBND thị xã Điện Bàn và Công an tỉnh Quảng Nam, từ 2009 đến nay có hơn 500 trường hợp xây dựng trái phép trên gần 5ha đất.

Mặc dù chính quyền địa phương đã tổ chức nhiều biện pháp xử lý, tuy nhiên tình hình an ninh trật tự tại khu vực này vẫn diễn biến rất phức tạp, việc mua bán chuyển nhượng đất đai tự phát giữa các hộ dân vẫn diễn ra, chính quyền địa phương không thể kiểm soát.

Hiện nay, số lượng nhân khẩu không đăng ký lưu trú tại khu vực ngày càng tăng; Bên cạnh đó, tại khu vực này có 2 trường (Cao đẳng Công nghệ thông tin Đà Nẵng và Cao đẳng Việt - Hàn) với số lượng học sinh, sinh viên đông.

UBND tỉnh thừa nhận, dự án kéo dài trong nhiều năm khiến cho công tác quản lý nhà nước, nhất là công tác quản lý nhân, hộ khẩu trên địa bàn gặp nhiều khó khăn, bất cập.

Việc cư trú, lưu trú, tạm trú tại khu vực đại học rất phức tạp nên việc nắm tình hình, phát hiện, đấu tranh, xử lý các đối tượng tội phạm và vi phạm pháp luật gặp nhiều khó khăn.

Cần hơn 4 ngàn tỷ đồng để bồi thường, TĐC

Liên quan đến công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng (GPMB) và TĐC, UBND tỉnh Quảng Nam đã giao cho UBND thị xã Điện Bàn chỉ đạo Trung tâm Phát triển quỹ đất thị xã tổ chức kiểm tra, rà soát thực trạng tại khu vực dự án đối với gần 160ha còn lại.

Kết quả kiểm hiện nay cho thấy tổng diện tích đất ảnh hưởng của người dân đến 1.591.028m2 . Tổng số hộ dân bị ảnh hưởng là hơn 1.845 hộ. Trong đó, 1.375 hộ ảnh hưởng đất ở, 30 hộ ảnh hưởng đất tôn giáo và 440 hộ ảnh hưởng đất nông nghiệp. Số căn nhà thuộc diện giải tỏa trắng là 817 căn. Tổng số lô TĐC dự kiến cần bố trí là 3.155 lô.

Ngoài ra, tổng chi phí bồi thường, hỗ trợ và TĐC dự kiến theo Quyết định số 42 của UBND tỉnh Quảng Nam là khoảng 2.776 tỷ đồng. Dự kiến chi phí bồi thường, hỗ trợ và TĐC thực tế là 4.164 tỷ đồng.

Kiến nghị loại một phần diện tích dự án để chỉnh trang đô thị

Qua kiểm tra, rà soát của thị xã Điện Bàn thì dự án phần lớn ảnh hưởng đến đất ở và nhà ở của nhân dân khoảng 41% tổng diện tích đất dự án, dẫn đến chi phí bồi thường tăng cao.

Việc triển khai thực hiện công tác GPMB dự án cơ bản không khả thi. Tuy nhiên, qua khảo sát, trong khu vực dự án Đại học Đà Nẵng thuộc địa phận tỉnh Quảng Nam, diện tích khoảng 50ha có khả năng thuận lợi trong công tác GPMB tại khối Tứ Hà và Câu Hà, phường Điện Ngọc.

Theo đó, diện tích nghiên cứu gồm 6ha đất ở; 3,9ha đất nông nghiệp và 40ha đất nghĩa trang, tín ngưỡng. Tổng số hộ ảnh hưởng là 222 hộ.

Trong đó, 160 hộ ảnh hưởng đất ở; 2 hộ ảnh hưởng đất tín ngưỡng, tôn giáo; 60 hộ ảnh hưởng đất nông nghiệp. Tổng chi phí GPMB dự kiến dự kiến khoảng 333,8 tỷ đồng; tổng mức đầu tư dự kiến khoảng 815,8 tỷ đồng.

Người dân xây dựng nhà trái phép gây tranh chấp kéo dài (Ảnh: V.Q)

UBND tỉnh Quảng Nam, cho biết vẫn ủng hộ việc tiếp tục triển khai thực hiện dự án theo quy hoạch đã được phê duyệt.

Tuy nhiên, dự án đã kéo dài 25 năm, gây bức xúc trong chính quyền địa phương và nhân dân (người dân không được thực hiện các quyền về đất đai, xây dựng, nhân khẩu theo quy định của pháp luật).

Do vậy, UBND tỉnh kính đề nghị Bộ Kế hoạch và Đầu tư chủ trì, cùng các Bộ, ngành Trung ương xem xét, báo cáo Thủ tướng Chính phủ bố trí đủ nguồn vốn để thực hiện công tác bồi thường, GPMB và đầu tư các công trình hạ tầng thiết yếu liên quan.

Theo đó, trước mắt, cần bố trí đủ nguồn vốn để thực hiện công tác bồi thường, GPMB toàn bộ diện tích trên địa bàn tỉnh Quảng Nam trong giai đoạn 2023 - 2025 (160ha).

Người dân xây dựng phòng trọ thuộc phạm vi dự án để cho thuê (Ảnh:V.Q)

Theo đó, UBND tỉnh Quảng Nam chịu trách nhiệm chỉ đạo UBND thị xã Điện Bàn, các Sở, ngành, đơn vị liên quan lập quy hoạch, đầu tư xây dựng các khu dân cư phục vụ TĐC đảm bảo tiến độ theo yêu cầu và thu tiền sử dụng đất để hoàn trả ngân sách.

Trong trường hợp không bố trí đủ nguồn vốn để thực hiện công tác bồi thường, GPMB toàn bộ diện tích trên địa bàn tỉnh Quảng Nam từ nay đến năm 2025, thì đề nghị Bộ Kế hoạch và Đầu tư chủ trì, cùng với Bộ Giáo dục và Đào tạo báo cáo Thủ tướng Chính phủ cho phép điều chỉnh Quy hoạch phân khu (1/2000) để tập trung triển khai thực hiện trên phần diện tích khoảng 50ha nêu trên.

Phần diện tích còn lại loại ra khỏi ranh giới dự án để UBND tỉnh Quảng Nam lập quy hoạch chỉnh trang, đầu tư các công trình hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội thiết yếu phục vụ đời sống nhân dân tại khu vực; đồng thời, hình thành “khu đô thị vệ tinh” phục vụ Làng Đại học Đà Nẵng.