Động lực để người tài gắn bó lâu dài với Hà Nội

Là một nhà khoa học trẻ tài năng đang làm việc và cống hiến ở thành phố Hà Nội, TS Phạm Huy Hiệu đã có những chia sẻ về tác động của Luật Thủ đô (sửa đổi) với đời sống.

Tạo môi trường làm việc hấp dẫn

-PV: Hoàn thành luận án tiến sĩ hạng xuất sắc về khoa học máy tính tại Viện đại học Toulouse (Pháp), điều gì khiến anh quyết định trở về Việt Nam làm việc? Các yếu tố như chính sách, chế độ ưu đãi, môi trường làm việc…. có ảnh hưởng nhiều đến quyết định của anh?

-TS Phạm Huy Hiệu: Sau thời gian nghiên cứu tại Pháp, tôi trở về Việt Nam phụ trách vị trí chuyên gia nghiên cứu và trưởng nhóm nghiên cứu cơ bản tại Viện Nghiên cứu Dữ liệu lớn (VinBigData), và sau đó là giảng viên tại Viện Kỹ thuật và Khoa học Máy tính, Trường Đại học VinUni. Lựa chọn quay trở về Việt Nam xuất phát từ mong muốn cá nhân của tôi, đó là để tham gia trực tiếp vào hoạt động nghiên cứu khoa học tại Việt Nam. Cụ thể là thiết lập, mở rộng các nhóm nghiên cứu và tiến hành các nghiên cứu mới trong những lĩnh vực mới nổi, có ảnh hưởng lớn và cấp thiết như công nghệ trí tuệ nhân tạo, khoa học dữ liệu và y tế số, y tế thông minh.

TS Phạm Huy Hiệu

Để hiện thực hoá được những mong muốn trên, tôi đã tìm kiếm một đơn vị có tầm nhìn về khoa học nơi dành những nguồn lực của họ để giải quyết những bài toán có tác động ở quy mô lớn. Ngoài ra, tôi cũng mong muốn có một môi trường làm việc chuyên nghiệp với hạ tầng nghiên cứu đáp ứng được nhu cầu chuyên môn, với văn hoá làm việc khuyến khích tự do và sáng tạo - nơi các nhà nghiên cứu có thể tập trung thời gian và trí tuệ vào công việc chuyên môn với sự hỗ trợ của một hệ thống quản trị hiện đại, tinh gọn và các thủ tục được đơn giản hoá. Tôi tin rằng bên cạnh mức lương, những điều kể trên cũng là những yếu tố quan trọng hàng đầu trong việc thu hút các nhà khoa học tài năng đến Việt Nam để làm việc và cống hiến.

-PV: Từ kinh nghiệm của bản thân, theo anh Hà Nội muốn thu hút những người tài về làm việc cần có điều kiện gì và đâu là yếu tố then chốt có thể giữ chân họ làm việc lâu dài?

-TS Phạm Huy Hiệu: Những tài năng, đặc biệt là các nhân tài khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo luôn có những cơ hội mở rộng để họ có thể làm việc bất cứ đâu, bất cứu quốc gia hay đơn vị nào họ muốn. Trong xu hướng cạnh tranh công nghệ và kinh tế toàn cầu như hiện nay, các tài năng là nguồn lực quan trọng và khan hiếm nhất, chính vì thế họ luôn được săn đón ở khắp nơi. Như chia sẻ ở trên, họ cần một môi trường làm việc chuyên nghiệp, đáp ứng được các điều kiện về cơ sở và hạ tầng kỹ thuật tối thiểu, văn hoá làm việc lành mạnh và tôn trọng chuyên môn và sự khác biệt của các cá nhân. Họ rất cần sự tin tưởng của lãnh đạo để có quyền tự chủ chuyên môn và tài chính cho phép triển khai các hoạt động chuyên môn của mình một cách hiệu quả nhất.

Một môi trường làm việc hấp dẫn là yếu tố then chốt đầu tiên để Hà Nội thu hút nhân tài. Hấp dẫn ở đây được hiểu là các đơn vị sẽ xây dựng văn hóa doanh nghiệp cởi mở, khuyến khích sáng tạo và đóng góp ý tưởng mới. Ngoải ra, công việc có tính thử thách, được tham gia các dự án có tầm ảnh hưởng giúp cá nhân phát huy tối đa khả năng chuyên môn của mình vì những nhân tài đều muốn giải những bài toán khó, thách thức và có tác động lớn.

TS Phạm Huy Hiệu, Giảng viên Viện Kỹ thuật và Khoa học Máy tính, Giám đốc Trung tâm Khởi nghiệp (E-lab) thuộc trường Đại học VinUni

Tiếp đến là một chế độ đãi ngộ hợp lý, chưa cần phải vượt trội mà chỉ cần tương xứng với năng lực và đóng góp của các cá nhân. Cuối cùng, để giữ chân được nhân tài thì rất cần sự ghi nhận công bằng và trao cho những người đã thể hiện được năng lực và có đóng góp những cơ hội phát triển sự nghiệp, để họ lãnh những trách nhiệm lớn hơn và đóng góp được nhiều hơn.

Cơ chế linh hoạt để thu hút nhân tài

- PV: Luật Thủ đô sửa đổi đã có hiệu lực từ 1/1/2025, trong đó chính sách thu hút trọng dụng nhân tài có nhiều điểm mới. Với những quy định cụ thể về cách thức hỗ trợ, tạo điều kiện để người giỏi chuyên môn có thể chuyên tâm phát triển khả năng theo đúng sở trường, theo anh Luật Thủ đô sửa đổi đi vào cuộc sống sẽ tạo động lực phát triển như nào?

-TS Phạm Huy Hiệu​​​​​​​: Luật Thủ đô sửa đổi có hiệu lực từ 1/1/2025 với những chính sách trọng dụng nhân tài sẽ mang lại động lực mới cho sự phát triển của Hà Nội trên nhiều khía cạnh như: Thúc đẩy nguồn nhân lực chất lượng cao trong khu vực công, giảm tình trạng những công chức có năng lực chuyển sang khu vực tư nhân, nâng cao hiệu quả quản lý, điều hành và cuối cùng là tạo hình mẫu quản trị cho các địa phương khác.

Cụ thể việc cho phép thành phố quyết định số người làm việc và ký hợp đồng chuyên môn giúp tạo ra một cơ chế linh hoạt để thu hút nhân tài từ nhiều lĩnh vực mà trước đây khó có thể tham gia vào cơ quan hành chính. Những người có chuyên môn cao có cơ hội được bố trí vào các nhiệm vụ thách thức, hưởng lương theo vị trí việc làm, điều này tạo ra động lực để những người có năng lực gắn bó lâu dài với thành phố, thay vì chuyển sang khu vực tư nhân hoặc ra nước ngoài.

Ngoài ra, các cơ chế bổ nhiệm linh hoạt, đặc cách quy hoạch, luân chuyển, bồi dưỡng nhân tài giúp tạo ra một đội ngũ lãnh đạo và quản lý thực sự có năng lực, thay vì chỉ thăng tiến theo thâm niên hoặc bị giới hạn bởi các quy định khác.

TS Phạm Huy Hiệu (ngoài cùng bên phải)

Tuy nhiên, các điều chỉnh hiện nay mới tập trung vào các chính sách thu hút và đãi ngộ, chưa có một cơ chế quản lý công chức, công vụ một cách chặt chẽ, công bằng và hiện đại. Tôi nghĩ rằng cần xây dựng bộ tiêu chí mới với các chỉ số định lượng giúp đánh giá chặt chẽ dựa trên ba yếu tố chính gồm năng lực cá nhân, hiệu quả làm việc thực tế, và liêm chính công vụ; cần có cơ chế sa thải những người không đạt yêu cầu để có một hệ thống tốt, tinh gọn và hiệu quả.

Tôi cho rằng Luật Thủ đô sửa đổi không chỉ giúp thu hút và giữ chân người tài mà còn tạo ra một môi trường làm việc chuyên nghiệp, hiệu quả và sáng tạo hơn. Nếu được triển khai tốt, chính sách này sẽ là cú hích lớn để Hà Nội trở thành một trung tâm đổi mới sáng tạo, phát triển bền vững và cạnh tranh mạnh mẽ với các thành phố lớn trong khu vực.

Khi những người có chuyên môn cao trong các lĩnh vực mới nổi được trao quyền và có cơ chế hỗ trợ phù hợp, họ sẽ có nhiều cơ hội đóng góp ý tưởng đổi mới, giúp thành phố phát triển theo hướng thông minh, xanh và bền vững. Đặc biệt, với những lĩnh vực như công nghệ, y tế, giáo dục, đô thị thông minh, việc thu hút và giữ chân nhân tài sẽ tạo ra những cải tiến quan trọng, nâng cao chất lượng sống của người dân. Nếu Hà Nội triển khai hiệu quả chính sách thu hút nhân tài này, mô hình này có thể được nhân rộng ra các tỉnh, thành khác, giúp nâng cao chất lượng bộ máy hành chính trên phạm vi toàn quốc.

Hà Nội là trung tâm của đất nước trên rất nhiều phương diện và có rất nhiều người yêu và có mong muốn đóng góp cho Hà Nội trong đó có cá nhân tôi. Tôi tin rằng, nếu được triển khai hiệu quả, các chính sách thu hút nhân tài mới sẽ tạo ra những chuyển biến tích cực, đưa Hà Nội trở thành một thành phố có tầm vóc quốc tế, xứng đáng với vị thế Thủ đô của đất nước đang vươn mình phát triển và bước vào kỷ nguyên mới.

Trong quá trình nghiên cứu và giảng dạy TS Phạm Huy Hiệu đạt nhiều thành tích xuất sắc

-PV: Hiện với vai trò là Giám đốc Trung tâm Khởi nghiệp (E-lab) thuộc trường Đại học VinUni, anh áp dụng được điều gì trong Luật Thủ đô (sửa đổi) để thu hút nhân tài về làm việc?

-TS Phạm Huy Hiệu​​​​​​​: Luật Thủ đô (sửa đổi) đưa ra nhiều chính sách quan trọng nhằm phát triển khoa học và công nghệ, hướng tới xây dựng Hà Nội thành trung tâm đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, nghiên cứu và chuyển giao công nghệ hàng đầu. Luật ưu tiên đầu tư và có nhiều cơ chế hỗ trợ như hỗ trợ tài chính từ ngân sách thành phố để tài trợ cho các tổ chức khoa học và công nghệ trong việc mua sắm, vận hành thiết bị, xây dựng trung tâm nghiên cứu, phòng thí nghiệm, ưu đãi thuế cho các cá nhân thực hiện nhiệm vụ khoa học và công nghệ trọng điểm.

Luật cũng cho phép doanh nghiệp, tổ chức khoa học và công nghệ được nhận chuyển giao không bồi hoàn tài sản, kết quả từ các nhiệm vụ khoa học sử dụng ngân sách thành phố; có cơ chế ưu đãi giúp thu hút, phát triển nhân tài trong lĩnh vực khoa học và công nghệ, đóng góp cho sự phát triển của Thủ đô và đất nước.

Luật Thủ đô (sửa đổi) có ý nghĩa lớn cho những người làm về khoa học công nghệ như chúng tôi, giúp thúc đẩy các dự án khoa học và công nghệ, tạo nền tảng phát triển bền vững cho Hà Nội.

Đối với cá nhân tôi, những chính sách mới là động lực để tham gia phát triển các dự án nghiên cứu có tác động trực tiếp tới đời sống người dân Thủ đô như vấn đề ô nhiễm không khí, xây dựng chính sách để hình thành các vùng phát thải carbon thấp, các vấn đề liên quan đến ứng dụng công nghệ y tế số để chăm sóc sức khoẻ cộng đồng. Là một nhà khoa học trẻ, tôi rất vinh dự và hạnh phúc khi có cơ hội tham gia đóng góp để chung tay xây dựng Hà Nội thành trung tâm đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, nghiên cứu và chuyển giao công nghệ hàng đầu khu vực và thế giới.

Trân trọng cảm ơn anh!