Đổi rác nhựa lấy gạo, cây xanh: Cách làm hiệu quả, thiết thực để bảo vệ môi trường

Các tình nguyện viên tiến hành cân gạo cho người dân mang rác nhựa đến đổi

Người dân chỉ cần mang 1kg rác thải nhựa hoặc rác tái chế các loại sẽ được đổi lấy 1 kg gạo. Sau 2 tuần thực hiện, hơn 1 tấn gạo đã được đổi cho người dân thu về khối lượng tương đương rác thải nhựa đem đi tái chế, góp phần bảo vệ môi trường Thành phố.

Bà Phạm Thị Ngọc Minh, Phó Chủ tịch Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam Quận 1 (Thành phố Hồ Chí Minh) cho biết, chương trình được tổ chức với mục tiêu đồng hành cùng người dân Thành phố vượt qua khó khăn trong đại dịch Covid-19 và nâng cao ý thức bảo vệ môi trường, hạn chế dùng rác thải nhựa, tạo thói quen phân loại rác tại nguồn cho người dân.

Hoạt động diễn ra mỗi tuần một lần kéo dài đến hết tháng 12/2020, tập trung thu nhận các loại rác thải nhựa khô, không tích trữ nước cùng một số loại rác thải tái chế được như giấy và bìa carton.

Mỗi người dân được quy đổi tối đa 10kg rác lấy 10kg gạo. Mỗi phường chủ động chọn thời gian và địa điểm để nhận rác thải và phát gạo cho người dân. Các loại rác sau khi gom lại sẽ được chuyển tới các địa điểm tái chế vào cuối ngày.

Theo bà Phạm Thị Ngọc Minh, nguồn lực và kinh phí thực hiện chương trình hoàn toàn đến từ các nguồn vận động tài trợ của tổ chức, doanh nghiệp trên địa bàn Thành phố. Đến thời điểm hiện tại, trên 4 tấn gạo đã vận động được để đưa về các phường đổi cho người dân.

Ngoài ra, các phường còn tổ chức vận động thêm nhiều mặt hàng nhu yếu phẩm khác. Phường Bến Thành, phường Nguyễn Thái Bình tặng thêm dầu ăn, muối iốt cùng với gạo. Phường Phạm Ngũ Lão tặng gạo và các chậu cây xanh nhằm góp phần tăng cường mảng xanh trên địa bàn.

Đặc biệt, dù là chương trình chỉ hoạt động trên địa bàn quận 1 nhưng người dân các quận khác nếu có rác thải nhựa đều có thể mang đến để đổi gạo, quà vì mục tiêu chung góp phần bảo vệ môi trường, giúp đỡ người dân có hoàn cảnh khó khăn trên toàn Thành phố.

Bà Nguyễn Thị Cẩm, trú tại phường Phạm Ngũ Lão (quận 1), chia sẻ kể từ khi chương trình bắt đầu, mỗi tuần, bà cùng nhiều phụ nữ trong khu phố và Hội Liên hiệp Phụ nữ phường đều đến túc trực tại điểm thực hiện để hỗ trợ các đoàn viên, thanh niên tình nguyện thu gom rác thải và đổi gạo cho người dân.

Điều khiến bà vui nhất là chương trình không chỉ góp phần tuyên truyền bảo vệ môi trường mà còn hỗ trợ người dân nghèo phần nào vượt qua khó khăn vì đại dịch, như những người làm nghề nhặt ve chai bình thường chỉ bán được khoảng 3.000-4.000 đồng cho 1kg nhựa, nay họ đổi được 1kg gạo và nhiều nhu yếu phẩm khác, phần nào đỡ đần kinh tế gia đình.

Tham gia chương trình, bà Cẩm còn được chứng kiến nhiều câu chuyện cảm động về tinh thần đùm bọc, san sẻ lẫn nhau của người dân Việt Nam. Có người dân chỉ mang nhựa đến chứ không nhận gạo, nhường suất lại cho người khó khăn hơn; có người dân ở quận khác không ngại đường xa mang hàng chục cân rác nhựa đến để đổi gạo rồi tặng lại cho chương trình để phát cho người nghèo.

"Rất nhiều lần tôi thấy những người bán vé số, người già neo đơn vui đến rơi nước mắt khi chỉ mang đến 1kg nhựa mà nhận về được 4-5kg gạo. Nhìn nụ cười của họ, mọi mệt mỏi của tôi và các anh chị em tình nguyện viên đều tan biến," bà Cẩm chia sẻ.

Chị Nguyễn Ngọc Phương Quỳnh, nhà ở quận Thủ Đức nhưng làm việc ở quận 1 nên hai tuần qua, mỗi tuần chị đều cố gắng mang khoảng 4kg chai nhựa đến điểm đổi gạo ở phường Bến Thành. Số gạo quy đổi được, chị tặng lại cho bếp ăn từ thiện của phường để chế biến thêm nhiều suất cơm giúp đỡ người nghèo.

Người dân cũng có thể chọn đổi rác nhựa lấy cây xanh để trồng trong nhà

Chị Quỳnh cảm thấy chương trình này rất ý nghĩa vì ngoài giúp đỡ được người dân khó khăn trong mùa dịch còn giúp họ hiểu được tầm quan trọng của việc phân loại rác tại nguồn. Qua đó nâng cao tinh thần tự giác, tham gia vào công tác bảo vệ môi trường Thành phố cùng với chính quyền.

Anh Phạm Minh Khang, giáo viên Trường Trung học Phổ thông chuyên Trần Đại Nghĩa, rất tích cực thu gom các loại rác nhựa trong gia đình mang đến điểm quy đổi ở phường Phạm Ngũ Lão. Tuy nhiên thay vì nhận gạo, anh lại yêu cầu được nhận cây xanh để mang về trồng trong nhà. Theo anh Khang, việc mở rộng mảng xanh tại khu vực mình sinh sống cũng quan trọng không kém việc phân loại rác tại nguồn để tạo ra một bầu không khí sạch và trong lành cho thành phố.

Chương trình này nhận được sự ủng hộ của đoàn viên, thanh niên và người dân. Rất nhiều người, nhất là các bạn trẻ đã tích cực tham gia hoạt động đổi rác lấy quà. Thay vì vứt đi những vật dụng cũ, nhiều người đã gom lại để đổi quà, qua đó nâng cao nhận thức, ý thức tự giác bảo vệ môi trường (BVMT) bằng những hành động cụ thể, thiết thực, hướng tới giảm sử dụng sản phẩm nhựa dùng một lần, tạo thói quen phân loại rác thải tại nguồn, đồng thời khuyến khích phong trào tái chế rác thải thành những đồ dùng có ích trong đời sống.

Sau hơn 1 tháng triển khai, mô hình đổi rác nhựa lấy gạo đã vận động được hơn 1.000kg gạo từ các mạnh thường quân. Mỗi Đoàn phường được nhận từ 100 đến 200kg.

Bí thư quận Đoàn 1 (Thành phố Hồ Chí Minh) Trần Đỗ Nam Long cho biết, Ban Tổ chức hy vọng thông qua chương trình nâng cao nhận thức và hình thành thói quen cho mỗi người dân trong việc phân loại rác thải sinh hoạt tại gia đình; giảm rác thải, nhất là rác thải nhựa ra ngoài môi trường.

Anh Long nhìn nhận, tuy chỉ mới triển khai trong một thời gian ngắn nhưng nhiều người dân cho biết nhờ chương trình mà lần đầu tiên họ hiểu được sự quan trọng của việc phân loại rác tại nguồn để thực hiện tái chế cho phù hợp. Đây là tín hiệu ban đầu rất tích cực để chính quyền thành phố xem xét mở rộng phạm vi chương trình đến những quận, huyện khác trong thời gian tới.

Có thể khẳng định, chương trình rất thiết thực, ý nghĩa, góp phần lan tỏa lối sống xanh, thu hút nhiều người cùng chung tay, góp sức BVMT, ứng phó với biến đổi khí hậu. Việc làm này càng có giá trị khi hiện nay tình trạng xả rác bừa bãi gây ô nhiễm môi trường là vấn đề bức xúc, việc phân loại rác thải tại nguồn chưa được nhiều người tự giác thực hiện và phương tiện kỹ thuật thu gom, xử lý rác thải của nước ta còn lạc hậu, chưa đáp ứng được nhu cầu, gây ô nhiễm nghiêm trọng...

Để Chương trình lan tỏa rộng khắp, chắc chắn rất cần sự quan tâm, phát động phong trào của các cấp, các ngành, các tổ chức chính trị-xã hội. Đồng thời với tổ chức phát động là tăng cường vận động kinh phí, cùng với tiền bán vật liệu tái chế để duy trì, phát triển chương trình với những hình thức mới, như: Khen thưởng những tập thể, cá nhân có thành tích xuất sắc trong BVMT; tổ chức thi viết, vẽ tuyên truyền và thi sáng kiến về BVMT; trao tặng trang thiết bị phục vụ giữ gìn vệ sinh môi trường cho các địa phương, trường học...

Đây là việc làm nhỏ và không khó thực hiện nhưng mang ý nghĩa thiết thực và hiệu quả lớn. Mong rằng sáng kiến này sẽ được nhân rộng không chỉ trong tổ chức đoàn, hoặc một vài địa phương, bởi BVMT là việc cấp thiết, đòi hỏi sự chung tay, trách nhiệm của toàn xã hội, tất cả mọi người.