Cấm hay quản thuốc lá thế hệ mới tại Việt Nam

Lúng túng trong xử lý

Sáng 11/11, Tọa đàm về Khung pháp lý cho thuốc lá thế hệ mới do Báo Pháp luật Việt Nam tổ chức đã diễn ra tại Hà Nội với sự tham gia của hơn 50 đại diện từ các cơ quan ban ngành và các chuyên gia trong lĩnh vực công nghiệp, chuyên gia kinh tế và cơ quan báo đài.

Phó Tổng biên tập Báo Pháp luật Việt Nam, ông Trần Đức Vinh chia sẻ tại buổi tọa đàm

Tọa đàm này được tổ chức trong bối cảnh Chính phủ vừa có chỉ đạo Bộ Công thương và các đơn vị liên quan như Bộ KH-CN, Bộ Tư pháp… khẩn trương đề xuất chính sách quản lý riêng đối với thuốc lá điện tử và thuốc lá làm nóng; đồng thời tăng cường công tác chống buôn lậu thuốc lá trên thị trường hiện nay (theo công văn số 4861 ngày 17-6-2020 của Văn phòng Chính phủ truyền đạt ý kiến của Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng và công văn số 8750 ngày 20/10/2020 của Văn phòng Chính phủ truyền đạt ý kiến của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc).

Thuốc lá thế hệ mới là cách gọi chung của “thuốc lá điện tử”, “thuốc lá làm nóng” xuất hiện ngày càng nhiều ở Việt Nam. Tuy nhiên, các cơ quan chức năng đang gặp lúng túng trong việc xử lý vì sản phẩm này chưa xuất hiện trong bất kỳ một văn bản quy phạm pháp luật nào, chỉ gộp chung vào loại hàng hóa do nước ngoài sản xuất, không có hóa đơn chứng minh nguồn gốc xuất xứ.

Chủ trì tọa đàm

Chia sẻ thông tin tại tọa đàm, ông Nguyễn Kỳ Minh, Phó Chánh văn phòng Tổng cục Quản lý Thị trường, Bộ Công thương cho hay: “Trong 8 tháng đầu năm lực lượng chức năng đã bắt giữ hơn 8.300 vụ, tịch thu hơn 8 triệu gói thuốc lá nhập lậu các loại. Riêng thuốc lá thế hệ mới số vụ thu giữ và số lượng thu giữ ngày càng tăng lên. Nếu trong năm 2019 Hà Nội chỉ kiểm tra 6 vụ và thu giữ gần 1.000 sản phẩm liên quan đến thuốc lá thế hệ mới, thì trong 9 tháng đầu năm 2020 QLTT Hà Nội cũng đã xử phạt 6 vụ, thu giữ hàng nghìn sản phẩm. Tại TP HCM, Hải quan TP HCM đã thu giữ 4 kiện hàng nghi là thuốc lá thế hệ mới, với tổng giá trị hàng thu giữ được khoảng 1 tỷ đồng”.

Cũng theo ông Minh, quy định pháp luật hiện nay chưa có chế tài xử lý thuốc lá thế hệ mới nên các cơ quan chức năng chỉ có thể xử lý đây là loại hàng hóa do nước ngoài sản xuất, không có hóa đơn chứng từ chứng minh nguồn gốc nên các việc xử lý chưa sát với hành vi vi phạm.

Ông Nguyễn Kỳ Minh, Phó Chánh văn phòng Tổng cục QLTT, Bộ Công Thương phát biểu tại buổi tọa đàm

Đồng quan điểm này, chia sẻ tại tọa đàm, nhiều ý kiến từ các bộ ngành đã đưa ra những ý kiến xoay quanh việc cần phải sớm ban hành một khung pháp lý cho thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng tại Việt Nam. Đối với thuốc lá thế hệ mới, do có nhiều sự khác biệt về đặc tính sản phẩm cũng như cơ chế hoạt động so với thuốc lá điếu truyền thống, do đó cần nghiên cứu kỹ để đưa ra cơ chế quản lý phù hợp.

Cần thí điểm khung pháp lý cho thuốc lá thế hệ mới

Nêu ý kiến tại tọa đàm, bà Nguyễn Quỳnh Liên, Phó Vụ trưởng Vụ Pháp luật Hình sự - Hành chính (Bộ Tư pháp) cho rằng, sự xuất hiện của mặt hàng thuốc lá thế hệ mới có liên quan trực tiếp tới hệ thống pháp luật hiện hành về phòng chống tác hại của thuốc lá cũng như đặt ra yêu cầu phải có biện pháp quản lý, bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của người tiêu dùng cũng như trật tự quản lý nhà nước.

Nhiều ý kiếu được nêu tại buổi tọa đàm

Mặc dù hiện nay, chúng ta đã có Luật Phòng chống tác hại của thuốc lá và Nghị định số 77/2013/NĐ-CP quy định các biện pháp phòng chống tác hại của thuốc lá, nhưng các quy định này lại chủ yếu được áp dụng cho thuốc lá điếu truyền thống.

Đối với các loại thuốc lá thế hệ mới, do có nhiều sự khác biệt về đặc tính sản phẩm cũng như cơ chế hoạt động so với thuốc lá truyền thống nên các cơ quan chức năng đang bị lúng túng trong quản lý. Do đó, cần nghiên cứu kỹ để đưa ra cơ chế quản lý phù hợp.

Bà Nguyễn Quỳnh Liên đề nghị, Bộ Công thương cùng Bộ Y tế cần nghiên cứu, xác định rõ xem thuốc lá điện tử, thuốc lá làm nóng có tác hại không, loại sản phẩm này có phải là thuốc lá không? Nếu là thuốc lá thì sẽ quản lý theo Luật Phòng chống tác hại của thuốc lá, còn không thì sẽ xây dựng cơ chế, chính sách, khung khổ pháp lý riêng cho thuốc lá thế hệ mới, để quản lý, bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của người tiêu dùng và trật tự quản lý nhà nước.

Bà Nguyễn Quỳnh Liên phát biểu tại tọa đàm

Tuy nhiên theo Hiệp hội Thuốc lá Việt Nam và một số chuyên gia, không nên ngay lập tức luật hóa tại thời điểm này mà bỏ qua giai đoạn thí điểm cho phép nhập khẩu, sản xuất và kinh doanh thuốc lá thế hệ mới tại Việt Nam.

Bởi lẽ thuốc lá làm nóng và thuốc lá điện tử là kết quả của việc áp dụng công nghệ trên toàn cầu, hiện vẫn còn rất mới mẻ đối với ngành công nghiệp thuốc lá Việt Nam và các cơ quan quản lý.

Việc thí điểm sẽ giúp Chính phủ và các cơ quan có thẩm quyền có đầy đủ thông tin và cơ sở chính xác để đánh giá tác động kinh tế và xã hội của việc hợp pháp hóa dòng sản phẩm này cũng như đánh giá mức độ rủi ro của sản phẩm.

Tại Việt Nam, sản phẩm này đã xuất hiện ở nhiều kênh khác nhau, từ các cửa hàng truyền thống đến các website thương mại điện tử, mạng xã hội. Hầu như các sản phẩm này được nhập lậu và kinh doanh bất hợp pháp tại Việt Nam, tần suất cũng như số lượng thu giữ qua các vụ buôn bán, kinh doanh thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng đang tăng dần.

Vì vậy, pháp luật cần điều chỉnh theo kịp các hiện tượng nên cần có một khung pháp lý phù hợp cho mặt hàng này để có những mức hình phạt cụ thể và xác đáng cho các hành vi vi phạm pháp luật liên quan đến nó.

Theo đó, việc có cấm hay không cấm nhập khẩu và khung pháp lý thế nào để quản loại mặt hàng này vẫn đang cần thời gian để nghiên cứu một cách kỹ càng và thấu đáo trước khi đưa vào thực tiễn.

Tác hại của thuốc lá điện tử với thế hệ trẻ TTTĐ - Mặc dù các nhà sản xuất thuốc lá điện tử cho rằng sản phẩm này giúp cai nghiện an toàn, tuy nhiên với ...

Bảo vệ giới trẻ khỏi tác động của quảng cáo và sử dụng các sản phẩm thuốc lá TTTĐ - Đây là chủ đề Tổ chức Y tế thế giới (WHO) lựa chọn để hưởng ứng ngày Thế giới không khói thuốc lá ...

Thanh niên Việt Nam nói không với thuốc lá và thuốc lá điện tử TTTĐ - Hưởng ứng ngày Thế giới không khói thuốc lá (31/5) và Tuần lễ Quốc gia không khói thuốc lá năm 2020 (25/5/2020 - ...

Có nên xây dựng tiêu chuẩn chất lượng Việt Nam cho dòng sản phẩm thuốc lá thế hệ mới? TTTĐ - Viện Tiêu chuẩn chất lượng Việt Nam vừa tổ chức hội thảo "Các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới - tiêu chuẩn ...