Cách Chile xây dựng chiến dịch tiêm chủng thành công nhất thế giới

Người cao tuổi xếp hàng tiêm vắc-xin tại một trung tâm tiêm chủng ở Santiago (Ảnh: Martin Bernetti)

Tiến sĩ Joxelin Flores Taborda, ở Santiago, Chile, đã tiêm liều vắc-xin ngừa Covid-19 thứ hai vào tuần trước. Cô cảm thấy hơi đau đầu. Tuy nhiên, đó là một cơn đau đầu tốt vì theo tiến sĩ “vắc-xin đang hoạt động”.

Flores là bác sĩ nhi khoa chuyên nghiên cứu về nhịp tim. Cô và các đồng nghiệp làm việc trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe là những người đầu tiên được tiêm vắc-xin ngừa Covid-19 tại Chile vào đầu tháng 2 khi nước này bắt đầu chiến dịch tiêm chủng trên diện rộng.

Theo dữ liệu do tổ chức Our World in Data công bố, Chile vượt Israel trở thành nước tiêm vắc-xin ngừa Covid-19 nhanh nhất thế giới. Chile đã tiêm trung bình 1,08 liều vắc-xin/ngày/100 dân trong 7 ngày qua. Trong khi Israel đã tiêm trung bình 1,03 liều/ngày/100 dân.

Đến nay, Chile đã tiêm khoảng 5 triệu liều vắc-xin ngừa Covid-19 cho gần một phần tư dân số. Nước này lên kế hoạch sẽ tiêm phòng cho toàn bộ dân số vào tháng 6 tới.

Chiến lược mua vắc-xin

Quốc gia Chile coi việc mua vắc-xin là ưu tiên hàng đầu. Vì vậy, Chile đã tìm kiếm thỏa thuận với nhiều nhà sản xuất và đặt cược vào nhiều loại vắc-xin khác nhau từ Mỹ, Anh, Trung Quốc và tham gia chương trình Covax.

Bên cạnh đó, quốc gia Nam Mỹ cũng đã tham gia thử nghiệm lâm sàng giai đoạn 3 cho nhiều hãng sản xuất vắc-xin ngừa Covid-19 như: Johnson & Johnson của Mỹ; AstraZeneca của Anh; Sinovac, CanSino của Trung Quốc. Điều này mang lại lợi thế cho nước này trong việc đàm phán về nguồn cung.

Tính đến ngày 1/3, theo Bộ Tài chính Chile, nước này đã đạt được thỏa thuận mua 14 triệu liều vắc-xin của Sinovac (trong đó đã nhận gần 10 triệu liều); 10 triệu liều từ Pfizer/BioNTech (đã nhận khoảng 700.000 liều); 4 triệu liều từ AstraZeneca và 4 triệu liều từ Johnson & Johnson.

Một y tá đến tiêm vắc-xin cho một phụ nữ gặp khó khăn về di chuyển (Ảnh: Martin Bernetti)

Chile cũng là thành viên của COVAX - chương trình do Tổ chức Y tế thế giới khởi xướng nhằm bảo đảm tiếp cận công bằng trên toàn cầu đối với các loại vắc-xin. Quốc gia Nam Mỹ đang chuẩn bị nhận 7,6 triệu liều vắc-xin thông qua cơ chế này.

Chile cũng đang đàm phán với Viện Gamaleya ở Nga để mua vắc-xin SputnikV và với công ty CanSino Biologics (Trung Quốc và Canada cùng phát triển) để mua vắc-xin.

Nói cách khác, Chile đang mua vắc-xin từ khá nhiều nguồn và ở khắp mọi nơi. Tuy nhiên, Chile không để yếu tố chính trị chi phối.

“Một trong những điều quan trọng nhất là chính trị không bao giờ được cân nhắc đến. Tất cả phụ thuộc vào khoa học, kỹ thuật”, Thứ trưởng Bộ Y tế Chile, Paula Daza nói.

Kinh nghiệm tổ chức tiêm chủng

Quốc gia Nam Mỹ này còn có kinh nghiệm hàng thế kỷ trong việc triển khai các chiến dịch tiêm phòng đại trà.

Dân số Chile không quá đông (gần 19 triệu người). Tuy nhiên, dân số của Chile trải dài trên chiều dài hơn 4.800km của đất nước dọc theo bờ biển phía Tây Nam Mỹ, cùng với một số khu vực nông thôn và vùng sâu, vùng xa.

Do đó, “để đưa vắc-xin đến tay từng người dân”, Chính phủ Chile đã dựa vào những kinh nghiệm trước đó.

Chile có mô hình chăm sóc sức khỏe kết hợp giữa công và tư. Mạng lưới chăm sóc sức khỏe ban đầu đã đóng vai trò xương sống của chiến dịch tiêm chủng Covid-19. Các phòng khám công tồn tại khắp cả nước có thể kết nối nhanh chóng đến những cộng đồng xa xôi.

Chương trình tiêm chủng quốc gia của Chile có nguồn gốc từ hơn một thế kỷ trước với các nỗ lực vào cuối những năm 1800 chống lại bệnh đậu mùa. Từ những năm 1980 trở đi, quốc gia này đã thực hiện tiêm ngừa cúm mùa cũng như từng tiêm vắc-xin khẩn cấp để ứng phó với thiên tai.

Chiến dịch tiêm chủng của Chile ưu tiên nhân viên y tế tuyến đầu, sau đó là người lớn tuổi, bắt đầu từ 90 tuổi trở lên (Ảnh: Martin Bernetti)

Cơ sở hạ tầng và kinh nghiệm cũng cho phép Chile sẵn sàng bắt đầu chiến dịch tiêm chủng Covid-19 “từ con số 0”.

“Sau khi có vắc-xin, chúng tôi phân phối và tiêm chủng cho người dân một cách hiệu quả. Mọi người đều hiểu và tin tưởng chương trình từ những kinh nghiệm thành công trước đó. Điều này cũng cực kỳ quan trọng để thành công”, ông Rafael Araos, cố vấn khoa học chống Covid-19 thuộc Bộ Y tế Chile cho biết.

Ngoài các phòng khám y tế công cộng, Chile còn thiết lập các trung tâm tiêm chủng di động ở các trung tâm thương mại, trường đại học và sân vận động.

Cả nước đã thành lập hơn 1.400 trung tâm tiêm chủng. Như vậy, thay vì người dân phải đến một điểm cố định để chủng ngừa, họ có thể đến các trường đại học hay trung tâm thuơng mại… Ví dụ, nếu đang đi nghỉ hoặc ở bất cứ đâu thì có thể đến trung tâm thương mại gần nhất mà bạn tìm thấy.

Bộ Y tế Chile xuất bản một lịch trình ghi rõ ai đủ điều kiện nhận vắc-xin vào ngày nào và không cần hẹn trước. Nhờ vậy, cơ quan đăng ký tiêm chủng quốc gia sẽ dễ dàng theo dõi thời điểm mọi người đến tiêm phòng cũng như vị trí tiêm phòng của mọi người và kỳ hạn tiêm mũi thứ hai..

Người dân Chile được khuyến khích sử dụng hashtag #YoMeVacuno (#Tôi đã tiêm phòng) trên mạng xã hội sau khi tiêm vắc-xin.

Chile cũng đã có một đợt triển khai tiêm chủng vắc-xin ngừa Covid-19 khá trật tự theo đúng nghĩa đen. Ban đầu, chiến dịch ưu tiên các nhân viên chăm sóc sức khỏe tuyến đầu, sau đó là những người cao tuổi, bắt đầu từ 90 tuổi trở lên và giảm dần độ tuổi từ đó. Các giáo viên và nhân viên làm trong ngành giáo dục cũng được ưu tiên vì năm học của Chile bắt đầu vào tháng 3. Giờ đây, quốc gia này đang tiêm phòng cho những người có nguy cơ tiềm ẩn.

Mỗi ngày trong tuần sẽ tiêm cho một nhóm nhất định. Ví dụ, vào thứ 4 vừa qua (ngày 10/3) những người 55 và 54 tuổi mắc bệnh nặng hoặc khuyết tật nặng sẽ được tiêm vắc-xin; Thứ 5 sẽ là những người trong độ tuổi từ 53 đến 50 mắc một số bệnh nền… Từ đó, Bộ Y tế sẽ lên lịch giống nhau cho tất cả người dân Chile, dù họ ở thành phố nào.

Chiến dịch tiêm chủng vắc-xin ngừa Covid-19 của Chile có hiệu quả nhờ nước này rất linh hoạt trong việc xây dựng các điểm tiêm chủng cơ động dựa trên hệ thống hạ tầng y tế sẵn có.

Tiêm vắc-xin ngừa Covid-19: Phụ nữ gặp tác dụng phụ nhiều hơn nam giới

Hà Nội dự kiến tiêm vắc xin đầy đủ cho công dân trên 18 tuổi, kể cả người dân vãng lai

Thách thức an ninh trong việc vận chuyển vắc-xin ngừa Covid-19

Australia bắt đầu tiêm chủng vắc-xin diện rộng, Campuchia trải qua đợt lây nhiễm trong cộng đồng lần thứ ba