Bài 2: Khi nước sạch là vấn đề bức thiết hàng đầu...

Hồ xử lý nước của Nhà máy nước Quang Phục, Tiên Lãng

Bức xúc từ người dân

Vào thời điểm nước kiệt (từ tháng 1 - 4 hằng năm), do nguồn nước ô nhiễm nặng nên chất lượng nước của các nhà máy trên địa bàn huyện Tiên Lãng có một số chỉ tiêu tăng cao bất thường, không đạt quy chuẩn. Điều này khiến nhiều người dân huyện Tiên Lãng lo lắng, bức xúc.

Bà Phạm.T.B, trú tại Thôn Ninh Duy 1, xã Khởi Nghĩa, huyện Tiên Lãng, cho biết: "Nhà tôi phải chuyển sang sử dụng nguồn nước giếng khoan hơn một năm nay vì thấy nước máy bẩn". Bà B còn cho rằng sẽ không dùng nước máy nữa, chuyển hẳn sang dùng nước giếng khoan, đồng nghĩa “không có việc đóng tiền” cho nhà máy nước.

Lực lượng chức năng và người dân kiểm tra trạm bơm hút nước thô từ sông Đa Độ vào nhà máy nước Đông Phương

Đồng quan điểm, chị Vũ.T.M, cùng khu vực sinh sống với bà B cũng cho rằng: "Rất vô lý khi phải đóng góp kinh phí cho nhà máy nước cũ, thậm chí nhà máy nước mới đến chị cũng xem xét việc không mua nước máy. Gia đình chuyển sang dùng nước mưa và nước giếng khoan gần một năm nay".

Hộ anh Bùi.V.D, ở xã Khởi Nghĩa, chia sẻ thêm: "Hiện tại, nhà tôi đang dùng 2 nguồn nước máy và giếng khoan. Khi nguồn nước bị ô nhiễm và không đảm bảo sức khỏe, gia đình dùng nước giếng khoan. Khi nguồn nước ổn định, chất lượng tốt hơn, gia đình lại dùng nước máy". Anh Bùi.V.D cũng như mọi người trong gia đình mong muốn đơn vị cấp nước đảm bảo chất lượng.

Chị Vũ. K. L ở thôn Đông Xuyên Ngoại, xã Đoàn Lập, cũng bức xúc vì nguồn nước máy vào những tháng cao điểm thường xuyên có mùi tanh, hôi, mặn, màu đục... Chị và gia đình cho rằng, chính quyền nên sớm có biện pháp giúp bà con thoát khỏi tình trạng nước sinh hoạt ô nhiễm. Nhu cầu sử dụng nước sạch của người dân là chính đáng, cấp thiết vì ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe, đời sống, sinh hoạt hàng ngày.

Những khó khăn từ các nhà máy nước

Bằng mắt thường nhìn nhận, đánh giá, nhiều thời điểm nước máy bị bẩn và có mùi; thường rơi vào những tháng nước kiệt (từ tháng 1 - 4 hàng năm) do nguồn nước thô đầu vào cung cấp cho các nhà máy nước bị ô nhiễm nặng.

Khu bể lắng, bể lọc của Nhà máy nước Tân Sơn, Tiên Lãng

Việc đặt vị trí các nhà máy nước manh mún, thiếu tầm nhìn trước đây đã khiến cho việc tiếp cận nguồn nước thô đầu vào bị hạn chế. Ngược lại, cùng công nghệ xử lý nước như các nhà máy ở huyện Tiên Lãng thì ở Kiến Thuỵ, Thuỷ Nguyên, An Dương, các nhà máy được tiếp cận nguồn nước ngọt của thành phố như: Sông Đa Độ, Sông Giá, sông Hoàn Ngọc… có chất lượng nước đầu ra luôn đạt QCVN 01/2023 và quy chuẩn địa phương. Người dân an tâm sử dụng.

Nguyên nhân chính dẫn tới chất lượng nước của một số nhà máy nước trên địa bàn Tiên Lãng không đạt một số chỉ tiêu quy chuẩn là do nguồn nước đầu vào yếu, kém. Bên cạnh đó, do một số quy định về yêu cầu các nhà máy nước muốn đầu tư nâng cấp phải đạt tiêu chí quy mô từ 3 xã trở lên, công suất đạt 5.000m3/ngày đêm… chưa tương thích với năng lực và điều kiện thực tế của các nhà máy. Do vậy, nhiều năm nay, một số nhà máy nước không được phép đầu tư, nâng cấp.

Hơn nữa, với số vốn đầu tư "mồi” ban đầu ít ỏi, để hoạt động được, chủ đầu tư phải tự bỏ tiền đầu tư trang thiết bị, hệ thống ống dẫn nước, thuê nhân lực điều hành, quản lý... nên phải có thời gian thu hồi vốn.

Tuy nhiên, do vùng cấp nước bị quy hoạch chồng lấn, số lượng dân cư địa phương thưa thớt, ít nhà máy xí nghiệp trên địa bàn... khiến việc khấu hao tài sản ban đầu của các đơn vị cấp nước gặp khó khăn. Là khu vực nông thôn, giá tiền nước sinh hoạt cũng có mức khung quy định thấp hơn nội thành; số lượng dân tăng lên mỗi năm khiến các nhà máy phải đầu tư thêm diện tích bể lắng, bể lọc, máy bơm áp lực...

Một góc thị trấn Minh Đức, huyện Tiên Lãng

Ông Phạm Xuân Hòa, Chánh Văn phòng UBND huyện Tiên Lãng, chia sẻ: Chính quyền huyện rất trăn trở và quan tâm sâu sắc đến vấn đề nước sạch của Nhân dân trên địa bàn. Thành phố đưa hệ thống kênh Trung Thủy Nông ra khỏi danh sách nguồn cung cấp nước ngọt vì xét về địa hình tự nhiên, cũng như nguồn nước đầu vào không đảm bảo chất lượng theo quy chuẩn của Bộ Y tế, Bộ Tài nguyên và Môi trường.

Hệ thống kênh, mương cung cấp nước trên địa bàn hiện nay là để phục vụ chính cho sản xuất nông nghiệp. Về lâu dài, huyện Tiên Lãng và thành phố đã tính đến phương án đưa nguồn nước ngọt từ địa phương khác về cung cấp nước sạch cho Nhân dân. Tuy nhiên, để làm được điều này cần lộ trình dài hơi, phải có sự đồng lòng, chung tay xây dựng của cả hệ thống chính trị huyện và thành phố, Nhân dân và các doanh nghiệp.

Thời điểm năm 2005, khi huyện Tiên Lãng còn nghèo, thu nhập của bà con thấp, các nhà máy nước mini xuất hiện như một điểm sáng, kéo gần khoảng cách giữa thành thị và nông thôn...

Ông Hòa ghi nhận những đóng góp to lớn của các nhà máy nước mini hoạt động trên địa bàn suốt thời gian qua khi huyện cũng như thành phố kêu gọi đầu tư thay đổi diện mạo nông thôn, nâng cao đời sống người dân. Khi đó, nước sạch là vấn đề bức thiết hàng đầu đi cùng với hệ thống y tế, giáo dục...

(Còn nữa)