Áp thuế VAT phân bón sẽ có lợi cho “3 nhà”

Nhà nước, doanh nghiệp và nông dân cùng có lợi

Ngày 29/10, thảo luận tại hội trường, nhiều ý kiến đại biểu Quốc hội bày tỏ quan tâm đến nội dung chuyển mặt hàng phân bón từ diện không chịu thuế VAT sang diện chịu thuế suất 5% trong dự thảo Luật Thuế giá trị gia tăng (sửa đổi).

Đại biểu Đặng Bích Ngọc (đoàn Hòa Bình) cho biết, Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Hòa Bình đã tổ chức khảo sát, làm việc với các cơ quan liên quan của tỉnh và thống nhất với đề xuất của Chính phủ chuyển phân bón từ diện không chịu thuế sang diện chịu thuế 5%.

Theo bà Ngọc, phân bón là loại vật tư nông nghiệp quan trọng số một đối với sản xuất nông nghiệp của nước ta, chiếm tỷ trọng cao nhất trong giá thành của trồng trọt, trong khi ngành trồng trọt hiện nay đang chiếm 64 - 68% tổng giá trị sản xuất của toàn ngành nông nghiệp.

Thuế VAT đối với nhóm mặt hàng phân bón được sửa đổi từ năm 2014 tại Luật Thuế giá trị gia tăng số 71 chuyển từ diện chịu thuế suất 5% sang diện không chịu thuế đã tác động rất lớn đối với ngành sản xuất phân bón trong nước.

Đại biểu Đặng Bích Ngọc (đoàn Hòa Bình)

Do đó, đại biểu việc sửa đổi Luật Thuế giá trị gia tăng lần này không khắc phục bất cập nêu trên thì ngành sản xuất phân bón trong nước tiếp tục phải chịu sự phân biệt đối xử so với tất cả các ngành sản xuất khác khi bị nằm ngoài phạm vi áp dụng thuế giá trị gia tăng và có rủi ro bị quay lại tình trạng suy giảm và ngừng sản xuất như giai đoạn 2015 - 2020.

Khi mặt hàng phân bón được áp thuế VAT đầu ra, doanh nghiệp sẽ được khấu trừ đầu vào, từ đó giảm áp lực khi đầu tư. Do đó, nếu chuyển đổi chính sách thuế giá trị gia tăng đối với mặt hàng phân bón từ diện miễn thuế sang áp dụng thuế suất sẽ có lợi cho "3 nhà": Nhà nước, nhà doanh nghiệp, nhà nông, giảm sự lệ thuộc vào phân bón nhập khẩu.

Cũng theo bà Ngọc, các nước trên thế giới đều áp dụng thuế VAT đối với ngành phân bón. Ví dụ, Trung Quốc là quốc gia sản xuất và tiêu thụ phân bón lớn nhất thế giới hiện đang áp dụng thuế giá trị gia tăng ở mức 11% với phân bón, đồng thời nước này cũng ban hành một số chính sách miễn giảm thuế tiêu thụ doanh nghiệp cho doanh nghiệp sản xuất phân bón.

Đặc biệt là những doanh nghiệp sản xuất phân bón hữu cơ, phân vi sinh, phân bón thân thiện với môi trường và những doanh nghiệp sản xuất phân bón đầu tư mạnh vào nghiên cứu và phát triển hoặc sử dụng công nghệ tiên tiến trong sản xuất.

Tương tự, đối với Nga - đất nước xuất khẩu phân bón lớn nhất thế giới cũng đang áp dụng thuế suất VAT đối với ngành phân bón nhằm nâng cao năng suất và chất lượng cây trồng, góp phần bảo đảm an ninh lương thực và phát triển nông nghiệp bền vững.

Đại biểu Đặng Bích Ngọc nhấn mạnh, ngành phân bón đang đóng vai trò rất quan trọng trong việc nâng cao năng suất và chất lượng cây trồng, góp phần bảo đảm an ninh lương thực và phát triển nông nghiệp; mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp thúc đẩy công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.

Do vậy, cần có các chính sách thuế hỗ trợ phát triển ngành phân bón theo hướng phát triển bền vững kết hợp hài hòa giữa các sắc thuế trực thu và gián thu trong hệ thống thuế như thuế giá trị gia tăng, thuế bảo vệ môi trường, thuế xuất nhập khẩu, thuế thu nhập doanh nghiệp.

Giá phân bón không chỉ phụ thuộc vào thuế

Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc phát biểu

Giải trình thêm về vấn đề này, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc nêu rõ, trong giai đoạn thực hiện Luật số 71/2024/QH13, Bộ Công thương, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Kiểm toán Nhà nước, các đoàn ĐBQH tỉnh: Bắc Giang, Cà Mau, Bình Định, Hải Phòng, Nam Định, Tiền Giang... Hiệp hội phân bón, các doanh nghiệp sản xuất phân bón kiến nghị chuyển mặt hàng phân bón từ đối tượng không chịu thuế VAT sang đối tượng chịu thuế suất 5%.

Ông Phớc phân tích, giá phân bón không chỉ phụ thuộc vào vấn đề thuế tăng hay giảm mà còn phụ thuộc vào giá thành sản xuất, phụ thuộc vào thị trường, phụ thuộc vào cung cầu. Vì vậy, nếu chúng ta cố định tất cả các loại chi phí lãi thì thuế sẽ đảm bảo giá phân bón tăng hay giảm.

Tuy nhiên, thực ra giá thành sản xuất phụ thuộc vào khoa học công nghệ, năng suất lao động, giá nhân công, các yếu tố khác, đặc biệt là cung cầu. Khi chúng ta đang thực hiện không thu thuế đối với mặt hàng này giai đoạn 2018 - 2022 thì giá phân đạm ure vẫn tăng 19,71 - 43,6%, thuế VAT vẫn không thu, điều đó có nghĩa phụ thuộc cơ bản về thị trường, tức là về cung cầu.

Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Bộ Tài chính nhấn mạnh, khi chúng ta đưa mặt hàng vào chịu thuế thì đúng là sẽ có tăng giá. Nhưng tăng giá chủ yếu là giá nhập khẩu, mà giá nhập khẩu thì có nghĩa là doanh nghiệp trong nước của chúng ta sẽ có lợi.

Người đứng đầu Bộ Tài chính lý giải, tăng giá thì thuế áp cả nhập khẩu, áp cả trong nước. Khi giá nhập khẩu tăng lên thì doanh nghiệp trong nước sẽ có điều kiện để cạnh tranh. Như vậy, doanh nghiệp của nước ngoài phải nộp 1.500 tỷ đồng vì hàng hóa nhập vào nhiều, còn doanh nghiệp trong nước chỉ phải nộp tăng thêm 200 tỷ đồng.

Điều này sẽ mang lại nhiều lợi ích để đảm bảo cho doanh nghiệp trong nước phát triển tốt và tạo điều kiện để họ cải tiến kỹ thuật, áp dụng công nghệ hiện đại, giảm giá thành phần sản phẩm; tiến tới giảm được giá bán cho người nông dân và chúng ta làm chủ được vấn đề phân bón.