50 năm tự hào lớp sinh viên xếp bút nghiên ra trận

Trong trí nhớ của ông Nguyễn Hữu Mão, cựu chiến binh sinh viên Trường Đại học Sư phạm Hà Nội, năm 1970, nhiều trường đại học trở về Hà Nội sau thời gian tạm sơ tán tránh máy bay Mỹ ném bom.

Thời gian này, cuộc kháng chiến chống Mỹ bước vào giai đoạn căng thẳng, nhu cầu chi viện cho các mặt trận phía Nam trở nên cấp bách. Hưởng ứng phong trào Ba sẵn sàng và thực hiện lệnh tổng động viên, những chàng lính sinh viên 1970 như những cánh chim đã "ra giảng" được biên chế về các đơn vị trong toàn quân để bổ sung lực lượng chiến đấu trên khắp các chiến trường suốt từ Bắc vào Nam và trên đất bạn Lào.

Số đông ở lại làm lính bộ binh, pháo binh bổ sung cho mặt trận Quảng Trị, tham gia chiến dịch Đường 9 Nam Lào năm 1971, tham gia giải phóng và bảo vệ thành cổ Quảng Trị mùa hè rực lửa năm 1972.

Nhiều anh em được điều động về các đơn vị tên lửa, pháo cao xạ thuộc Quân chủng Phòng không Không quân (PKKQ) làm nhiệm vụ chiến đấu chống cuộc chiến tranh phá hoại lần thứ 2 của không quân Mỹ, bảo vệ bầu trời miền Bắc, góp phần lập nên chiến thắng “Điện Biên Phủ trên không” tháng Chạp năm 1972 buộc Mỹ phải ký Hiệp định Paris chấm dứt chiến tranh, lập lại hòa bình ở Việt Nam.

Những sinh viên 1970 được biên chế về các đơn vị trong toàn quân để bổ sung lực lượng chiến đấu trên khắp các chiến trường

Một số được điều động về các đơn vị làm nhiệm vụ quốc tế chiến đấu giúp nước bạn Lào. Một số khác được điều động về các đơn vị công binh thuộc Đoàn 559 tham gia bảo vệ đường Hồ Chi Minh ở Đông và Tây Trường Sơn – tuyến đường giao thông chiến lược và huyết mach chi viện sức người, sức của cho chiến trường miền Nam...

Và hầu hết họ là những người lính tham gia đến trận chiến đấu cuối cùng của chiến dịch Hồ Chí Minh mùa xuân năm 1975, giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước.

Nhiều người đã anh dũng hy sinh trên các chiến trường, “mãi mãi tuổi 20". Nhiều người chiến đấu giỏi, lập công xuất sắc, được tặng thưởng nhiều Huân chương cao quý, trong đó tiêu biểu là 4 đồng chí đã được Nhà nước phong tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng Vũ trang Nhân dân. Đó là: Anh hùng Liệt sỹ Nghiêm Xuân Danh - trắc thủ tên lửa Trung đoàn 257 của Quân chủng PKKQ, nguyên sinh viên trường Đại học Sư phạm Hà Nội; Anh hùng Liệt sỹ Lê Xuân Đình - Đại đội trưởng Đại đội 15, Trung đoàn 18, Sư đoàn 325, nguyên sinh viên Trường Đại học Nông nghiệp; Anh hùng Trần Văn Xuân - nguyên sinh viên trường Đại học Thủy lợi, xạ thủ tên lửa A72 của Quân chủng PKKQ đã bắn rơi 8 máy bay Mỹ: Anh hùng Phan Kim Kỳ (đã mất) - nguyên sinh viên Trường Đại học Thủy lợi, xạ thủ tên lửa A72 của Quân chủng PKKQ đã bắn rơi 5 máy bay Mỹ.

Hoặc như kíp trắc thủ tên lửa của Tiểu đoàn 72 - Trung đoàn 285 Quân chủng PKKQ bắn chiếc B52 rơi xuống hồ Hữu Tiệp ở làng hoa Ngọc Hà - Hà Nội đêm 27/12/1972 là 3 sinh viên Trưởng Đại học Bách khoa nhập ngũ ngày 26/8/1970...

Nhiều đồng chí đã trở thành cán bộ lãnh đạo, chỉ huy cao cấp trong Quân đội, trong đó có đồng chí trở thành tướng lĩnh, giữ những trọng trách lớn.

Sau ngày đất nước khải hoàn, hầu hết lính sinh viên 1970 - không ít người còn mang thương tật hoặc di chứng của chiến tranh lại trở về giảng đường của các trường đại học tiếp tục học tập, ra trường phục vụ công cuộc tái thiết đất nước trên mọi lĩnh vực của đời sống xã hội. Nhiều người đã trở thành cán bộ quản lý, nhà khoa học, giáo sư, tiến sỹ, nhà giáo, nhà văn, nhà thơ, nhà báo...

Trong đó một số người đã trở thành cán bộ chủ chốt, quan trọng trong hệ thống chính trị ở các cơ quan Trung ương và địa phương.

“Từ trong sâu thẳm ký ức, mỗi cựu chiến binh vẫn luôn nhớ về mái trường nơi họ đã có những năm tháng là sinh viên và họ vẫn tự hào khi tự giới thiệu minh là lính sinh viên của trường ấy. Bởi trong thực tế, các cựu chiến binh sinh viên đã trở thành một phần không thể thiếu trong lịch sử truyền thống vẻ vang của các trường đại học” - Ông Nguyễn Hữu Mão chia sẻ.

Những người lính - sinh viên một thời "tài hoa ra trận" hôm nay là gạch nối giữa quá khứ với hiện tại, là câu chuyện chưa bao giờ cũ để thể hệ hôm hay mãi tự hào về lớp cha anh đi trước, về truyền thống hào hùng của dân tộc.

Họ là nhân chứng lịch sử, đã đóng góp một phần vào sự nghiệp giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước, đúng như cố Đại tướng Võ Nguyên Giáp đã viết: “Tổ quốc ghi công lớp lớp thấy giáo, sinh viên đã xếp bút nghiên lên đường chiến đấu và đóng góp xứng đáng vào chiến thắng của dân tộc. Tinh thần yêu nước mãi mãi là ngọn lửa soi sáng các thể hệ thanh niên Việt Nam trong sự nghiệp phát triển đất nước trở thành quốc gia giàu mạnh, hòa bình và hạnh phúc".