Tỉa hoa thuỷ tiên - thú chơi Tết tao nhã của người Hà thành

Thú chơi tao nhã

Tết, theo quan niệm của người Việt, mang đến một ý nghĩa thiêng liêng, là khoảnh khắc để gia đình thư giãn, sum họp bên nhau, hy vọng một năm mới tràn đầy sung túc và ấm cúng. Những người con xa xứ chờ đợi cuối năm để quay về quê hương, tận hưởng không khí Xuân tươi mới trong bữa cơm gia đình ấm áp. Đối với họ, Tết mang đến hương vị riêng biệt, giữ được sự bình dị và thiêng liêng trong ký ức.

Không thể không nhắc đến hoa Tết, một phần không thể thiếu trong mọi gia đình. Trong không gian rực rỡ của mùa Xuân, phố phường trở nên náo nhiệt với xe cộ và chợ hoa Tết mở sớm, trưng bày những đóa đào tươi sáng, hoa cúc óng ả, chậu quất rực rỡ, cùng mùi thơm dễ chịu từ những đợt gió nhẹ. Tất cả tạo nên một khung cảnh duy nhất, chỉ có vào dịp Tết mới thấy được.

Hoa thuỷ tiên được nở rộ, được tạo hình cầu kì

Hoa Tết của người Thủ đô ngoài đào, quất, dơn... thì không thể thiếu thuỷ tiên. Bởi hoa thuỷ tiên không đơn thuần là một thú chơi giải trí, mà còn thể hiện nét tính cách thanh lịch, tinh tế của người Hà Nội trong việc sắp xếp bàn thờ tổ tiên, trang trí không gian gia đình trong những ngày Tết. Với quan niệm rằng: nếu có một bát hoa thủy tiên nở đúng vào thời khắc giao thừa, năm mới sẽ đầy may mắn, bình an, vạn sự như ý.

Vì ý nghĩa đó, cứ vào dịp Tết Nguyên đán xưa, trên ban thờ cúng gia tiên của mỗi gia đình người Hà Nội người đều xuất hiện một bát hoa thuỷ tiên được con cháu trong nhà thành tâm chuẩn bị.

Không biết lối chơi hoa thuỷ tiên vào mỗi dịp Tết của người Tràng An xuất hiện từ bao giờ nhưng từ năm 1920, tại Hà Nội, truyền thống tổ chức cuộc thi hoa thủy tiên tại đền Bạch Mã - Hàng Buồm vào mỗi dịp Tết đã trở thành một sự kiện nổi bật.

Bất kỳ bình hoa nào giành chiến thắng, không chỉ mang lại sự hưng phấn cho người thắng cuộc mà còn được trình diễn trên kiệu trước đám đông đông đảo trên đường phố Hà Nội. Nên không ngạc nhiên khi những người chơi hoa thủy tiên chủ yếu là những người già, họ đã dành nhiều năm để nâng cao sự khéo léo, chi tiết và tâm huyết cho hoạt động này.

Hết lòng giữ gìn truyền thống

Dòng chảy hối hả của cuộc sống hiện đại đã khiến cho nhiều nét đẹp truyền thống trở nên ít quan trọng hóa, thậm chí là bị lãng quên. Điều đáng mừng, gần đây, nhiều nét tinh hoa Hà Nội đã xuất hiện lại và tiếp tục lan tỏa.

Nếu trước đây, đối tượng chơi thuỷ tiên chủ yếu là người có tuổi, bởi cần nhiều sự kiên nhẫn, kinh nghiệm thì giờ đây nét tinh hoa này cũng đang thực sự được yêu thích, tìm tòi của người trẻ. Nhiều công đoạn khó nhất để tỉa được một bông hoa thuỷ tiên đẹp đều được giải quyết bằng việc tham gia các lớp học, workshop hay tiện nhất chính là học và làm theo các clip trên youtube, tik tok.

Đam mê nội trợ, đặc biệt là niềm yêu thích cắm hoa, trang trí cho nhà cửa, chị Hồng Nhung (25 tuổi, Cầu Giấy, Hà Nội) thể hiện sự thích thú: “Đối với mình điểm thu hút của hoa thuỷ tiên không chỉ nằm ở hương, sắc và bộ rễ dài trắng muốt như râu tiên ông mà còn là sự sáng tạo, khát khao được chinh phục tạo ra những thế hoa khác nhau, riêng biệt không lẫn vào với ai. Nhờ tham gia lớp học và gia nhập vào các hội nhóm chia sẻ về các tỉa hoa thuỷ tiên mà mình đã tỉa được chậu hoa ưng ý, mỗi lần như vậy là mình ngắm mãi, ngắm cả ngày, khoe gia đình, bạn bè thành quả của mình”.

Giới trẻ đam mê, tìm tòi cách gọt hoa thuỷ tiên từ thế hệ đi trước

Lối chơi thủy tiên ngày nay không chỉ đơn thuần là chơi trên ly như ngày xưa, mà còn mang đến sự đa dạng và sáng tạo. Giới trẻ không ngần ngại thể hiện khả năng sáng tạo thông qua việc tạo hình, bài trí và sắp xếp hoa. Đồng thời, sự phát triển của công nghệ cũng đã tạo ra cơ hội cho cộng đồng người trẻ chơi kết nối và chia sẻ kinh nghiệm chăm sóc, cũng như tìm kiếm nguồn giống đa dạng và phong phú hơn.

Cũng giống như Nhung, là một người trẻ mong muốn tái hiện những hoạt động Tết xưa về với hiện tại, Phương Linh (Đống Đa, Hà Nội) bày tỏ về cách cô chăm: “Tỉa được một chậu hoa thuỷ tiên đã khó, cách chăm sóc nó còn khó hơn, bởi loài hoa này ưa sạch, nên ngày nào cũng cần phải thay nước, để tránh cho củ bị hỏng, thối.

Cũng bởi sự cầu kỳ đó mà mình thấy nét văn hoá này khá thú vị, nó yêu cầu một người trẻ sống trong thời đại cái gì cũng phải nhanh cần sự kiên nhẫn, để ý từng chút thì mới có thành quả ngọt. Chơi hoa đúng là không phải đơn thuần mua về bỏ đấy, mà còn phải có cách chơi, cách chăm bẵm thì hoa mới tươi lâu. Mình thấy những hoạt động của người Hà Nội xưa, như tỉa hoa thuỷ tiên đều đem lại ý nghĩa sâu xa, bài học để lại cho con cháu".

Hiện nay, ngày Tết luôn xuất hiện những loại hoa ngoại nhập mới có mẫu mã đẹp mắt, nhưng thú chơi truyền thống, giản dị nhưng mang đến sự tinh tế như gọt hoa thuỷ tiên “vốn Hà Nội" vẫn được tỏa sáng nhờ lớp thế hệ “măng mọc" tiếp tục phát huy.