Tạo "cuộc cách mạng" trong quản lý, sử dụng lòng đường, hè phố

Xây dựng 6 tiêu chí, 9 mô hình

Quản lý, khai thác lòng đường, hè phố là bài toán khó đối với các đô thị nói chung, TP Hà Nội nói riêng.

Theo khảo sát của Viện Khoa học công nghệ và kinh tế xây dựng (Sở Xây dựng Hà Nội), tại 273 tuyến và 899 hè phố trên địa bàn TP, việc quản lý lòng đường, vỉa hè trên địa bàn TP hiện còn rất nhiều bất cập. Ý thức chấp hành pháp luật của rất nhiều người dân và doanh nghiệp, cơ quan, đơn vị còn kém, việc xây dựng cơ sở hạ tầng kỹ thuật chưa đồng bộ và còn thiếu; chưa có quy hoạch phù hợp làm mất mỹ quan đường hè phố, tình trạng lấn chiếm vỉa hè lòng đường diễn ra phổ biến và thường xuyên…

Xuất phát từ thực tiễn đó, UBND TP Hà Nội đã xây dựng Đề án về quản lý, khai thác, sử dụng tạm thời một phần lòng đường, hè phố trên địa bàn TP Hà Nội. Đề án đưa ra 6 tiêu chí để sử dụng hè phố trong phát triển kinh doanh và trông giữ tạm thời phương tiện giao thông tại TP.

Việc quản lý lòng đường, vỉa hè trên địa bàn TP hiện còn rất nhiều bất cập

Theo đó, việc khai thác, sử dụng tạm thời một phần hè phố để trông giữ phương tiện giao thông đường bộ, kinh doanh quy định hè phố phải có chiều rộng tối thiểu 3m (trừ trường hợp đặc biệt trong khu vực phố cổ); bề rộng từ 3m trở lên. Đối với khu phố cổ cho phép hè phố có chiều rộng nhỏ hơn 3m được kinh doanh trong thời gian tổ chức không gian đi bộ hoặc thời gian khác được UBND quận cấp phép.

Hè phố đủ điều kiện để kinh doanh cần bảo đảm cho nhu cầu đỗ xe của khách. Trong điều kiện hộ kinh doanh không có chỗ đỗ xe cho khách thì có thể xem xét khi bảo đảm một trong các yêu cầu như: Từ địa điểm kinh doanh đến bãi đỗ xe gần nhất không lớn hơn 500m; khoảng cách từ địa điểm kinh doanh đến ga, bến xe công cộng gần nhất không lớn hơn 500m.

Đối với các vỉa hè có bề rộng lớn hơn 4m mà không tổ chức kinh doanh, UBND cấp huyện có thể cấp phép trông giữ phương tiện xe máy tùy theo nhu cầu của từng khu vực, bảo đảm không lấn chiếm vỉa hè dành cho người đi bộ (tối thiểu 1,5m)...

Theo đại diện Sở Xây dựng Hà Nội, sau khi khảo sát hiện trạng 273 tuyến phố trên địa bàn TP, dự thảo Đề án đề xuất 9 mô hình và sơ đồ hóa hè phố có đủ điều kiện sử dụng tạm thời để kinh doanh, phục vụ phát triển kinh tế đô thị, tạm trông giữ phương tiện giao thông… Đồng thời, quy định việc cấp mới, điều chỉnh, thu hồi giấy phép sử dụng tạm thời một phần hè phố để trông giữ phương tiện giao thông đường bộ (xe mô tô 2 bánh, xe đạp điện…) hoặc kinh doanh do Sở Giao thông Vận tải, UBND cấp huyện thực hiện theo phân cấp. Phí sử dụng tạm thời một phần hè phố để trông giữ phương tiện giao thông đường bộ (xe mô tô 2 bánh, xe đạp điện…) hoặc kinh doanh được xác định theo Nghị quyết của HĐND TP.

Ủy ban MTTQ Việt Nam TP Hà Nội tổ chức Hội nghị phản biện xã hội đối với dự thảo Đề án của UBND TP Hà Nội về quản lý, khai thác, sử dụng tạm thời một phần lòng đường, hè phố trên địa bàn TP Hà Nội

Đề án cũng nêu danh sách 273 tuyến phố tại các quận Hoàn Kiếm, Ba Đình, Đống Đa, Hai Bà Trưng, Tây Hồ sẽ áp dụng đề án này theo 9 mô hình và sơ đồ hóa hè phố.

Là một trong những đơn vị được lựa chọn thí điểm thực hiện Đề án, Phó Chủ tịch UBND quận Hoàn Kiếm Trịnh Hoàng Tùng cho biết: Trên cơ sở dự thảo Đề án, quận Hoàn Kiếm đã xây dựng bộ tiêu chí cơ chế quản lý để triển khai tới từng phường và công khai tới Nhân dân. Quận cũng sẽ áp dụng công nghệ số vào việc cấp phép, thu phí điện tử; sẽ phân theo các nhóm: Hè trông giữ xe, phố kinh doanh dịch vụ…; xác định diện tích sử dụng cho từng tuyến phố và công khai rộng rãi đến người dân. Quận Hoàn Kiếm sẽ triển khai thí điểm 6 tháng tại phố Quang Trung, phường Trần Hưng Đạo, sau đó sẽ rút kinh nghiệm và triển khai rộng trên địa bàn.

Chia cấp độ quản lý, đề cao vai trò của chính quyền cơ sở

Thống nhất việc ban hành Đề án là cần thiết nhằm giữ gìn an ninh, vệ sinh môi trường, bảo đảm an toàn giao thông, trật tự đô thị, song, Phó Chủ nhiệm Hội đồng tư vấn Công tác tôn giáo Bạch Thành Định kiến nghị cơ quan chức năng của TP cần khảo sát về mật độ dân cư các tuyến phố, trong đó có khách lưu trú, người nước ngoài, người dân bản địa, phương tiện giao thông…; chia cấp độ quản lý cho từng cơ quan, trong đó, đề cao vai trò của chính quyền cơ sở.

Ngoài ra, cơ quan chức năng cần lựa chọn một số khu vực kinh doanh phù hợp với phát triển du lịch, văn hóa nhằm tạo điểm nhấn, nét văn hóa riêng có của Thủ đô và cạnh tranh với các đô thị trong nước…

KTS Đào Ngọc Nghiêm, Phó Chủ tịch Hội Quy hoạch phát triển đô thị Việt Nam lưu ý, quy định về lòng đường, vỉa hè ở Hà Nội đã trải qua nhiều giai đoạn, mỗi thời điểm lại có các quy định khác nhau. Vì thế, đề án nhấn mạnh yếu tố "tạm thời" là cần thiết, để có thể sẽ điều chỉnh cho phù hợp. Ông Nghiêm cho rằng, các cơ quan có liên quan cần nghiên cứu sâu hơn về vai trò, chức năng của vỉa hè, lòng đường để có những định nghĩa phù hợp, từ đó đề án sẽ triển khai thuận lợi hơn, sát thực tiễn hơn.

Theo ông Nghiêm, cũng cần lưu ý việc triển khai đề án ở phạm vi nào, có toàn TP hay không, bởi không phải ở vị trí nào cũng có thể áp dụng được. Cùng với đó, quan trọng là không được để xảy ra mâu thuẫn khi thực hiện Đề án. Ông Nghiêm cho rằng, đây là "một cuộc cách mạng", bởi liên quan, tác động đến người dân, cần có các giải pháp tránh xung đột lợi ích.

Chủ tịch Hội Quy hoạch phát triển đô thị Hà Nội Tô Anh Tuấn phát biểu thảo luận

Cùng quan điểm, Chủ tịch Hội Quy hoạch phát triển đô thị Hà Nội Tô Anh Tuấn, cần xem xét cụ thể các đối tượng cộng đồng dân cư có liên quan đến nhu cầu sử dụng vỉa hè để có các quy định phản ánh được nhu cầu chung về sử dụng lòng đường, vỉa hè. Ngoài ra, quy định về sử dụng vỉa hè cần chặt chẽ, rõ ràng, logic để dễ kiểm soát, tránh gây xung đột về lợi ích.

Chủ tịch Hội Nữ trí thức Hà Nội, TS Bùi Thị An cho rằng, để thực hiện tốt Đề án này cần minh bạch toàn bộ các tuyến phố đủ điều kiện hoạt động, kích thước cụ thể, mặt hàng kinh doanh, cơ quan quản lý, cơ quan giám sát, xử lý vi phạm…

Tại Hội nghị phản biện xã hội đối với dự thảo Đề án này diễn ra mới đây, Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam TP Nguyễn Lan Hương đề nghị có sự bảo đảm công khai minh bạch trong quá trình tổ chức thực hiện, trong đó chú trọng công tác kiểm tra giám sát, phòng tránh tiềm ẩn về tiêu cực, lãng phí.

Đồng thời, cơ quan chức năng có đề xuất cơ chế để phối hợp các lực lượng, cấp, ngành khi triển khai thực hiện đề án; chế tài xử lý nếu chủ thể được thuê nhưng sử dụng vỉa hè, lòng đường sai vị trí; quan tâm nội dung ứng dụng công nghệ thông tin giải quyết các thủ tục hành chính, thu phí, thu giá bằng vé điện tử bảo đảm không thất thoát, không tiêu cực, lãng phí và đáp ứng thuận tiện nhất cho người dân, tổ chức, doanhnghiệp nếu có nhu cầu thuê để sử dụng vỉa hè, lòng đường.