Sớm sửa đổi luật để khắc phục khuyết điểm trong quản lý Quỹ Bảo hiểm thất nghiệp

Tiếp tục chương trình phiên họp thứ hai, dưới sự điều hành của Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về báo cáo của Chính phủ về tình hình thực hiện các chế độ, chính sách về bảo hiểm xã hội (BHXH), quản lý và sử dụng Quỹ BHXH năm 2020.

Báo cáo của Chính phủ cho biết, năm 2020, Chính phủ, các bộ, ngành đã ban hành 13 văn bản quy phạm pháp luật để triển khai thực hiện, tổ chức thi hành chính sách, chế độ BHXH, bảo hiểm thất nghiệp (BHTN), bảo hiểm tai nạn lao động - bệnh nghề nghiệp. Trong đó, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành 2 quyết định trong thời gian rất ngắn để triển khai chính sách hỗ trợ người dân gặp khó khăn do tác động của đại dịch Covid-19.

Tính đến hết năm 2020, tổng số đối tượng tham gia BHXH là 16.161.789 người, tăng thêm 2,5% so với năm 2019. Trong đó, đối tượng tham gia BHXH bắt buộc là 15.033.644 người, giảm 1,12% so với năm 2019.

Số người tham gia BHXH tự nguyện là 1.128.145, tăng 2,1% so với năm 2019. Số người tham gia BHTN là 13.320.231 người, giảm 0,54% so với năm 2019 và chiếm tỷ lệ khoảng 27,57% lực lượng lao động trong độ tuổi.

Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ phát biểu thảo luận

Tính đến hết năm 2020, tổng số kết dư Quỹ BHXH, BHTN ước đạt gần 935.174 tỷ đồng, trong đó, các quỹ kết dư chuyển sang năm 2021 lần lượt gồm: Quỹ ốm đau, thai sản là 12.772 tỷ đồng; Quỹ bảo hiểm tai nạn lao động - bệnh nghề nghiệp là 53.751 tỷ đồng; Quỹ hưu trí, tử tuất là 789.130 tỷ đồng; Quỹ BHTN là 89.141 tỷ đồng.

Năm 2020, có 860.741 người hưởng BHXH một lần, tăng 6,65% so với năm 2019 và gấp hơn 2 lần so với số người tham gia BHXH tăng thêm của năm 2020 so với năm 2019. Số tham gia BHXH hưởng BHXH một lần là 11.887 người tăng 50% so với năm 2019 và bằng 2,09% so với số người tham gia BHXH tự nguyện tăng thêm của năm 2020 so với năm 2019.

Tính đến ngày 31/12/2020, tổng số tiền nợ đóng BHXH bắt buộc là 11.666 tỷ đồng, tăng 1.566 tỷ đồng so với năm 2019, chiếm 4,2% số phải thu (nợ lãi chậm đóng là 3.017 tỷ đồng, chiếm khoảng 26% tổng số nợ)...

Thảo luận về nội dung này, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Vũ Hồng Thanh cho rằng, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội cần báo cáo thêm vướng mắc trong việc thu hồi nợ đọng bảo hiểm trong nhiều năm của doanh nghiệp, việc này đã gây ảnh hưởng đến quyền lợi của người lao động, nhất là trong bối cảnh dịch Covid-19 diễn biến phức tạp. Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội lo ngại, trước tình hình dịch bệnh hiện nay, tình trạng hưởng BHXH một lần sẽ tiếp tục tăng cao.

“Phải chăng thủ tục giải quyết hưởng BHXH một lần còn đơn giản, vô hình trung đã khuyến khích người đóng bảo hiểm rút về một lần để tiêu hết, từ đó phát sinh những vấn đề về an sinh xã hội”, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội nói.

Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn điều hành phiên họp

Băn khoăn về tình hình kết dư Quỹ Bảo hiểm thất nghiệp, Trưởng ban Công tác đại biểu của Ủy ban Thường vụ Quốc hội Nguyễn Thị Thanh cũng băn khoăn về tình hình kết dư quỹ bảo hiểm thất nghiệp còn rất lớn, trong khi dịch bệnh đang ảnh hưởng sâu rộng khiến người lao động bị thất nghiệp, thiếu việc làm, thu nhập bị ảnh hưởng.

Bà Thanh đề nghị chi kết dư Quỹ Bảo hiểm thất nghiệp cho các địa phương tiêm vaccine phòng Covid-19 hoặc hỗ trợ để bảo đảm cuộc sống cho công nhân lao động.

Tuy nhiên, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ nhấn mạnh, nguyên tắc cơ bản của tất cả các quỹ bảo hiểm là đóng – hưởng, có đóng thì mới có hưởng, ai đóng thì người đó hưởng. Do đó, không được sử dụng quỹ để chi ngân sách, việc quản lý quỹ phải chặt chẽ, đúng mục đích, đúng nguyên tắc và phải tuân thủ theo luật định.

"Việc sớm triển khai sửa đổi Luật Bảo hiểm xã hội thì những khuyết điểm căn cơ của lĩnh vực quản lý bảo hiểm sẽ được khắc phục", Chủ tịch Quốc hội nêu ý kiến.

Kết luận nội dung này, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn đề nghị Chính phủ chỉ đạo Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội khẩn trương rà soát, tiếp thu các ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, cơ quan thẩm tra để hoàn thiện báo cáo để trình Quốc hội.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng lưu ý Chính phủ làm rõ hơn công tác phát triển đối tượng tham gia BHXH; làm rõ nguyên nhân nợ đọng bảo hiểm kéo dài; đổi mới phương thức thanh, kiểm tra; tăng cường kỷ luật, kỷ cương trong quản lý quỹ, tránh thất thoát quỹ…