Sáp nhập - Giải bài toán thoát khỏi tư duy cồng kềnh

Tính hiệu quả của bộ máy hành chính sau sáp nhập

Trong nhiều năm, hệ thống bộ máy tổ chức hành chính ở Việt Nam tồn tại tình trạng phân tán, chống chéo, nhiều nấc trung gian khiến hệ thống vận hành kém hiệu quả, gây lãng phí nguồn lực.

Theo thống kê, hiện nay, cả nước có 10.035 đơn vị cấp xã và 696 đơn vị cấp huyện, 84 thành phố thuộc tỉnh. Việc duy trì số lượng lớn các đơn vị hành chính kéo theo sự gia tăng của biên chế công chức, viên chức hành chính công, làm tăng gánh nặng ngân sách nhà nước.

Đại biểu Quốc hội Trương Xuân Cừ, Đoàn ĐBQH thành phố Hà Nội

Đại biểu Quốc hội Trương Xuân Cừ (đoàn TP Hà Nội) cho rằng, việc tồn tại đơn vị hành chính cấp trung gian là rào cản trong quản lý, làm chậm nhịp công tác điều hành, lãnh đạo và chỉ đạo công việc của bộ máy chính quyền.

“Quan điểm của Đảng, Nhà nước là tất cả quyền lực đều tập trung từ dân, của dân, do dân, vì dân nên đơn vị hành chính phải gắn với dân. Các vấn đề an ninh trật tự, an toàn xã hội gắn với địa bàn cơ sở thường do cấp phường, xã thực hiện. Vậy nên, cấp huyện chỉ là cấp trung gian, nên bỏ cơ sở đó”, ông Cừ nhấn mạnh.

GS-TS Trần Ngọc Đường, Uỷ viên Đoàn Chủ tịch Uỷ ban Trung ương MTTQ Việt Nam, nguyên Phó Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội cũng đồng tình, chủ trương phù hợp với tổ chức chính quyền các nước trên thế giới, họ chú trọng xây dựng chính quyền cấp tỉnh, cấp xã mạnh. “Đây là mô hình chính quyền tiến bộ, hiện đại hiện nay, lúc này là thời điểm chín muồi để nghiên cứu thực hiện”, ông Đường nhận định.

Trong bối cảnh chuyển đổi số và xu hướng cải cách hành chính mạnh mẽ, việc tiếp tục duy trì mô hình cũ sẽ làm giảm khả năng cạnh tranh và hiệu quả điều hành của chính quyền các cấp.

Nhiều nước trên thế giới, trong đó có Hoa Kỳ, cũng đang tiến hành tái cơ cấu bộ máy hành chính tinh gọn và hiệu quả. Mới đây, hơn 20.000 nhân viên liên bang của Hoa Kỳ đã chấp nhận lời đề nghị nghỉ việc có lương của chính quyền Tổng thống Donald Trump, và con số này đang tiếp tục tăng lên khi thời hạn chót sắp đến.

Việc cải thiện hiệu quả bộ máy hành chính, chuyển đổi mô hình quản lý từ truyền thống sang hiện địa, ứng dụng công nghệ tối ưu hoá quy trình, tiết kiệm chi phí được chính phủ đương nhiệm mô tả là “cơ hội hiếm có” để tái cơ cấu bộ máy Chính phủ.

Từ cuối năm 2024, nhiều đơn vị hành chính tại các địa phương trên cả nước cũng tiến hành tinh gọn, sáp nhập bộ máy giai đoạn 2023 - 2025. Trong đó, nhiều phường tại 6 quận trung tâm của thành phố Hà Nội đã thực hiện sáp nhập, sắp xếp bộ máy.

Dù diễn ra nhanh chóng, nhưng việc tái cơ cấu bộ máy theo hướng tinh gọn, hiện đại, hiệu quả mang lại những kết quả tích cực, tạo tiền đề để mở rộng phạm vi cả nước.

Người dân được hưởng lợi

Là người dân sinh sống tại địa bàn sáp nhập, phường Phương Liên - Trung Tự, quận Đống Đa, Hà Nội, ông Nguyễn Văn Truật cho biết, bản thân tuổi tác đã cao, một mình ông đến làm thủ tục khai tử cho vợ mình tại bộ phận Một cửa của phường.

“Các cán bộ ở đây hướng dẫn tôi tận tình từng bước, cố gắng giải quyết thủ tục trong thời gian ngắn nhất. Chỗ nào vướng mắc, giấy tờ chưa rõ ràng, cán bộ phụ trách chậm rãi chờ tôi hoàn thành và đẩy nhanh các bước khác để tôi không phải chờ đợi lâu. Tôi rất phấn khởi vì bộ máy hoạt động đảm bảo hơn và cán bộ đón tiếp thoải mái và tận tâm”, ông Truật chia sẻ.

Ông Nguyễn Văn Truật được cán bộ tại bộ phận Một cửa phường Phương Liên - Trung Tự hướng dẫn từng bước để hoàn thành thủ tục khai tử cho người thân

Một hệ thống chính trị hoạt động thông suốt, không chồng chéo, chính người dân là đối tượng được hưởng lợi trực tiếp. Không chỉ sự chuyển biến rõ rệt trong cải cách hành chính, người dân có thể cảm nhận sâu sắc sự cả thiện trong chất lượng dịch vụ công, môi trường sống và làm việc ngày càng hiệu quả.

Bà Nguyễn Thị Thanh Tâm (sinh năm 1963, hộ khẩu phường Phương Liên - Trung Tự, quận Đống Đa, Hà Nội) vui mừng bày tỏ: “Ngay từ bác bảo vệ đã niềm nở chào đón bà con chúng tôi. Có nhiều cái về công nghệ mới tuổi của tôi không thể biết nhưng hỏi các cô ở đây, ai cũng hướng dẫn nhiệt tình. Tôi rất hài lòng với tác phong làm việc này của cán bộ công nhân viên.”

Với bộ máy hành chính tinh gọn hơn, chính quyền địa phương có điều kiện đẩy mạnh chính phủ điện tử, giúp người dân thực hiện thủ tục hành chính trực tuyến mà không cần đến trực tiếp trụ sở.

“Bây giờ tôi có thể làm hộ chiếu ở nhà mà không cần phải ra trụ sở để xin cấp. Trước đây anh chị tôi phải lên Cơ quan Quản lý xuất nhập cảnh để làm hộ chiếu, nhiều người phải làm 1 buổi trong ngày vì thời gian chờ đợi lâu. Trong khi đó, quá trình làm hộ chiếu tại nhà rơi vào khoảng 1 tiếng, nên tôi có thể tranh thủ buổi trưa hoặc giờ nghỉ để hoàn thành thủ tục”, bạn Nguyễn Thuỳ Trang (22 tuổi, Hà Nội) chia sẻ.

Không khí làm việc khẩn trương, nghiêm túc, không trì hoãn, không để người dân phải chờ đợi của các đồng chí cán bộ phường Phương Liên - Trung Tự

Việc sáp nhập đơn vị hành chính không chỉ nhằm tinh gọn bộ máy nhà nước, mà quan trọng hơn là mang lại lợi ích trực tiếp cho người dân. Từ thủ tục hành chính nhanh gọn hơn, dịch vụ công tốt hơn đến môi trường sống được cải thiện, đây là một bước đi tất yếu để nâng cao chất lượng quản lý và phục vụ nhân dân.

Sự thành công của chủ trương này phụ thuộc vào cách triển khai của chính quyền địa phương và sự đồng thuận của người dân. Khi bộ máy hành chính hoạt động hiệu quả, chính người dân là những người hưởng lợi lớn nhất từ sự thay đổi này.